Мақсаты: Ең жиі кездесетін әлеуметтік қауіпті ауруларды ерте анықтау бойынша жұмыстарды ұйымдастырудағы орта медицина қызметкерлерінің рөлін бағалау.
Міндеттері:
Ең жиі кездесетін әлеуметтік қауіпті ауруларды ерте анықтау бойынша жұмыстарды ұйымдастырудағы орта медицина қызметкерлерінің рөлін шетелдік әдебиеттерден шолу арқылы бағалау;
Нәтижесін талдау;
Қорытынды жасау;
Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы: Әлеуметтік қауіпті ауруларды ерте анықтау бойынша жұмыстарды ұйымдастырудағы орта медицина қызметкерлерінің рөлін анықтау маңызды. Ерте анықтау арқылы әлеуметтік аурулардың алдын алуға болады. Әлеуметтік аурулардың қауіп факторлары анықталды. Әлеуметтік мәні бар аурумен ауыратын азаматтар үшін медициналық көмек түрлері анықталды.
Әлеуметтік маңызды аурулардың қауіп факторлары Әлеуметтік мәні бар аурулар дегеніміз бұл аурулар қоғамда кең таралуына байланысты ең көп өлім алып келетін және мүгедектігін тудыратын аурулардың қатарына жатады. Сондықтан денсаулық сақтау жүйесінде оларды диагностикалау мен емдеуге үлкен мән беріледі. Қазақстанда әлеуметтік мәні бар аурулардың бекітілген тізбесіне:
- Туберкулез;
- Адамның иммун тапшылығы вирусынан (АИТВ) туындаған ауру);
- Созылмалы вирустық гепатиттер және бауыр циррозы;
- Қатерлі ісік;
- Қант диабеті;
- Психикалық мінез-құлық бұзылуы (аурулар);
- Балалардың церебралды сал ауруы;
- Жедел миокард инфарктісі (алғашқы 6 ай);
- Ревматизм;
- Дәнекер тіннің жүйелі зақымдануы;
- Жүйке жүйесінің дегенеративті аурулары;
- Орталық жүйке жүйесінің демиелинизациялаушы аурулары;
- Орфандық аурулар жатады.
Әлеуметтік маңызы бар аурулардың дамуына әсер ететін факторлар
Әлбетте, әлеуметтік маңызды аурулардың көпшілігі бір-бірімен байланысты және олардың біреуінің пайда болуы басқалардың дамуына бейім. Барлық сандық әлеуметтік маңызды аурулардың қауіп факторы және қорғаныс факторлары бар. Осы факторларды білу профилактиканы жүзеге асыруда үлкен рөл атқаруы мүмкін. Қауіп факторының даму ықтималдығының жоғарылауымен, ауырлық дәрежесінің жоғарылауымен немесе денсаулықтың ауыр бұзылыстарының ұзаққа созылуымен байланысты. Қорғаныс факторлары - бұл адамдардың қауіп факторы мен бұзылуларға төзімділігін арттыратын жағдайлар; олар бейімделу қабілетінің бұзылуына бейім кейбір қоршаған ортаға адамның реакциясын өзгертетін, жақсартатын немесе өзгертетін факторлар ретінде анықталады. Демек, әлеуметтік маңызы бар аурулардың алдын алу үшін практикалық денсаулық сақтаудың негізгі міндеті - олардың дамуына қарсы күрес.
Денсаулықты оқудың 4 деңгейін бөлу қарастырылған:
– жеке адам денсаулығы.
– этникалық немесе кіші топ денсаулығы – топтық денсаулық.
– тұрғындар денсаулығы, яғни нақты административтік – аумақтық бірлікте (аудан,қала,облыс т.б.) тұратындар.
– қоғамдық денсаулық – қоғам ел тұрғындарының, контингент, әлем денсаулығы.
Сонымен қоғамдық денсаулық бір уақытта әлеуметтік, тәрбиелік, биологиялық, геофизикалық және т.б. факторлардың комплекстік әсерімен сипатталады. Бұл факторлардың көбісі қауіп факторы ретінде анықталуы мүмкін. Аурудың қауіп факторлары дегеніміз не?
Қауіп факторы – аурулардың даму мүмкіншілігін жоғарылататын, олардың асқынуын және жағымсыз аяқталуын тудыратын өндірістік және қоршаған ортаның әлеуметтік, экологиялық, генетикалық, биологиялық, тәртіптік сипаттағы потенциалды қауіпті факторлар.
Аурудың тікелей себептеріне қарағанда (бактериялар, вирустар, микроэлементтер жеткіліксіздігі т.б.) қауіп факторы туындауына және ары қарай дамуына жағымсыз фон тудырады.