Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады



бет3/122
Дата21.12.2023
өлшемі0,49 Mb.
#141949
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   122
Байланысты:
Åæåëã³ ä?ó³ð ?äåáèåò³ áåñ êåçå?íåí ò?ðàäû

Хорезми "Мұхаббатнама", 1353 жылдары жазған, 473 бәйіттен тұрады;
Ҳұсам Кәтиб "Жұмжұма сұлтан";
Құтып (Құтб) "Хұсрау-Шырын", 1341-1342 жылдары Әзірбайжанның ұлы ақыны - Низамидің осы аттас поэмасы негізінде түркі тілінде жазған;
Сүлеймен Бақырғани "Дүниенің ақыры",
Ахмет Йүгнеки "Хибатул-хақайқ" ("Ақиқат сыйы") 14 тарау, 235 өлеңнен тұрады;
Мұхаммед Хайдар Дулати (1499-1551 ж.ж.) "Тарихи Рашиди" кітабы, "Жаһаннама" дастаны.

• Ежелгі дәуір әдебиеті: 5 кезеңге бөлінеді


• Қазақстанның қазіргі аумағында өмір сүрген сақ, ғұн, үйсіндердің "түркілер" атанған ғасыры: Заманымыздың V ғасыры
• "Ага, саған бұл ошақ! Ошағынан безгендер, тізеңді бүк! Халықта азық-түлік мол
болғай!"- деген сөз жазылған шығарма: Есік қаласынан табылған Алтын Бекзаданың жанындағы күміс тостағанда
• Сақ, ғұн дәуірінен келіп жеткен туынды: "Алып Ер Тұңғаны (Тоңаны) жоқтау"
"Бөрідей жұрт ұлысып,
Айқаймен жаға жыртысып,
Өкірген үнін өшіртіп,
Жылаған көзден жас өрер," - деген үзінді алынған жер: "Алып Ер Тұнғаны
жоқтау"
• Алып Ер Тұңғаның өз заманындағы мәртебесі: Түркілердің көсемі
• Иранның ұлы ақыны Фирдоусидің "Шаһнама" кітабының кейіпкері болған түркі көсемі: Алып Ер Тұңға
• "Алып Ер Тұңғаны жоқтау" жырын қазақ тіліне аударды: Асқар Егеубай

Бектерім жасын бұлады.
Бөрідей ұлып жылады,
Жоқтады жыртып жағасын, - деген жолдар арналған жоқтау: Алып Ер Тоңа
• Ғалымдардың көне түркі жазуларына берген атауы: Руна жазуы
• "Руна жазуы"деген ұғым: Скандинавия халықтарының сөзі
• "Күлтегін" жырын тапқандар: Швед Иоганн, орыс ғалымы Н. М. Ядринцев (XVIII-XIX)
• Көне түркі жазуын алғаш оқыған ғалым: Вильгельм Томсен - дат ғалымы
• Орхон жазуының сырын алғаш рет … ашты: В.Томсен 1893 жылы
• Тасқа қашалған көне жәдігерліктердің ішінде бізге жеткендерінің ең ірілері: "Күлтегін", "Тоныкөк", "Білге қаған" ескерткіштері
• "Күлтегін", "Тоныкөк" дастандары қай ғасырдың туындысы? (VI-VIII f.f)
• "Күлтегін", "Тоныкөк" дастандарының тастағы жазулары табылған жер: Орхон-Енисей өзендері аңғарлары
• Орхон жырларының негізгі ойы мен мұраты: Ел тәуелсіздігін аңсау
• "Күлтегін" жырының негізгі тақырыбы: Ерлік, ел қорғау
• "Күлтегін" жырында суреттелетін түркілердің қасиетті мекені: Өтүкен аймағы
• "Күлтегін" жырларында баяндалатын оқиға: Түркі қағанатының жорықтары
• "Күлтегін", "Тоныкөк" жырларын жазған: Йоллығ Тегін
• "Күлтегін" жырындағы жырау: Тоныкөк (Тоңұқұқ)
• Тоныкөк кім болған? Қағанның кеңесшісі
• Күлтегін батырдың ақылшы, кеңесшісі: Тоныкөк
• "Күлтегін" жырында Елтеріс, Қатаған, Білге қағандардың ақылшысы болған кейіпкер: Тоныкөк
• "Күлтегін" жырындағы Күлтегін мен Білгенің әкесінің аты: Елтеріс қаған
• Елтеріс хан өмірден өткенде, артында қалған ұлы: Білге
• Әкелері Елтеріс қаған қайтыс болған кезде балалары Күлтегін мен Білгенің
жастары: Білге 7 жаста, Күлтегін 5 жаста

  • …Әкем қаған өлгенде

Інім Күлтегін жеті_жаста қалды.
Он жаста Үмай текті шешемнің бағына
Інім Күлтегін ер атанды, - деген "Күлтегін" жырынан) (9-сынып."Қазақ


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   122




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет