Ежелден тән. Бұл қасиет ғасырлар бойы дамып келед

Қазақ халқының
салт дәстүрлер
Орындаған: Тәж бек Айгер м
Қабылдаған: Мантаева Т.
Топ:1703-12-1

Сан ғасырлар бойы қазақтардың
өз нд к салт-дәстүрлер мен әдет-
ғұрыптары қалыптасқан. 18 ғасыр
мен 20 ғасырдың басында орыс
әк мш л г н ң өк лдер , орыс және
шетел ғалымдары, саяхатшылар
олардың б разын анық байқап,
жазып алған. Қазақтардың әдет-
ғұрыптары мен салт-дәстүрлер
отбасы мен үй ш ндег адамдар
арасындағы қарым-қатынасты
қалыптастыруда үлкен рөл
атқарды.

“
Қазақтардың қонақжайлылық
қасиет ”
Дәстүрл қонақжайлылық қазақтарға
ежелден тән. Бұл қасиет ғасырлар
бойы дамып келед . Бұл туралы 19
ғасырдың басында орыс зерттеуш с
Виктор фон Герн былай деп жазды:
«
Жалпы, қазақтар әл күнге дей н өз н ң
ақжарқындығымен,
ақжарқындығымен,
қонақжайлығымен таң қалдырады. 
Бұл ежелден олардың сүйег нде
жатқан әдем асыл қасиет.

Үйге келген қонақ әрқашан иес н ң қамқорлығы
мен қорғауында болады. 19 ғасырда Қазақстанға
кел п, зерттеген нем с зерттеуш лер н ң б р
Ф.фон Хельвальд та былай деп жазды: «Қырғыз-
қайлар өте қонақжай, бауырмал. Олардың ки з
үй не к рген кез келген шетелд к адам тонау
немесе өлт ру туралы алаңдамай, тыныш
ұйықтай алады».
Қонақжайлылық

• 
Қазақтың ежелден үй не келген әр адамды тег н қарсы
алып, төсек жайып, жайғастыратын әдет бар. Егер үй
иес қонаққа мұндай құрмет көрсету әдет нен бас
тартса, бейтаныс адам үй иес н ң үст нен барып
шағымдануға құқылы болды. Және ол үй иес н
қонақжайлылық дәстүр н бұзды деп айыптады. Әдетте,
мұндай келеңс з оқиға қазақ арасында өте сирек
кездесед . Қазақтың ежелден келе жатқан салтының
б р – ауыз тию. Дәм н татқанша үйге к рг збейт н «Бос
үйден күйлер шықпайды»
Қонақжайлылық

Әдепт л к пен сыпайылық әдет-ғұрпы
• 
Қазақтың ежелден үй не келген әр
адамды тег н қарсы алып, төсек
жайып, жайғастыратын әдет бар. 
 
Егер үй иес қонаққа мұндай құрмет
көрсету әдет нен бас тартса, бейтаныс
адам үй иес н ң үст нен барып
шағымдануға құқылы болды. Және
ол үй иес н қонақжайлылық дәстүр н
бұзды деп айыптады. Әдетте, мұндай
келеңс з оқиға қазақ арасында өте
сирек кездесед . Қазақтың ежелден
келе жатқан салтының б р – ауыз
тию. Дәм н татқанша үйге
к рг збейт н «Бос үйден күйлер
шықпайды»

Ауыл тұрғындарына тән әдепт л к, сыпайылық, к ш пей лд л к
белг с – қарт к с н ң ес м не әке (еке) сияқты жұрнақтың
жалғануы. Мысалы, Қазбек – Қазеке, Диқан – Дәке, Бауыржан –
Бауке болып айтылады. 20 ғасырдың басында орыстың белг л
ғалымдарының б р Л.Баллузек те былай деп атап көрсеткен:
«
Қырғыздардың сыпайылығының, к ш пей лд л г н ң,
әдепт л г н ң б р көр н с – қарттардың атына эке (әке) сөз н қосу.
.”
Жас кел ндер ер азаматқа деген ерекше құрметт ң белг с
рет нде күйеу н ң жақын туысының атын атамаған. Ол күйеу н ң
әкес мен анасын әке-шеше деп атады. Күйеу н ң аға-әпкелер н
Ширақ, жарқыраған, Айнашты гүл, аға деп еркелетет н. Ол басқа
туыстарына да жаңа және лайықты ес мдер ойлап тапты.
Әдепт л к пен сыпайылық әдет-ғұрпы

Дәстүрл қазақ қоғамында
қарттарды құрметтеу рәс м
ертеден бар. Мұндай құрмет
қарттың қай рудан, қай
адамнан, қай ұлттан екен не
қарамастан көрсет лед . ХІХ
ғасырдың басында нем с
ғалымдарының б р Ф.Фон
Шварц былай деп жазды:
«
Қырғыз-қайсақтардың ш нде
сұлтандар мен батырлармен
б рге, к м екен не, қай шыққан
тег не қарамай, барлық егде
жастағы және егде жастағы ер
адамдар ерекше құрметке ие
болды

 
Қазақ арасында бата беру
дәстүр кең тараған. Ол кез
келген кәс пт бастамас бұрын
м ндетт болып саналды. Бата
жалпы жұртшылық алдында
ақындық т лмен бер лед . Онда
бата берген адам басқаларға
жақсылық, сәтт л к
т лейд .Батаны қарт адам немесе
дәулет көп адам беру керек. 
 
Бата беруш Жаратушыға
бақытты өм р, материалдық
иг л к пен барлық сте сәтт л к
т лейд . 

Назарларыңызға
рахмет!