Әдебиет туралы жалпы түсінік әдебиет – араб сөзі, ол «үлгілі сөз»
жүктеу/скачать 1,83 Mb.
|
ШЫҢ. ӘДЕБИЕТ.
- Бұл бет үшін навигация:
- Әріп Тәңірбергенов (1856-1924) Туған жері
| ШӘДІ ЖӘҢГІРОВ
(1855–1933) Туған жері: Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ өңірі, Қызметі: шығыстың озық үлгілі әдебиетінің нәзирагөйлік дәстүрін берік ұстанған, шығыс поэзиясындағы белгілі тақырыптар мен сюжеттерді өзінше жырлап, идеясы мен мазмұны тұрғысынан мүлдем жаңа, төл туынды жасаған ақын. ХХ ғасыр бас кезіндегі қазақ поэзиясындағы дастан жанрының қалыптасуы мен дамуына игі әсері өте зор. Ақын күнделікті өмірді, қоғам жайын аз жырлап, адамгершілікті, ізгілікті насихаттайтын шығармаларды жазған. Оның діни-ағартушы екендігі шығармаларында ертедегі шығыс әдебиетінде қалыптасқан сопылық сарынның мол болуынан көрініс табады. Өзінің төл өлеңдерінде ел билеген әкімдерді, кейбір байларға тән дүниеқоңыздықты, озбырлықтарды сынап отырады. «Бөрбас байға», «Отыншы байға», «Бір молдаға» т.б. өлеңдерінде өмір шындығы шынайы берілген. Шығармалары: «Қисса Бәлғәм Бағур» (1910) «Қисса қырық уәзір» (1911) «Назым Шәhир дәуіріш» (1913) «Хайбар қиссасы» (1913) «Хикаят халифа hәрун Рашит» (1917) т.б. Төлтума шығармалары: «Ресей патшалығында Романов нәсілінен хұқмынарлық қылған патшалардың тарихтары, hәм ақтабан шұбырыншылық заманынан бері қарай қазақ халқының ахуалы» (1912) «Келіннің бетін ашатын терме» (1915) «Хикаят Орақ-Күлше» (1917) «Қарынның жер жұтқан оқиғасы» (1917) т.б. Әріп Тәңірбергенов (1856-1924) Туған жері: Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы. Қызметі: ақын. Кедей шаруаның үйінде туған. 11-12 жасында ауыл мектебінде сауатын ашқан. Семей қаласындағы миссионерлік мектепті бітіреді. Орыс, қытай, араб, парсы тілдерін үйренеді. Оқуын бітірген соң, басында мұғалім болып бала оқытады, кейінірек Қытайдағы Шәуешек қаласында орыс елшілігінде бірнеше жыл тілмаш болған. Сонан соң Алматы, Бішкек қалаларында әр түрлі қызметте болады. Өмірінің соңына дейін заң саласында тергеуші, адвокат болып қызмет істейді. Жас кезінен өлеңдерін Абайға еліктеп жазған. «Серікбай қажыға», «Байларға», «Қабдолла биге», «Тәрібек болысқа» т.б. өлеңдерінде Абай үлгісіндегі сыншылдық қасиеті көрінеді. Жастарды оқу, білімге шақырған «Ғылым туралы», «Еңбек туралы», «Шәкірттеріме» т.б. өлеңдерінде де Абайдың ағартушылық идеалары жалғасын тапқан. Шығармашылығының алғашқы кезеңінде шығыс әдебиеті үлгілерінің әсері басымырақ болып, қисса жазған, араб-парсы сөздерін көп қолданып келген. Кейін Абайдан үйреніп және орыс классиктерінің шығармаларымен жете танысқан соң, халық өмірін шыншыл тұрғыдан көрсететін өлең-поэмалар жазып қалдырды. жүктеу/скачать 1,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|