«Күлтегін» ескерткіші қазір Л.Н.Гумилев Еуразия Ұлттық университетінде

Қосымша мәлімет:

- Күлтегін 731 жылы қой жылының тоғызыншы айының 17-күні дүние салып, 27-күні жерленген.

- Күлтегіннің немере інісі, әрі ақын-жырау Йоллығ шеберлерді жинап, 732 жылы Күлтегін басына құлпытас қойдырды. Ескерткіш мешін жылы, 7-айдың 27-күні аяқталған.

Күлтегін – негізгі кейіпкер. Жырда үнемі өсу, даму үстінде көрінеді. 7 жаста жетім қалады, 10 жаста ер атанады, 16 жаста ел қайғысы мен кегін қуады, 21-інде өзіне бір оқ дарымастан соғыстан аман шығады, 26-да аты мертіксе де Қырғыздарды жеңеді, әрі қарай Түргештермен соғысып, тағы да жеңіске жетеді, 30-да Қарлұқтарды, 31-де Аздарды қиратады, 47 жасында қайтыс болады.

Елтеріс – Күлтегіннің әкесі.

Білге қаған – Күлтегіннің ағасы.

Тоңықұқ – Білге қағанның төбе биі.
Қысқаша мазмұны: Түркі халқын қалыптастырған Бұмын, Істеми қағандардың ерлік істерін мадақтау; Табғаш халқының тепкісі түркі халқының елдігін жойғандығы; Табғаштарға елу жылдай бодан болуы; түркі халқының ұлы қайғысының баяндалуы; түріктің қасиетті жер-суының «Түркі халқы жойылмасын!» - деп шақыру тастауы; Елтерістің қаған болуы, оның ерлігі, елді қайта нығайту істерінің баяндалуы; қырғыз, құрықан, қытай жаққа 47 рет аттануы; елдің күшеюінің баяндалуы; Қапағанның Елтерістен кейін қаған болуы; «кедейді бай етуі»; 25 рет Жасыл өзені, Шаңтұқ жазығы, Кәрі темір қақпа, қыр жеріне дейін аттанып, 23 рет соғысуы; Барыстың Аздарға бек болуы; түркі халқының қайтадан бақытсыздыққа тап болуы; жыршының сұрақ қоя отырып, бұған халықтың өзі кінәлі екенін ашына жырлауы; Білгенің қаған болуы; түркі халқы үшін інісі Күлтегінмен бірге істеген орасан зор еңбегінің жырлануы; Күлтегіннің қайтыс болуы; оның ерлігін, еліне жасаған ерен еңбегін мадақтауы; оның өсу жолының (әр жастағы ісі, ерлігі) жан-жақты жырлануы; Күлтегін қазасының халықты қатты қайғыға салуы; оны ардақтап жерлеудің тәптіштеп жазылуы (47 жаста қой жылы қайтыс болуы, он күннен кейін жерленуі, мазарының 7-айдың 27-күні аяқталуы, құлпытасты қоюға жер-жерден шеберлер алдыруы).
Жырдағы Білге қаған сөзі:

Әкеміз, ағамыз құрған халықтың

Аты, даңқы өлмесін деп,

Түркі халқы үшін

Түн ұйықтамадым,

Күндіз отырмадым.