Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия
жүктеу/скачать 12,84 Mb. Pdf көрінісі
|
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf
- Бұл бет үшін навигация:
- Агностицизмнің
| III Т А Р А У
" А Д А М Н Ы Ң Ж Ә Н Е Қ О ҒА М Н Ы Ң Р У Х А Н И ӨМІРІ" 6 тақырып. "Таным теориясы" 1. Танымды философия қорытындысының объектісі ретінде тану. 2. Таным субъектісі мен объектісі. 3. Сезімді және рационалды танымның диалектикасы. 4. Аңиқаттың түрлері. 5. Практика (тәжірибе). 1. Ерте заманнан-ақ адам өзін ңоршаған дүниенің заң- дыльщтарын және өзін-өзі, өзінің табиғатқа және басңа адамдарға қатынасын танып-білуге тырысты. Табиғат пен қоғам дамуының диалектика зерттейтін жалпы заңдары сонымен ңатар таным заңдары да болып табылады. М атериалистік диалектиканың заңдары мен категорияларын білу философияның негізгі мәселесінің екінш і жағын ашатын ең басты философияльщ пробле- малардың бірі: адам объективті өмір шындығын танып біле ала ма және осы таным процесі қалай өтеді? - деген мәселені түсінуге көмектеседі. Дүниені танып білуге болатындығы туралы адамның ойлауының ақиқатңа жете алатындығы туралы мәселе- нің ғылым мен практика үшін үлкен маңызы бар. Егер дүние мен оның заңдары танылатын болса, біздің білімі- міз шындықты дүрыс бейнелейтін болса, онда табиғат пен қоғамның танылған күш тері адамға қызмет етуге жүмсалар еді. Алайда, осы айқын-аң сияқты фактіні, яғни дүниені танып білуге болатындығын философтар- дың бәрі бірдей мойындай бермейді. Сонымен бірге адам- 98 ның дүниені танып-білу мүмкіндігін жоққа шығаратын бағытты - агностицизм деп атайды. Оның негізгі тари- хи формалары: антика заманының скептицизмі және Канттың агностицизмі. Бүрынғы және осы заманры философияда дүниені та- нып білуге болатындығын агностиктер ашьщтан-ашық теріске шығарды, ал ңазір де солай теріске шығарумен келеді. Олар: біздің танып білуіміз өмір шындығының дүрыс суретін бере алмайды, оны сезім мүш елерінің көмегімен де, аңыл-ойдың көмегімен де танып білуге болмайды дейді. Агностицизмнің бірнеше түрі бар. Кейбір агностик- тер адам білімінің көзі - тәжірибе дейді, ал тәжірибе, олардың пікірінше, біздің түйсіктеріміздің, қабылдау- ларымыздың жиынтығынан басңа ештеңе де емес. Бүл түрғыдан ңарасаң, белгілі бір заттар жөніндегі біздің ойларымыздың дүрыстығын білу жолы өз ойымызды өзіміздің түйсіктерімізбен немесе ңабылдауларымызбен салы сты ру болып ш ы ғады . С өйтіп, біз ө зім ізд ің түйсіктеріміз бен ңабылдауларымыздан басқа ешнәр- сені біле алмайтын болып шығамыз. Бүл ңате қорытын- ды, өйткені мүнда тәж ірибенің өзі идеалистік рухта түсіндіріледі. Шындығына келгенде тәжірибеде адамға, аржағында енді түк те жоң, түйсіктері мен ңабылдаула- ры ғана беріліп қоймайды. Адамның түйсіктері мен ңабылдауларында объективті өмір сүретін заттар, олар- дың ңасиеттері дүрыс та наңты бейнеленеді. Агностик- тердің ішінде заттардың адам санасынан тәуелсіз өмір сүретінін мойындай түрып, оларды танып білуге болмай- ды дейтіндері де (Кант және оның жолын ңуушылар) бар. жүктеу/скачать 12,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|