Қарым-қатынас – адамның әлеуметтенуінің маңызды құралы. Оның көмегімен адам өзінің базалық қажеттіліктерін қанағаттандырады және реттейді. Сонымен қатар, қарым-қатынас адамдар арасындағы өзара әрекеттестіктің негізгі каналы.
Бұл анықтаманы кеңес психологы Б.Д.Парыгинқалыптастырған болатын. Ол қарым-қатынас процесінің негізгі параметрлерін бөлді:
Психологиялық контакт
Ақпарат алмасу (вербалды/вербалды емес)
Өзара әрекеттсу және бір-біріне әсер ету.
Б.Д.Парыгин бағытын жетілдіруші Г.М.Андреева қарым-қатынастың негізгі мазмұнын ұсынды:
Ақпарат беру (коммуникация)
Өзара әрекеттестік (интеракция)
Бір-бірін тану (перцепция).
Эффективті қарым-қатынас – бизнес-келіссөздер жүргізетін адамдар үшін ғана маңызды қабілет сияқты көрінгенмен, кез-келген адам үшін маңыздылығы жоғары қабілет.
Қарым-қатынас түрлері:Примитивті. Формальды, Зайырлы, Рольдік, Іскерлік, Тұлғааралық, Манипулятивті, Ойын немесе формалды емес, Рухани.
Қарым-қатынастың үш жағы: Коммуникативті, Интерактивті, Перцептивті.
11. Қарым-қатынас интеракция ретінде
Интеракция (англ. interaction, лат. inter - арасында и actio - іс-әрекет) – әлеуметтік психологияда адамдар, топтар арасындағы өзара әрекеттстікті, бір біріне ықпал етуді білдіретін ұғым.
Интеракция –адамдардың қарым-қатынас кезінде өзараәрекеттесуі және бірлескен іс-әрекетті ұйымдастыруы.
Топтық норма – нақты бар қоғамдастықтық өзі қалыптастыратын және сол топ мүшелерінің мінез-құлқын реттеуші құрал, ережелер мен талаптардың жинағы.
Р.Бейлз бойынша өзара әрекеттестіктің 4 феномені:
Трансакция – екі индивид арасындағы кез-келген вербалды, вербалды емес өзара әрекеттестік.
12.Қарым-қатынастың перцептивті жағы
Қарым-қатынас кезінде бір-бірімізді бақылаймыз, бағалаймыз, қабылдаймыз, оны перцепция деп атайды.
Қарым-қатынас барысындағы адамдардың бір-бірін қабылдауы – әлеуметтік перцепция.
