Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия


Таным процесінің заңдылыңтарын зерттеуді тпаным



Pdf көрінісі
бет54/96
Дата04.12.2022
өлшемі12,84 Mb.
#54707
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   96
Байланысты:
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf

Таным процесінің заңдылыңтарын зерттеуді тпаным 
теориясы деп атайды. Философияның негізгі мәселесін 
дүрыс немесе бүрыс шешуге байланысты екі түрлі та-
ным теориясы ( материалистік жэне идеалистік) қалып- 
тасты.
М атериалистік таным теориясы айналадағы мате- 
риалдың шындыңтың адам санасында бейнелену теория-
сы болып табылады.
99
/


Адамнан тыс таным процесінің болуы мүмкін емес. 
Сондыңтан адам танымы белгілі бір қоғамда, қоғамның 
төжірибелік кажеттілігіне сәйкес жүріп жатады.
Ендеше адамзат дамуында адам танымының ңоғам- 
дың, тарихи сипаты болады. Таным - адам санасын дамы- 
тудың негізі.
Таным дегеніміз - өмір шындығын жай селңос аңға- 
рып қана ңою емес, оны қызу түрде, мақсатқа сай бейне- 
леу болып табылады.
Диалектикалың материализм адамның танымының, 
оның ойлау қабілеттерінің ңоғамдық дамуының жемісі, 
ңоғамдық даму адамның айналадағы дүниені пәрменді 
түрде өзгертуінің нәтижесі деп біледі.
Танымның субъекпгісі - адам, ңоғам. Танымның 
объектпісі -  ңоршаган орта. Адам ңызметінің, іс-әрекетінің 
екі негізгі жағы, негізгі айқындықтары, соны көрсететін 
философиялың категориялар. Антика философиясында, 
мысалы, Аристотельдің еңбектерінде субъект ңасиет- 
тердің, қозғалыстардың, белгілердің кенің қасиеттері
ңозғалыстары, белгілері екенін көрсететін үғым деген ма- 
ғынада қолданған. Яғни субъект - солардың бәрінің негі- 
зі немесе иесі. Қасиет ненің немесе кімнің қасиеті болса, 
сол субъект. Бүл түрғыдан субъект субстанция үғымына 
жаңын болды. XVII ғасырда субъект мен объект термин- 
дер! таным теориясында ғана қолданылды. Қазіргі кезең- 
де рана субъект пен объект адамның дүниені өзгерту, иге-
ру жэне тану қызметімен байланысты ңолданыла бастады, 
ягни, субъект өз болмысының, іс-әрекетін ің , соның 
ішінде рухани жаратымпаздьщ және таным қызметінің 
бірден-бір иесі, жасаушысы деп түсінетін көзңарас пайда 
болды. Субъект, ол - әрбір жеке адам, ал адамдар ңо- 
ғамдасңан түрінде, олар бәрі бірге - өздерінің тарихи-әлеу- 
меттік дүниесінің, соны жасаудағы тарихының бірден-бір 
авторы. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет