Әдіскер жаршысы

142 
     
 
Жекеленген 
оқушылар 
Атом туралы түсініктері өте кең. 
Ұйымдастыру кезеңі 
Элементтердің таңбалары жазылған қағаздарды таңдату арқылы 
оқушыларды 5 топқа топтастыру. 
Мағынаны 
тану 
Уақыт 
Мұғалімнің әрекеті 
Оқушының 
әрекеті 
Бағалау 
Ресурстар 
Numbered 
heads together 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мағынаны 
ашу 
 
 
 
 
Кім алғыр? 
15 мин 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10 мин 
 
 
 
 
 
8 мин 
Оқушылардың өткен 
тоқсанда жинаған 
білімдерін тексеру 
мақсатында әр топқа 
екі-екіден тапсырма 
беріледі. Тапсырма 
орындалып болған 
соң мұғалім кез-
келген санды 
айтады, сол 
нөмірдегі оқушы 
тапсырманың 
жауабын айтады. 
 
Оқушыларды жаңа 
ақпаратпен 
таныстырады 
 
 
 
Оқушылардың 
әрқайсысына бір 
элементтен беріледі, 
тапсырма 
орындалып болған 
соң оқушылардың 
дәптерлері жиналып 
алынады. 
Топ 
құрамындағы 
оқушылар 
нөмірленеді, топ 
мүшелері 
ақылдасып, 
тапсырманы 
орындайды. 
 
 
 
 
 
 
Оқушылар жаңа 
ақпаратпен 
танысады, 
дәптерлеріне 
жазады 
 
Оқушы қаптың 
ішінен алған 
қағазда берілген 
элементтін 
протон, нейтрон 
және электрон 
мәндерін 
дәптеріне жазуы 
тиіс. 
Смайлик 
арқылы 
бағалау 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Басбарм
ақ 
арқылы 
бағалау 
 
 
Смайлик
тер 
арқылы 
бағалау 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Химиялық 
элементтердің 
периодтық 
кестесі 
 
 
Кішкентай қап 
және 
элементтердің 
таңбалары 
жазылған 
қағаздар. 
Сергіту сәті  2 мин 
Логикалық ойлау 
қабілетін дамыту 
мақсатында 
оқушыларға химияға 
байланысты 
жұмбақтар оқылады 
Оқушылар 
жұмбақтардың 
шешуін тез-тез 
айтулары керек. 
Үш 
шапалақ 
арқылы 
бағалау. 
 
Қорытындыла
у 
10 мин  «Конверттегі сұрақ» 
Әр топқа бір-бір 
конверттен 
таратылады, 
конверттің ішінде 
сұрақтар беріледі. 
Оқушылар 
конверттегі 
сұрақтарға 
жауап береді. 
Алған білімдерін 
бекітеді. 
Сумма-
тивті 
бағалау 
Конверттер  
 
 
 
 
 

 
 
 
143 
     
 
Ққ ДЫБЫСЫ МЕН ӘРІПІ 
 
Шаманова Э.Ж., 
Сазды орта мектебінің қазақ тілі мен әдебеті пәні мұғалімі 
 
Сабақтың мақсаттары: 1) Ққ дыбысы мен 
әріпін  таныту,  оқуға  жаттықтыру,  сауатты 
жазуға машықтандыру; 
2)  Ойын  арқылы  оқушылардың  ойлау 
қабілетін  дамыту,  сөздік  қорын  молайту, 
оқуға деген белсенділігін арттыру; 
3)  Қала  мен  ауыл  арасындағы  байланыс 
туралы  әңгімелей  отырып,  қала  тұрмысын 
меңгерту. 
Көрнекіліктер:  Суреттер,  кеспе  әріптер, 
буындар, магнит тақтайшалары, жаңа сөздер 
жазылған таблица, магнитофон. 
Сабақтың барысы. 
1.Ұйымдастыру кезеңі. 
2. Кіріспе: 
Мұғалім:  Балалар,  бүгін  біздің  сыныпқа  бір 
бейтаныс  әріп  қонаққа  келіпті.  Бұл  әріп 
маған  өзінің  қандай  әріп  екенін  айтпады. 
Сендерге  не  дер  екен,  енді  әріптің  өзіне  сөз 
берейік.  (әріп  болып  жоғары  сыныптың  бір 
оқушысы кіреді). 
Әріп: Балалар,  мен  қаладан  келдім.  Ондағы 
өздеріндей  балалардың  сендерге  жолдаған 
өтініштерін 
ала 
келдім, 
сендер 
сол 
тапсырманы  дұрыс  орындасаңдар,  мен 
өзімнің қандай әріп екенімді айтамын. 
1- тапсырма. (Орындық суреті.) 
-  Бұл  ненің  суреті,  сөзді  буынға  бөліп, 
алғашқы  дыбысын  ата,  ол  әріпті  кассадан 
көрсет (О-рын-дық, алғашқы дыбысы – О). 
2 – тапсырма. 
-  Балалар,  сендер  кеше  өткен, О дыбысы 
дауыссыз  дыбыстармен  дос.  Оларды  бір-
бірінен  бөліп  оқуға  болмайды.  Мына 
буындарды  дұрыс  оқындар:  шо,  то,  ро,  но, 
по, ло, со. 
3 – тапсырма. 
-  Бірнеше  буындарды  таратып  беріп,  сөз 
құрату  : о  –  ра,  о  –  ру,  со  –  на,  жо  – 
та. (балалар тапсырмаларды орындайды). 
Сергіту сәті: Оң қолымда бес саусақ, 
Сол қолымда бес саусақ. 
Бесті беске қосқанда, 
Болып шықты он саусақ. 
ІV. Жаңа сабақ: 
1.  Мұғалім:  Балалар,  сендер  қонақ  әріптің 
бірнеше тапсырмасын дұрыс орындадындар. 
Енді  барлығымыз  қонақ  әріп  келген  қалаға 
саяхат жасайық. 
Таңертеңгі  автобусқа  отырып,  Алматы 
қаласына 
кешкісін 
жеттік. 
Шаршап 
келгендіктен  қонақ  үйге  барып,  ұйқыға 
жаттық.  Таңертең  тұрып,  жуынып,  қаланы 
аралауға  шықтық.  Қала  сондай  әдемі,  биік-
биік  үйлер,  завод,  фабрикалар  көз  тартады. 
Көшеден  өтерде  бағдаршамға  қарап,  жасыл 
көзі  жанғанда  өттік.  Көшенің  арғы  бетінде 
ойыншық  сатылатын  дүкен  бар  екен.  Біз 
қуыршақ  сатып  алып,  «Қуыршақтар»  әнін 
айтып үйге қайттық. (Бұл саяхат сергіту сәті 
ретінде  өтеді  де,  оқушылар  қала  туралы 
мағлұмат 
алып, 
әңгімеге 
байланысты 
қимылдар жасайды, «Туған ел» әнін айтады). 
Туған ел 
1. Дала гүлге толатын, 
Атам, әжем тұратын, 
Мен ауылды, мен ауылды сүйемін 2р. 
2. Қызығы көп болатын, 
Папам, мамам тұратын, 
Мен қаланы, мен қаланы сүйемін. 2р. 
Атам, әже тұратын, 
Папам, мамам тұратын, 
Туған елді, туған елді сүйемін. 2р. 
2. Сұрақ-жауап: 
- Қала сөзін буынға бөлейікші. (Қала). 
- «Қа» деген буында қай дыбыс құлағымызға 
бірінші естіліп тұр ? 
-  Қалада  қайда  жаттық  ?  (Қонақ  үйде). 
«Қонақ»  сөзін  буынға  бөлу.  Алғашқы 
дыбысын ажырату. (Қо-нақ), (Қ). 
-  Дукеннен  не  сатып  алдық  ?  (Қуыршақ). 
«Қуыршақ»  сөзін  буынға  бөліп,  алғашқы 
дыбысын ажырату. 
- Балалар, бүгін бізге келген бейтаныс қонақ 
– Ққ әріпі екен. (Қонақ әріптің маскасын ше-
шіп,  маңдайына  жазылған  Ққ  әріпін 
көрсетеді). 
Кқ  әріпінің  дауыссыз  дыбыс  екенін  айту. 
(Ққ әріпі балаларға үлестіріледі). 
3. 
Дәптермен 
жұмыс: 
Алдарындағы 
тақтайшаларына  оқушылар  қ  әріпімен  буын 
құрайды:  қа,  қо,  қу.  Осы  буындардан  сөз 
құрайды  (қа  –  ла,  қо  –  ра,  қо  –  нақ  т.б). 

 
144 
     
 
Қайық,  қаз,  қасық,  т.б.  суреттерді  көрсетіп, 
бұл сөздерде қ дыбысы бар екенін айту. 
4. Жаңа сөздермен жұмыс: дыбыстық талдау 
жасау. «+»-дауысты, «-»-дауыссыз 
- + - + - + - + - + - + + - - + - + - + - + + - 
қ а – л а, қ о – р а, қ а – р а, а қ – қ у, қ о – ғ а, 
қ у – а т. 
Сергіту сәті. Орнымыздан тұрайық, 
Шеңбер жасап алайық. 
Иіліп оңға бір, 
Иіліп солға бір. 
Алға қарай бір адым, 
Артқа қарай бір адым, 
Жоғары төмен қарайық. 
Орнымызға барайық. 
5.  «Әліппе»  кітабымен  жұмыс.  Оқушыларға 
хормен және жеке оқыту. 
V.  Сабақты  қорытындылау.  Үнтаспадан 
жұмбақ тыңдау. 
Тіс десең – тісі бар, 
Күш десең – күші бар. 
Торуылдап ауылды, 
Түнде жортар ісі бар. (Қасқыр) 
«Қасқырдан құтқарайық» ойыны. 
Тәртібі. Орманшының  үйі.  Алаңда  қой,  қаз, 
қоян,  жайылып  жүр.  Кенет  орман  арасынан 
бір  қасқыр  шыға  келді.  Қасқырдан  қойды, 
қазды,  қоянды  жасыру  керек.  Қой,  қаз, 
қоянның  сыртына  жазылған  бүгінгі  сабақа 
байланысты  тапсырманы  орындаған  бала 
ғана  оларды  қасқырдан  жасырған  болып 
есептеледі.  (Тапсырмалар:  «қа-ра»,  «қо-ға», 
«ақ-қу» деген сөздерді оқу, сөйлем құрау.) 
Жұмбақ. 
Қыста ғана болады, 
Ұстасаң – қолың тоңады (Қар) 
Бұл  жұмбақтың  шешуін  балалар  әріп 
қиындыларынан құрайды. 
Сабақ  соңында  жауап  берген  балаларға 
сыйлықтар беру, мадақтау. 
  
 
СӨЙЛЕУ МӘДЕНИЕТІ  
 
Абдинагиева Г.К., 
Ақтөбе қаласы №5 орта мектебінің бастауыш класс мұғалімі 
 
Сабақтың мақсаты: 
1)  Мәтін  туралы  түсініктерін  толықтыру. 
Мәтін құрау барысында мәдениетті сөйлеуге 
машықтандыру.  Әдептілік,  инабаттылық 
қағидаларын меңгеру. 
2) 
Сауатты, 
таза, 
көркем 
жазуға 
машықтандыру. 
3) 
Тапсырмалар 
орындау 
арқылы 
ұйымшылдыққа, төзімділікке тәрбиелеу. 
Сабақтың әдіс – тәсілдері: 
1) ассоциация әдісі 
2) топтастыру 
3) жуан – жіңішке сұрақтар 
4) Венн диаграммасы 
Сабақтың  көрнекілігі:  плакаттар,  суреттер, 
сызбалар. 
Сабақтың барысы: 
І  Ұйымдастыру бөлімі 
- 
Оқушылармен 
амандасу, 
сабаққа 
қатысымын зейіндерін аудару. 
ІІ Үй тапсырмасын сұрау 
-
 
“Көңілді 
қыс” 
тақырыбына 
мәтін 
құрастыру. 
-
 
Қосымша сұрақтар беру 
-
 
Дыбыс дегеніміз не? 
-
 
Әріп дегеніміз не? 
-
 
Ұяң дауыссыздарды ата? 
-
 
Үнді дауыссыздарды ата? 
Үй  тапсырмасын  “жуан”,  “жіңішке”  сұрақ-
тармен қорытындылау 
ІІІ  Жаңа тақырып 
-
 
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын ашу 
-
 
Балалар,  сөйлеу  мәдениетіне  ассоциация 
құрастырамыз. 
 
 
 
Әр  оқушының  жеке  ойы  тыңдалады. 
Толықтыру  арқылы  топтастырып  жүйелі  ой 
туындату. 
Оқулықпен жұмыс. 
Сергіту сәті 
Мынау менмін 
Мынау досым 
Біз құрдаспыз 
Өзімшілдіктен аулақпын 
Жанашырмыз, доспыз 
Күнде дос боп бәріміз 
Жадырайды жанымыз. 
Көркем жазу 
Сөйлеу мәдениеті 

 
 
 
145 
     
 
Д д Д д Дастархан басында адамдар жасына 
қарай отырады. 
214 – жаттығу 
-
 
Өлеңді мәнерлеп оқыту 
-
 
Өз  араларында  Ерлан  сияқты  ізетті 
балалар көп пе ? 
215 – жаттығу 
Көшіріп  жазып,  бұл  сөздерді  қандай 
жағдайда қолданатыныңды ойла. 
Әр жеке оқушыны тақтаға шығарып, сөйлем 
құрату. 
217 – жаттығу 
Мәтінді  оқып,  Ерден  мен  Еркебұланның 
қайсысы  ақылды  екенін  дәлелде.  Дәлелдеу 
барысында меніңше сөзін пайдалан. 
-
 
Мәтінді сахналау 
-
 
Ерден мен Еркебұланды салыстыру. 
-
 
Кім Ерден болғысы келеді. 
-
 
Себебін, мысалдар арқылы дәлелдеу 
Сабақты бекіту 
-
 
Балалар, сәлемдесу дегеніміз не болды ? 
-
 
Тақтаға 6 оқушы шығару 
д -              і -              д - 
а -              л -              и - 
у -              м -              і - 
ы -              е -              р - 
л -              к -              м - 
п-                                  е - 
а-                                  н - 
з - 
(дыбыстық талдау жасату) 
3 оқушы суреттер арқылы мәтін құрату. 
Үй тапсырмасы түсіндіріледі. 
Үйге: 218 – жаттығу 
Сабаққа  жақсы  қатысқан  оқушыларды 
ауызша мадақтап, жазбаша бағалау. 
 
 
 
 

 
146 
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ 
Ақтөбе  облысы  бойынша  педагогикалық  қызметкерлердің  біліктілігін  арттыру 
институтының  баспа  қызметі  және  қоғамдық  ортамен  байланыс  бөлімі  -  Ақтөбе  қаласы, 
Тургенев көшесі, 86 үй. Тел: 56-05-37 
 
Құрметті оқырмандар! 
«Өрлеу»  біліктілікті  арттыру  ұлттық  орталығы»  акционерлік  қоғамының 
филиалы  Ақтөбе  облысы  бойынша  педагогикалық  қызметкерлердің  біліктілігін 
арттыру  институты  «Әдіскер  жаршысы»  атты  республикалық  ғылыми-әдістемелік 
журналын  шығаруда  (тіркеу  №15636-ж).  Ол  педагогикалық  озық  ойлар,  ғылыми-
әдістемелік  ізденістер  мен  мұғалімдері  жетістіктерінің  мінбесі.  Журнал  беттерінде 
ғылыми  мақалалар  мен  оқу-тәрбие  істерінің  өзекті  мәселелері  туралы  ғылыми-
әдістемелік  мәлімет-хабарлар,  оқытудың  заманалық  теориясы  және  әдістемелік 
жетістіктері,  тәжірибелік  кеңестер  мен  ұсыныстар  жарияланбақ.  Білім  беру  саласы 
қызметкерлері  өздерін  толғандырып  жүрген  мәселелер,  іс-тәжірибелері  туралы 
материалдарды және жеке шығармалардың туындыларын жіберуге болады. 
«Әдіскер  жаршысы»  журналы  жылына  4  рет  (тоқсан  сайын)  қазақ  және  орыс 
тілдерінде шығады. Жариялауға дайындалған мақалалар мына талап-тәртіптерге сай 
болуы тиіс: 
1.  Жариялауға  дайындалған  мақала  қағазға  басылған  және  электрондық 
басылым түрінде тапсырылады. 
2. Мақала MS WORD тексттік редакторында басылуы керек. 
3. Шрифт аты: KZ Times New Roman, шрифт стилі: обычный, шрифт өлшемі: 12, 
мақала көлемі 1-2 беттен кем болмауы керек. 
4.  Мақала  соңында  автор  туралы  қысқаша  мәлімет  болуы  керек,  фотосуреттер 
жіберуге де болады. 
Уважамые учителя! 
Филиал акционерного общества «Национальный центр повышения квалификации 
«Өрлеу»  «Институт  повышения  квалификации  педагогических  работников  по 
Актюбинской  области»  выпускает  республиканский  научно-методический  журнал 
№13491-Ж  «Әдіскер  жаршысы»,  который  стал  трибуной  передовой  педагогической 
мысли,  научно-методических  поисков  и  достижений  учителей.  В  нем  публикуются 
научные  статьи,  современные  достижения  теории  и  методики  преподавания,  научно-
методические  сообщения  об  актуальных  проблемах  обучения,  воспитания  и  развития, 
практические рекомендации и разработки из опыта работы и др. 
Журнал  «Әдіскер жаршысы»  выходит четыре раза в год. Статьи для публикаций 
принимается  на  казахском,  русском  языках.  Представленные  для  публикации  статьи 
должны быть оформлены в строгом соответствии со следующими требованиями: 
1. Текст должен быть набран в текстовом редакторе MS Word. 
2. Шрифт KZ Times New Roman, стиль обычный, размер шрифта: 12, текст статьи 
объемом не менее 1-2 страниц. 
3. В конце статьи должны быть точные данные об авторе, можно фотографии. 
4.  Статьи  для  публикации  должны  быть  представлены  на  бумажном  и 
электронном носителях.