Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады
Жиембет жырау Бортогашулы (XVII f.)
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
Åæåëã³ ä?ó³ð ?äåáèåò³ áåñ êåçå?íåí ò?ðàäû
| Жиембет жырау Бортогашулы (XVII f.)
Алшын руын ежелден билеген ірі феодалдар тұқымынан шыққан Жиембе Еңсегей бойлы Ер Есімнің Кіші жүздегі ел баскарушы биі, әскербасы, жырауы, кеңесшісі қызметін атқарған. Толғаулары: "Есім ханға толғау", "Еңсегей бойлы Ер Есім", т. б. • XVII ғасырда Есім ханның тұсында өмір сүрген әрі әскербасы, әрі акың болған жырау: (Жиембет) Есім ханның жанында ұзақ уақыт кеңесші, жырау, ықпалды бидің бірі болған жырау: (Жиембет) Жиембет жыраудың әкесі: (Бортоғаш) • Есім ханмен келісе алмай, Арқаға қоныс аударып, елінен жырақтаған жырау: (Жиембет) • Жиембет жырау Бортоғашұлының атқарған қызметі: (Қолбасшы, әскербасы) • Жиембет жыраудың қыс жайлауы қай жерде? (Жем - Сағыз бойында) • "Беріктігімді сұрасаң. Қарағай мен қайыңдай, " - деп өзі жайлы жырлаған әскербасы: (Жиембет) • Жиембет жырау қай ханның тұсында өмір сүрген? (Есім ханның) Есім ханның есімі Жиембет жыраудың шығармаларында көп кездеседі. • Қай ханның тұсында Жиембет айдауға жіберілген? (Есім ханның) • Ханға қарсы тұрғаны үшін елінен айдалған XVII ғасыр жырауы: (Жиембет) • Бауыры Жолымбетке Есім ханның жаза кесуінің себебі және осы оқиғаға байланысты туған Жиембет жыраудың толғауы: (Олжа бөлісінде шатақ шығуы, "Еңсегей бойлы ер Есім") Жиембет жырау: "Хан ие, ісің металл емес. Жомбарыстай Жиембет, Құрбандыққа қол емес. " - деген жолдарды айтқан өлеңі: ("Әмірін қатты Есім хан") "Еңсегей бойлы Ер Есім, Есім сені есірткен Есіл менің кеңесім, Ес білгеннен, Есім хан, Қолыңа болдым сүйесін, " - деген жолдардың авторы: (Жнембет); Көркемдік тәсіл және ұйқас түрі: (Ассонанс, ерікті ұйқас) "Бүлік салып бұлардың, Қанын ішіп қанбаққа, Жанын отқа салмаққа Хан ие, масло емец. " - - деп Жиембет жырау айтқан: (Есім ханға) " Қалмақтың Бөрі ханы келгенде, Соқыр бурыл байталға жайдақ мінгенсің", - деп Жиембіт әшкереледі: (Ecim ханды) "Бас кессе де басылмай, Ақ ісімді жасырмай, Атқа мінген ер едік; " - деген жолдарды хан, әкімдерге бас имеген Жиембет жырау қай ханға арнаған? (Есімге) "Қайратым қанша қайтса да, Мұныңа, ханым, шыдаман!" - деген жолдарды Жиембет арнаған: (Есім ханға) "Мен өлсем құнсыз кетер деме сен, Кешегі өзің ұрып өлтірген Тілеуберді құлыңдай … " - деп ен өлең шумағын айтқан: (Есім ханға) "Арқаға қарай көшермін, Алашыма ұран десермін, Ат құйрығын кесермін," - деген өлең шумағындағы ақын ойы: (Опасыз хан қылығына қарсы үн қату); Бұл жолдарды Жиембет жырау қай ханға арнаған? (Есімге) • Жиембет жыраудың: Мен жоқ болам, Есім хан, Сонда сен ит түрткі көресің, - деген өлең жолдарындағы көркемдеуіш құрал: (Символ) * Жиембет жырау: (*Есім ханның кеңесшісі, сенімді батыры болған; *Есім ханмен келісе алмай Арқаға қоныс аударады; *XVII ғасырда тарихта аты қалған атақты жырау) *** Жиембет жыраудың өміріне қатысты мәлімет(тер): (*Ханмен келісе алмай, Арқаға қоныс аударып, сонда қайтыс болған; *Туған жері - қазақ елінің батыс өңірі; * Есім ханның жанында ұзақ уақыт кеңесшісі болған) *** Жиембет жырындағы «Мен» символдық сөзі: ("Толық мағынасында) *** Жиембет жыраудың бауыр(лар)ы: (*Ақымбет; *Жолыпбет) жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|