Эцнцмцзцн актуал мясяляляриндян биридир



Pdf көрінісі
бет36/133
Дата21.11.2022
өлшемі3,53 Mb.
#51537
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   133
Байланысты:
berpa genezis

АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ 
73 
эетмямяк» адяти иля Гантуралы вя Бамсы Бейряйин сечдийи 
гызлардан «йаьы башы эятирмяйи» евлянмяйин шярти кими иряли 
атмалары факты эюстярир ки, ярбатларла (амазонкаларын) сакла-
рын тюрямяляри щаггындакы тясяввцрляр чох дярин гатларда 
Азярбайъан тцркляринин улу яъдадларынын да эен йаддашына 
щякк олунмушдур. 
Антик Ромада сивилл узагэюрянляринин китаблары чох яски 
чаьларда мейдана эялся дя, етрус мяншяли Тарквин чарлары-
нын – Прист («гядим» демякдир) Тарквин (б. е. я. 616/615-
578/577-ъи илляр) вя Супербус, йяни Гцрурлу Тарквинин (б. 
е. я. 535/533-510/509-ъу илляр) щакимиййяти дюврцндя эениш 
йайылмышдыр. Верэилинин дя цз тутдуьу эяляъякдян хябяр 
верян йазылы абидялярин сайыны бязян цч, бязян дя доггуз 
щесаб едирляр. Ромалылар юз дювлятляринин щяйатындакы 
мцщцм щадисялярин башвермя сябяблярини, чохсайлы сирли 
мягамларын ачарыны щямин китаблардан юйрянмяйя ча-
лышырдылар. Сонралар мцгяддяс йазыларын горунмасы интерпрт-
ляр (йозанлар) адланан сивилл кащинляриня тапшырылмышды. Лап 
башланьыъда ики няфярдян ибарят коллеэийанын сайы б. е. я. 
367-ъи илдян йени ясрядяк артырылыб 10-а чатдырылмыш, Сулла вя 
Августун чаьында ися 15 кащиндян ибарят олмушдур. Кол-
леэийа цзвляри сенатын тапшырыьы иля бцтцн дювлят ишляриндян 
узаглашдырылмышды. Интерпртлярин башлыъа вязифяси эяляъякдя 
баш веряъяк тящлцкяляри вя республиканын щяйатындакы 
мцщцм щадисяляри юзцндя дашыйан мцгяддяс китаблардакы 
мцяммалары ачыгламагдан ибарят иди. 
Марыглыдыр ки, узагэюрянлярин ясярляриндя Гафгазда 
йашайан прототцрк тайфалары барядя дя олдугъа мараглы 
мялуматлар гейдя алынмышдыр. «Свилл узагэюрянляринин кита-
бы»нын CXVII фяслиндя б. е. я. 3600-ъы иля йахын Шяргдян 
Гара дяниз сащилляриня (Айыдаь вя Гарадаьа) кючмцш яски 
халгын дяфн адятляриндян бящс ачыланда эюстярилир ки, «тавр-
лар юзляринин юлмцш чарларыны саьлыьында онун цчцн щяр шей-
дян язиз олан бцтцн йахынлары иля бирликдя басдырырдылар. Йас 


Бярпа, эенезис 
74 
мярасими вя даш гутуларда торпаьа тапшырма адятинин юзцнц 
онлар шимал гоншуларындан – Мяркязи Гафгаздакы скифляр-
дян, туранлылардан эютцрмцшдцляр» [216, 418]. Мялумдур 
ки, гядим инсанлар юлцнц торпаьа тапшырма адятиня отураг 
щяйата кечяндян, йурд-мяскялярини юзцнцнкцляшдириб 
доьмалашдырандан сонра башламышлар. Хцсусиля улу ата-
бабаларыны култлашдырмагла онларын шяряфиня гурдуглары кур-
ганлары дцшмян щцъцмларындан ганлары бащасына горумуш, 
ибадят, инам вя цмид йериня чевирмишдиляр. О бири дцнйада-
кы ябяди мяскянляря уьурларынын тяминатчысы, фялакятлярин 
горуйуъусу кими бахмышдылар. Археоложи газынылар заманы 
Шякидя чохсайлы беля даш гябирляр ашкарланмышдыр. Сивилл 
узагэюрэнлэринин китабларында тясвир едилдийи шякилдя орада 
да юлян иъма башчылары хошладыьы яшйалары, силащлары, аты вя 
истякли гуллары иля бирликдя басдырылмышдыр. 
Антик рома мянбяляриндян мялум олур ки, таврлар со-
нралар тез-тез Иран империйасынын щцъумларына мяруз га-
лырдылар вя «Даранын скифляр цзяриня йцрцшц заманы онлар 
скиф тайфаларынын мцттяфигляри идиляр» [216, 419]. Бу тарих 
Бюйцк Кирин Гафгаз массаэетляри (Томрис) тяряфиндян 
юлдцрцлмясиндян сонракы чаьлара тясадцф едир. «Тавр» сю-
зцнцн йозумундан данышылында ися сивилл узагэюрянляри бил-
дирирдиляр ки, «антиг йазычылар бязян «тавр» дейяндя тякъя 
хцсуси тавр тайфаларыны дейил, цмумиликдя Таврич йарымада-
сында мяскунлашан туран, ари, сонралар ися эерман вя 
славйан халгларыны нязярдя тутурдулар» [216, 419]. 
Сивилл китабларында арилярин туранлыларла бирлийини, даща 
доьрусу, гядимлярдян онларла ялбир фяалиййятини тясдигляйян 
мялуматларла да растлашырыг: Беля ки, «бизим еранын 267-
275-ъи илляриндя Таврич сащиллярини йени сакинляр – готлар вя 
эеруллар (эерман тайфалары), еляъя дя утигурлар (Прику-
анйадан эялянляр - туран вя ариляр цстцнлцк тяшкил едирдиляр) 
тутдулар» [216, 419]. Беляликля, долайы да олса, антик алимля-
рин ясярляриндя Хязярбойу вя Гафгазятрафы яразилярдя про-




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет