Эцнцмцзцн актуал мясяляляриндян биридир



Pdf көрінісі
бет91/133
Дата21.11.2022
өлшемі3,53 Mb.
#51537
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   133
Байланысты:
berpa genezis

АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ 
185 
ши-гадын башланьыълар бязи мягамларда ейниляшдирилир. Фак-
тики олараг ялдя олан вариантларда гадынлар анъаг алты оьулун 
– дцнйанын вя космосун формалашмасында иштирак едирляр. 
Сонра мейдандан чыхарылырлар. Еляъя дя ики истигамятли га-
дын башланьыъынын кюкц кянар дцнйаларла баьланыр. Даща 
доьрусу, эюйцн йухары гатындакы Ясас Йарадыъынын ящатя-
синдян эялир. Бу, Оьузун танрычылыьына инамын цстцндян хятт 
чякир, йа да чох дярин гатларда беля тясяввцр тцрк сойлары-
нын анъаг бир щиссясиндя мювъуд олмушдур.
Оьуз мифинин ялдя олан ясас ики гайнаьынын бириндя 
(«Оьуз каьан» епосунун уйьур вариантында) эюстярилир ки, 
Оьузун гадынларла яввялъядян щеч бир ялагяси вя танышлыьы 
олмамышдыр. Юзц дя щяряси бир инанъдан – бири анимистик 
(космоса аид ъисим ъанландырылыр), диэяри ися тотемистик (ин-
сан аьаъдан доьулур) эюрцшлярдян мирас галмышдыр. Доьру-
дур, мифин ислам эюрцшляри иля гощумлашдырылан 
Ф.Ряшидяддиня аид диэяр гайнаьында (Оьуз Нущун оьлу 
Йафясин тюрямяси кими тягдим олунур) Оьузун юз ямиси 
гызы иля евлянмясиня ишаря вар. Беля ки, арзуларынын 
эерчякляшмясиндя она кюмяк едян гадын Аллаща пянащ 
эятириб юз доьмаларындан цз дюндярир. Щямин хяттин оьуз 
тцркляринин исламы гябул етмясиндян сонра мифоложи щадися-
ляря артырылмасы шцбщясиздир (Ъядвяля бах). 
Индийядяк тцрк вя бязи рус алимляринин фикри бундан иба-
рят иди ки, оьузларын ян уьурлу вя ясас сакрал рягями 24-
дцр, чцнки тайфа бирлийи бу рягямля тамамланыр. Яслиндя ися 
оьуз вя цмумтцрк мифоложи системиндя 24 - мифик дцнйа-
нын йаранмасында мювъуд олан ики мярщялядян анъаг би-
риндя иштиракчыдыр вя бцтювлцкдя эютцряндя ясас рол онун 
дейил, сон нятиъянин – 33-цн цзяриня дцшцр. Башга сюзля, 24 
мцгяддяслийин зирвяси щесаб едиляндя Оьузун юзц, ики ар-
вады вя алты оьлу кянарда галыр. Дялилляри цмумиляшдиряндя 
айдынлашыр ки, оьуз-тцрк мифик дцнйа моделинин илк мярщяля-
си Оьузун 6 оьлунун доьулмасы иля баша чатыр: Оьуз + ики 


Бярпа, эенезис 
186 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет