Қ
ара
теңіз
және
ж
ерорта
теңізі
аймаҚтарындағы
т
үркияның
стратегиялыҚ
мүдделері
Туменов Адиль Амангельдиевич
Аймақтану, 3 курс
Ғылыми жетекші:
Исова Л.Т., т.ғ.к., доцент
258
көрші мемлекеттер тарапынан қатты сынға ұшырады. Түркия Генералитетінің айтуы бойынша, олардың
мемлекеті «бермуд үшбұрышында» орналасқан, бір жағынан Таяу шығыс, екінші жағынан Кавказ, ал
үшінші жағынан Балқан, соның ішінде дәстүрлі бақталасы – Грекия [5,37].
Түрік аумағына жалпы тұрғысына баға берсек, ауыспалы сыртқы саясат жұмыстарын көре аламыз.
Иракта болсын немесе Кавказ, ол маңызды емес. Иранмен қатысты мәселеде Түркия американдық
коалицияның бір бөлігі болудан кашады, сонымен қатар бірқалыпты Иран позициясын қабылдаудан бас
тартып отыр. Түркия толық аймақтық күш ретінде аймақтық күштер балансын құруға қауқары болмай
отыр.
Түркияның екі ішкі мәселесінің бар екені айқын және оны тез арада елдің алға ұмтылысы кезеңінде
шешу қажет. «Алға ұмтылып келе жатқандығы» жөнінде сөз қозғаудың себебі халықаралық рөлді ойнау
аясында, өзінің барлық ішкі мәселесін шеше алатын халық жоқтың қасы. Бірінші мәселе – бұл қоғамның
секулярлық діни элементтер арасындағы шиеленісі. Ол бір мезгілде ішкі шиеленіс және сыртқы саясатта
көрініс беретін мәселе. Соның ішінде, радикалды исламисттер құрамында, яғни ислам дінінің мұсылман
емес күштерінде үрей туғызу және олардың Түркияға қатысты қатынасын өзгерту мүмкіндігі. Екінші
мәселе – Түркиядағы күрдтер мәселесі, шешімі жоқ, созылмалы сипатқа ие болып, әлі жалғасып келеді [6].
Түркия көлемі жағынан НАТО-ның екінші әскери державасы болып табылады. Әлеуметтік және
діни мәселелер бойынша консервативті және экономикалық мәселелер бойынша либералды «Әділеттік
және даму партиясының» өкілдерінен түратын Үкімет Таяу Шығыс, Орталық Азия және Африка
елдерімен іскерлік қатынасын нығайтуға аса зерделі мән беруде. Ол «көршілермен ешқандай мәселе жоқ»
сыртқы саясатын қолданады, бірақ бұл саясат Израиль мемлекетімен дау-дамай кесірінен және Сириямен
қатынасының шиеленісуі салдарынан жүзеге аспады.
Қауіпсіздік мәселесі бойынша Ыстамбул орталығының сарапшысы Гарет Дженкинстың айтуы
бойынша «Біздің қазіргі уақытқа дейін бақылап келген «жұмсақ күшті» қолданудың орнына, Эрдоған
аймақтық держава ретінде Түркияның мәртебесін ұстап қалуда агрессиялық ұстанымды қабылдады».
Сонымен қатар, Дженкинс арабтық емес Түркияның іс-әрекеті Осман империясының жүз жылдық уақыты
шеңберінде құлдары болып, әбігерге түскен арабтармен бұзық-көрші ретінде қарастырылып отырады деп
айтты.
«Арабтар Түркияны екі түрге ажыратады: біріншісі, Израильмен ынтамақтастыққа бейім Түркия,
екіншісі, барлық аймақта басыңқы болғысы келетін Түркия»,- деп жазды Дженкинс [7].
Қаратеңіз аймағының негізгі күші – Түркия мен Ресей болып табылатынына күмән келтірмейміз.
Әсіресе, соңғы жылдары ресей – түрік қатынастары тек қана экономикалық тұрғыдан емес, саяси салада
да қарқынды дамып келеді. Бұрынғы Констинополь (Византия) орыстар мен гректер үшін қайтарып алу
нысаны. Баршамызға белгілі, қырғи – қабақ соғысынан кейін халықаралық жүйенің өзгеруімен байланысты
Қаратеңіз аймағының мүдделер сахнасына шыққысы келген екі әлемдік держава пайда болды: бірінші,
өзінің кеңеюімен Қаратеңізге жол салған ЕО, ал екіншісі, жаһанды саясат шеңберінде Қаратеңіз аймағында
өзіне орын қамтамасыз етуге талпынған АҚШ.
Соңғы жылдары басталған Түркияның аймақтық қауіпсіздік, тұрақтылық және көршілерімен жақсы
қарым – қатынас орнату қағидатымен негізделген белсенді сыртқы саясаты халықаралық қауымдастықпен
жақсы қабылданды.
Түркияның келесі, Жерорта теңізіне қатысты тұжырымды ұстанымының Кипр мәселелері және Жерорта
теңізі дипломатиясымен байланысты мәселелері әлі де болса әлемнің жетекші мемлекеттері тарапынан
өзгерері сөзсіз.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Sami Kohen, “Rusyada Ne Oluyor”, Milliyet 20 Aralık
2. Cumhuriyet 30 Eylul 2011
3. Йылдыз Языджыоглу “Amerika ile Krizin Asıl Nedeni” (Главная причина турецко-американского кризиса), Star daily newspaper,
28.02.2005
4. Zafer Atay, “Bir İsyan”, Cumhuriyet, 19 Aralık 2000
5. Петр Стегний: Montrö Tartışması Yersiz, http://www.turkey.mid.ru/
6. РФ Қара теңіз флотының бірінші рангідегі капитаны Вячеслав Трухачевтың мәлімдемесі// www.aksam.com.tr
7. Sinan Oğan, Türk-Rus İlişkilerinde 11 Eylül Yansımaları [Reflections of September 11 over Turkish-Russian Affairs], 15 Feb., 2002,
www.turksam.org.
259
Almaty
Management
University
History of independent Kazakhstan counts only 25 years. Nevertheless, during this little period of time our
country has reached very high progress, let’s list some of them:
1) we have strengthened our statehood
2) successfully completed transition from planning and administrative economy to a market one
3) established democracy and civil society
The beginning of 90’s of the 20th century was marked with changes in the balance of power and redistribution
of geopolitical influence. Bipolar international system, existed before has gone and its place was insensibly
replaced by a different structure that has created new conceptions in public policy of several countries. In this
moment, Kazakhstani leadership has realized that multi-vector policy is the best way to develop our country on
the world arena.
According to President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev multi-vector policy means
«development of friendly relations with all countries, having big authority in the world arena and representing
practical interest for our country. Because of its geopolitical position and economic potential Kazakhstan, should
not emphasize on minor regional problems. The reason is that it would be difficult to understand not only by our
multicultural population but by the global community as well. The future of Kazakhstan is in Asia and Europe, on
East and West. By practicing that policy, we will avoid all possible security threats towards Kazakhstan. We might
be able to strengthen favorable external conditions for our country by economic and political changes» [1].
Global community highly appreciates Kazakhstan’s contribution to strengthen nuclear non-proliferation
regime and an active fight against international terrorism. During 24 years of independence, Kazakhstan solved
all its territorial problems with border countries by signing a list of agreements about delimitation of state borders
with Russia, China, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan.
The importance of this issue we may observe on the example of our neighbor countries, which constantly have
conflicts on their borderlines. So, on the mines set by Uzbek border guards on the border with Tajikistan, without
a delimitation they already killed more than 20 Tajik citizens and many of them were disabled. According to the
Committee for State Border Protection NSS of Uzbekistan there were noticed 24 cases of illegal actions from
Tajikistan only within 10 months of 2006. [2]
Nowadays there is no country in Central Asia region and in global community that can threaten security and
national interests of Kazakhstan. Despite difficult regional and global processes, our republic has close partnerships
with its neighbors and major world-powers.
Kazakhstan initiated the most important events in the sphere of international and regional security. It has
proposed the creation of pan-Asian forum, which would strengthen security in our huge and as yet unstable region
– the Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia (CICA). According to many experts,
the CICA has good prospects to become a key mechanism of collective security in Asia.
Our country is an initiator of the creation the regional (Central Asian Cooperation Organization, the Union
of Central Asian States) and sub-regional integration organizations (the Eurasian Economic Community). From
my point of view, the successful implementation of integration projects will significantly improve the social and
economic development of the countries in Eurasian region and will be the key factor of their political stability.
Particular importance is attached to cooperation of Kazakhstan within the framework of the Shanghai
Cooperation Organization, which is one of the most dynamic and promising organizations in the world.
However, the changing international and geopolitical processes put forward new challenges for our country,
as well as to the world community. Objective factors ongoing by geopolitical situation around Kazakhstan are the
following:
- the presence of significant energy resources and other kinds of minerals, including strategic ones;
- logistical and communication capabilities;
- irreversibility of the process of involving Kazakhstan in global economic processes and integration projects;
- social and economic situation of the general population in the country and its neighbors;
- environmental degradation.
Among the determining factors, there are subjective ones:
- activation of great powers’ competition rivalry in Central Asia, including Kazakhstan;
- the growing threat of terrorism, religious extremism, drug trafficking and other challenges in the region.
Due to the main themes of great powers’ policy towards Kazakhstan, it is staying the same: energy problems;
fight against terrorism, religious extremism and drug trafficking; economic partnership; development of democracy.
Moreover, each of the great powers has a focus on a particular topic, on the basis of their interests.
Russia is gradually returning to a more active policy in the region. In recent years, Russia begins to use actively
the energy policy related to the supply of hydrocarbons to the world market. The political and economic actions of
China are increasingly activated in Central Asia, primarily in the oil and gas sector.
K
azaKhstan
and
geopolitics
: e
Xperience
and
p
rospects
Urazov Aldiyar Nurpeisovich
Specialty «Regional Studies»
Supervisor:
Danial Saari, m.e.s. senior lecturer
260
The active player in the region continue to be the United States.
It does not stand aside and the European Union is interested in the diversification of energy resources and their
transportation routes in Europe and in this context supports the construction of new pipelines from the Caspian
Sea, bypassing Russia. Such Asian regional powers like India, Turkey, Pakistan, Japan, interested primarily in the
field of energy production and transportation routes intensified their activities in Kazakhstan.
One of the biggest problems of the global community is characterized by the intensification of international
terrorism and religious extremism. Continuing terrorist acts in Syria, Turkey, France, Russia, Uzbekistan and other
countries clearly show the goal of terrorists - to disrupt the processes of political and socio-economic stability
formation, intimidate and demoralize international community. It becomes obvious that the victory over terrorism
cannot be achieved alone, even being a superpower - the victory over terrorism can be achieved only by joint
efforts of all the peoples and countries of the world.
Drug trafficking, transnational organized crime, illegal migration, smuggling of weapons must be solved. In
this regard, Kazakhstan has declared its readiness to actively cooperate with all interested states and international
organizations to counter these threats.
One of the major priorities since the beginning of our country’s independence is to develop relations with
countries of the Muslim world. Because Islam for many centuries was the religion of the Kazakhs and other
ethnicities of our country. In addition, the question of Islam is closely connected with the necessity of Kazakh
culture development. Islam had long grown into an independent factor in the system of contemporary international
relations and affects many political processes in the world politics and economy.
Therefore, Kazakhstan stands for the revival and development of Islam in the framework of the general
development of culture and spirituality of the republic, as well as the establishment of cultural dialogue and
strengthening mutually beneficial cooperation with the Islamic countries, to promote moderate Islam and Orthodox
religious education in our country, on the one hand, and to prevent radical religious ideology which is alien to
traditional Islam.
At the same time we are against of Islam’s politicizing. Our country is a secular state in which religion is
separated from politics and, therefore, any attempt to manipulate religious issues for political purposes are
unacceptable.
It should be also taken into account such factors as the impact of massive western subculture followed by
a growing gap in the levels of socio-economic development of the industrialized countries, on the one hand,
developing ones - on the other hand. As a result, population of developing countries because of deteriorating socio-
economic situation in context of ethnic or sectarian conflicts intensified fears of losing their cultural and religious
identity.
Under these conditions, according to the Supreme Mufti Haji Absattar Derbisali, former Chairman of the
Spiritual Administration of Muslims of Kazakhstan, there are people masking their economic and political interests
of Islam and calling people who are weak in terms of psycho-emotional for terrorist acts. However, according to
the Supreme Mufti, terrorism has nothing to do with Islam and suicide bombers «do not go to heaven, but to the
hell.» Therefore, according to Derbisali, people’s eyes have to be opened on this cruel lie to the hostility, insecurity,
instability, they are trying to sow the terrorists who call themselves Muslims, but by threatening directly and
Muslim countries. [3]
The Republic of Kazakhstan is now facing the next stage of reforms - the socio-economic modernization
and political democratization. The head of state set a goal to enter the top 50 most competitive and dynamically
developing countries of the world.
However, it should be noted that the change in the first decade of the new century, the geopolitical situation in
the world significantly changed in comparison with 90-ies of the last century and carries a large range of problems
that can result in threats and risks to security and stability of Kazakhstan. The continuous monitoring and timely
response needed following the geopolitical realities.
- “unipolar system” is replaced by increasing the strength of leading global and regional players in the formation
of a new world order based on «system of pluralism»;
- strengthening of anti-Americanism around the world and even among the transatlantic allies;
- saving many undamped hotbeds of conflict, including in the vicinity of Kazakhstan’s borders;
- the crisis of leading international organizations, primarily the UN and the international legal system;
- the return of the world’s players Russia and the emergence of China as a regional power with pretensions to
become a world power;
- aggravation of the problem of energy resources;
- the creation of active regional organizations in the region of Central Asia and Eurasia - the EAEU, SCO and
CSTO;
- increased competition in Central Asia between Russia, China and the United States;
- US implementation of the project on creation of a Greater Central Asia, whose goal is the integration of the
countries of Central and South Asia and the separation of Central Asia from Russia and China
- European Union’s desire to develop a new strategy in relations with Central Asian states independently to
United States, the foundation of which is to provide EU countries with energy resources from the Caspian Sea
region, bypassing Russia;
261
- activation in Central Asia, India, Pakistan, Iran, Turkey and Japan;
In this regard, for our country the primary task is to implement a balanced and responsible foreign policy,
taking into account the interests of Kazakhstan and the dynamics of real and global development. This can be
achieved in the framework of multi-vector diplomacy, development of integration processes at the regional and
interregional level, collective neutralization of threats and challenges to national and regional security.
Sources:
1. Назарбаев Н.А. Укреплять международные позиции Казахстана // http:// www.president.kz.
2. Central Asia Monitor. - November 24, 2006.
3. Дербисали, Абсаттар хаджи, Верховный муфтий, председатель Духовного управления мусульман Казахстана. Первой жерт-
вой стал ислам // Казахстанская правда. - 30 марта 2006 г.
262
Алматы
Менеджмент
Университет
Язык – это важнейшее средство человеческого общения. Речь – это деятельность человека, который
использует язык в целях общения, выражения эмоций, познание окружающего мира, оформления мысли,
для планирования своих действий. Речь посвящена и устремлена к определенной цели, динамична,
разнообразна, развивается во времени и пространстве. Она индивидуальна и субъективна [1].
Языковая компетентность личности предполагает два уровня владения языком: речевое мастерство и
правильность речи. Речь признается правильной, когда согласуется с нормами литературного языка —
грамматическими, лексическими, произносительными и др. Мастерство речи – это умение выбирать из
существующих вариантов стилистически подходящий в данной ситуации формы речи. Совокупность этих
качеств обеспечивает успех в применении языка. Умение использовать такие качества речи, как точность,
логичность, чистота, богатство, уместность, выразительность определяют культуру речи. «Культура речи
— это умение, во-первых, правильно говорить и писать и, во-вторых, употреблять языковые средства в
соответствии с нормами и условиями культурного общения» [2].
В данной работе мы рассматриваем особенности культуры речи студентов. Студенчество представляет
несомненный интерес для изучения, так как в их языке быстрее всего отражаются различные изменения в
языке общества. Помимо этого студенты - будущие специалисты, и во время их обучения в вузе происходит
становление и развитие их языковой личности, что, в свою очередь, будет в дальнейшем оказывать
большее влияние на формирование, отбор и сохранение норм языка уже всего общества. Это обусловило
актуальность исследования.
Объект исследования - устная речь студентов Алматы Менеджмент Университета.
Предмет исследования - особенности лексики студентов.
Цель работы - проанализировать особенности выбора языковых единиц в процессе общения.
В работе использован описательный метод исследования.
Как отмечают исследователи, «в речи каждой социально-возрастной группы реализуются специфический
для нее набор языковых единиц и различные приемы общения, свойственные данной группе и выделяющие
речь ее представителей в обществе. Анализ совокупности этих факторов позволяет составить речевой
портрет определенной социально-возрастной общности, в частности современного студенчества» [3].
Для анализа культуры русской речи студентов казахского отделения была выбрана группа 1 курса
специальности “Учет и аудит”. В группе 13 студентов, окончивших школу на казахском языке. Городские
школы окончило 11 чел., сельские – 2 чел. Жителями г. Алматы являются – 5 чел., приезжими – 8 чел.
Говорят и думают только на казахском языке 1 чел., на казахском и русском – 12 чел.
В ходе наблюдений над языком студентов обнаружились следующие последствия подобного двуязычия:
когда студенты говорят на родном языке, часто используют слова на русском языке (вкрапления) и наоборот,
общаясь на русском языке, студенты используют отдельные слова русского языка, например: «Арман,
достань ручку из тарпашки (ящика)».
Особенностями лексики современных студентов являются, на наш взгляд, следующие: студенческий
жаргон, употребление иноязычных слов и сниженной лексики, а также активное использование жаргонных
обозначений студенческих бытовых реалий. Так, например, в качестве студенческих жаргонизмов
используются переделанные официальные наименования (универ, препод, рубежка, домашка и др.);
названия учебных предметов и дисциплин: физ-ра (физическая культура), микро (микроэкономика), матеша
(математика в экономике), безопасность (основы безопасности жизнедеятельности), право (основы права).
Еще одной отличительной чертой лексики студентов являются употребляемые в процессе общения
иноязычные слова: ретейк, кредит, пиар, маркетинг, офис, ресепшн, менеджер, менеджмент, промоушен,
риэлтор, стартап, франчайзинг, блог, баннер, сервис, логин, интернет, рейтинг, парковка и т.д.
Как отмечают исследователи, практически все современные студенты употребляют просторечную,
«грубую и сниженную лексику бессознательно, …однако в ситуации официального и полуофициального
общения они стараются контролировать свою речь» [3].
Также очень часто студенты используют слова-паразиты. При этом, как показал анализ, слова-паразиты
различаются в зависимости от пола студента (Таблица 1).
Основными неблагоприятным явлениями культуры русской речи студентов казахского отделения
можно назвать следующие:
•
слабое знание отдельными студентами русского языка;
•
неразборчивость речи;
•
дикция и темп речи;
•
неправильная постановка ударения;
•
особенности построения фраз на русском языке;
•
неправильное произношение окончаний;
Достарыңызбен бөлісу: |