Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия
жүктеу/скачать 12,84 Mb. Pdf көрінісі
|
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf
- Бұл бет үшін навигация:
- Қосарлы категориялар: 1. Жеке, ерекше жэне жалпы (орт ац). Заттар мен қүбылыстар сапа жағынан алуан түрлі бо- лады.
| лы категориялар.
Бүл категориялардың өзгешелігі мынадай: олардың арақатынасы ңүбылыстардың әр түрлі жаңтарының ара- сындағы жалпыға бірдей диалектикалың заңдары, жал- пыға бірдей түраңты байланыстардыбілдіреді. Принцип- тік жағынан алғанда бүл байланыстардың ең негізгі заң- дар көрсететін байланыстардан айырмашылығы жоқ, сондьщтан оларды кейде диалектиканың жай заңдары деп атайды. Категориялар дегеніміз - адамның айналадағы дүние- ні ғасырлар бойы танып білуінің қорытындысы, табиғат сырларын меңгеру процесінде адам танымының көтеріл- ген басқыштары. Қосарлы категориялар: 1. Жеке, ерекше жэне жалпы (орт ац). Заттар мен қүбылыстар сапа жағынан алуан түрлі бо- лады. Дүниеде мүлде бірдей заттар болмайды. Ж еке затңа тиісті және оны басқа заттардың бәрінен айырып түра- тын, дара, қайталанбайтын белгілердің жиынтығын жеке деп атайды. Мысалы, нақ осындай белгілері бойынша біз мыңдаған адамның ішінен өзімізге таныс адамды танып айырамыз^Біраң заттар, бір-бірінен айырмашылығы бо- лып ңана қоймай, сонымен қатар олар өзара үңсас та бо- лып келеді. Бірсыпыра заттарға тән үңсас, бірдей, қайталанып отыратын белгілер болып көрінеді, ал бүл заттардың өз- дері бір топ (класс) немесе көпшілік болып шығады, ол - ерекше. Мысалы, студенттерді алсаң. Олардыңөмірлері 69 ерекше, олардың негізгі маңсаттары - білім алу, ма- мандық алу. С татистика сондай ерекш е топтарды ң қасиеттерін белгілейді, көрсетеді. Мысалы, 1999 жылдың деректері бойынша, Қазаңстанда еркектердің саны 8,2 % азайды және 7 миллион 201 мың болды. Ал әйелдер саны 7,2 % азайса да 7 миллион 751 мыңға таяу. Бүл көрсеткіштер - демографиялың проблеманы дәлелдейді. Бірсыпыра заттарға тән үңсас, бірдей, ңайталанып отыратын белгілер жалпы (ортақ) белгілер болып көріне- ді, ал бүл заттардың өздері бір топ (класс) немесе көпші- лік болып шығады. Өмір шындығының барлық қүбылыс- тарына бірдей тән келетін ңасиеттер мен белгілер жал- пыға бірдей немесе неғүрлым жалпы белгілер мен ңасиет- тер деп аталады. Мысалы, Елбасы Н.Э. Назарбаев "Қазаң- стан-2030" Жолдауында біздің елдің жалпы қасиетін бы- лай бағалады: "Мен ңазақстандыңтардың байсалдығы мен төзімділігін, олардың кеңпейілдігі мен аңжарқынды- ғын атап айтқым келеді. Мүны шетелдіктердің баршасы дерлік айтып ж үр..." Әрбір нақтылы заттың өзі жалпының, ерекшенің және жекенің бірлігі болып табылады. Мысалы: "химиялық элемент” (жалпы болады), "көміртегі” (ерекше), "алмас" пен "графит" (жеке). Алмас пен графитті салыстырса, олар бір-біріне үңсамайды, алмас қатты, графит өте жүм- саң б(эладыу жүктеу/скачать 12,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|