Дүниетаным туралы түсінік. Дүниетанымның тарихи формалары. «Дүниетаным»
Қозғалыс материяның өмір сүру тәсілі ретінде. Қозғалыстың негізгі формалары
жүктеу/скачать 0,76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5. Кеңістік пен уақыт материяның өмір сүру формалары ретінде.
| 4. Қозғалыс материяның өмір сүру тәсілі ретінде. Қозғалыстың негізгі формалары.
Материя үшін заттық форма оның негізі емес , негізгі форма - қозғалыс . Материя үнемі қозғалыста болады. Болмыстың ішкі табиғаты- қозғалыс . Қозғалыстың өзіне қарама-қарсы бір сәті тыныштық. Материя қозғалыстың бір формасынан 2 шісіне ауысып отырады. Материя қозғалыстың негізгі формалары: механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, әлеуметтік. Механикалық қозғалысқа әр түрлі денелердің кеңістіктегі орын ауычтыруы аса ұсақ бөлшектердің қозғалысы атомдар сен молекулардың орын ауыстыруы кіреді. Физикалық өзгерістерге жылу процестері, ядро мен атомның ішінде болатын өзгерістер кіреді. Химиялыққа атомдардың молекулалаи болып қосылуы және молекулардың ыдырауы процестері, заттардың органикалық және органикалық емес табиғатта болып жататын құралу және бұзылу процестері кіреді. Биологиялық формуласына тіршіліктің алуан түрлі көріністері, тірі организмдердің өзара және өлітабиғатпен арадағы қарым қатынастары . Әлеуметтік формасы өндіріс саласындағы өзгерістерді , таптық және ұлттық қатынастарды қоса алғанда қоғамда болып жататын алуан түрлі процестердің материалдық және рухани мәдениеттің даму процестерін , қоғам мен табиғаттың өзара жасайтын әрекеттерін қамтиды . Қозғалыстың жеке формалары жөнінде көзқарас аи ғылымның дамуына байланысты өзгеріп отыра бермек. Қозғалыс табиғаттағы, қоғамдағы барлық өзгерустеиді түгел қамтиды . 5. Кеңістік пен уақыт материяның өмір сүру формалары ретінде. Қозғалыс өзін кеңістік пен уақыт формасырда айқындайды. Оларды қозғалыстың көріну формалары деуге болады . Қозғалысты біз кеңістік пен уақыттың арақатынасы арқыды өлшей аламыз . Кеңістік- қозғалыстың әр сәттегі орналасу қалпв. Кеңістік пен уакыт материя қозғалысының сандық айқындығы. Уақыт қозғалыстың формалары мен құрамды бөліктерінің бір бірінен туындып ұласу формасы . Уакыт дегер ұғым материялыш процестердің бірінен соң бірінің кезектесіп келуін , заттар мен құбылыстардың өмір сүруінің ұзақтығые білдіреді. Кеңістік пен уақыт адамдардың санасына тәуелсіз өмір сүреді және материялық заттаи мен құбылыстардың обьективту қасиеттері мен қатынастарының жиынтығын білдіреді . Маркс экономикалық еңбектерінде әлеуметтік кеңістік жөнінде көп айтқан . Мысалы , тауар айналымның өрістеуі, оған сәйкеч нарықтың кенеюі туралы ұғымдар бар . Уақыт дамуда тұрған кейбір құбылыстар үшін кеңістіктің рөлін атқарады. Адамның дамуы кеңістіктен гөрі уақыттың шеңберінде өрістейді. Қазіргі жинақталған этнографиялық деректер адамдап ойлауының әр замандағы ерекшеліктері туралы зертеулер олардың кеңістік пен уақыт туралы ұғымдарының соншалықты сан алуан екендігін көрсетеді . Себебі әр заманда олардың әлеуметтік тәжірибесінің өзі бір біріне ұқсамайды және соған сәйкес кеңістік басқаша ұйымдастырылып, уақыт та басқаша өтеді. жүктеу/скачать 0,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|