Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия



Pdf көрінісі
бет55/96
Дата04.12.2022
өлшемі12,84 Mb.
#54707
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   96
Байланысты:
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf

Я
р н и
 
әлеуметтік-тарихи дүниеде, адамдар ңоға- 
мында ешбір басңа нәрсе олардың пайда болуының, да- 
муының себепшісі бола алмайды. Субъект осы дүниеде ең 
ақырғы себеп, әрі ақырғы нәтиже. Объект -  субъектіге 
қарама-ңарсы, бірақ одан ажырамас байланыстагы іс-әре-
100


кеттің екінші жағы, кезеңі. Адам жасампаздың қызметін- 
де нені езгертетін болса, сол объект. Объектіні көбіне адам- 
нан, оның өрекетінен тыс болған, тек сыртқы дүниеден 
қызметтің шеңберіне тартылған бөлігі деп түсіндіріп 
келді, мысалы, табиғаттың адам өзгертетін заттары.
Таным процесі цалайша жузеге асырылады? Бцл су- 
рацца жауапты В.И. Ленин берді: "Нацты ацгарудан 
абстракты ойлауга жэне онан практикага көшу - аци- 
цатты танып білудің, объективтік реалдылыцты та-
нып білудіц, диалектикалыц жолы осы ндаи'.
Таным процесі сезімдік танымнан және рационалдьщ 
танымнан ңүралады. Танымның бастапңы пункті жөне 
негізі - практика ( тэжірибе).
2
Он тоғызыншы Қара сөзінде Абай таным процесі ту-
ралы жазған:
" Адам ата-анадан туғанда есті болмайды: естіп, көріп, 
үстап, татып ескерсе, дүниедегі жаңсы, жаманды таниды- 
дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді 
болады. Естілердің айтңан сөздерін ескеріп жүрген кісі 
өзі де есті болады”.
Таным процесінің бірінші сатысы - сезімдік таным.
Сезімдік таным дегеніміз - сезім мүшелері: көру, ес- 
ту, сезіну және басқалар арңылы жүзеге асырылатын та- 
нып-білу. Сезім мүшелері дегеніміз - ол біздің айнала- 
мыздағы дүние жайындағы мәліметтер санамызға келіп- 
кіретін бірден-бір қақпалар болып табылады.
Сезімдік таным негізгі үш формада: түйсіктер, ңабыл- 
даулар жөне елестету арқылы жүзеге асырылады. Бүл 
формалардың бір-бірінен айы рмаш ы лы ғы неде және 
олардың өзара байланысы қандай?
Адамның дүниені бейнелеуінің алғаш қы формасы 
түйсік.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет