Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады
Қазтуған жырау Сүйінішұлы (XV f.)
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
Åæåëã³ ä?ó³ð ?äåáèåò³ áåñ êåçå?íåí ò?ðàäû
| Қазтуған жырау Сүйінішұлы (XV f.)
Туган жері: Еділ бойында (казіргі Астрахань облысының Красный Яр қаласының маңы) Толғаулары: "Мадақ жыры", "Еділ", "Алаң да алаң, алаң жұрт", "Cann- салпыншақ анау үш өзен", "Белгілі биік көк сеңгір", т. б. «Аңыз жырлардағы Асан қайғымен және оның баласы Абатпен пікірлес болған жырау: (Қазтуған) Асан қайғы, Шерқұтты би, Ер Абат атты есімдер кездеседі: (Қазтуғанның шығармаларында) •Қазтуғанның шыққан тегі: (Шонжар) •Қазтуғанның әкесінің аты: (Сүйініш) •Қазтуғанның шешесінің аты: (Бөзтуған) • Қазтуған жырларының арқауы: (Туған елі) •Қазтуған жырау ру басы, көсем әрі әскербасы және батыра болған тайпа: (Түркі тайпалары) •Тайпалар көсемі, әскербасы, отты биі болған XV ғ. жырауы: (Қазтуған жырау) • Тайпалар көсемі, отты биі, әскербасы болған, Еділіне деген перзенттік қалтқысыз сезімін емірене өрнектеген шешен: (Қазауған) **** Қазтуған жырауға қатысты қатар: (*Тайпалар көсемі; *Әскербасы; *Орақ тілді шешен) • Толғауларында өзін ерекше атап таныстырып отыратын жырау: (Қазтуған) • Айдаса - қойдың көсемі, Сойлесе - қызыл тілдің шешені, #стаса - қашағанның ұзын құрығы деп өз бейнесін ұтыпды және әсем бейнелеген жырау: (Қазтуған) Өз өлеңдеріндегі Қазтуғанның бейнесі: ("Бидайықтың көл жайқаған жалғызы; *Айдаса - қойдың көсемі; *Буыршынаың бұта шайнар азуы) • Өзін "сөйлегенде қызыл тілдің шешені", "буыршынның бұта шайқар азуы". "бидайықтың көл жайқаған жалғызы" деп атырау: (Қазтуған) • "Бұдырайған екі шекелі Мұздай үлкен көбелі," - деген үзінді алынған өлең аты: ("Мадақ жыры"); Осы өлең тармақтарының авторы: (Қазтуған) • Қазтуған жыраудың өзін таныстыратын жыры: ("Мадақ жыры") • Қазтуғанның атын шығарған жыр: ("Мадақ жыры") Атамыз біздің бұл Сүйініш, Күйеу болып барған жұрт. Анамыз біздің Бозтуған Келіншек болып түскен жұрт… Қай жыраудың өмірінен? (Қазтуған) Жырдың авторын анықтаңыз. Алаң да алаң, алаң жұрт, Ақ ала ордам қонған жұрт Атамыз біздің бұл Сүйініш Күйеу болып барған жұрт. (Қазтуған) "Алаң да алаң, алаң жұрт" деп, туған елін тебірене жырға қосқан жырау: (Қазтуған) **** Қазтуғанның туған жермен қоштасу жыры: (*«Алан да алаң, алаң жұрт) • Қазтуған туып-өскен жер аттары: (Еділ, Жайық, Ойым) • Қазтуғанның жыры: ("Еділ") • "Қайран менің Еділім" деп еңіреп өткен жырау: (Қазтуған) "Ботташығы бұзаудай, Боз сазаны тоқтыдай…" - деп Қазтуған жырау мадақтаған өзен атауы: (Еділ "Бұлт болған айды ашқан. Мұнар болған күнді ашқан…" - деген үзіндіде Қазтуған айтып отыр: (Өзі туралы) • "Қарағайдан садақ будырып. Қылшанымды сары жүн оққа толтырып, Жанға сақтау болған жұрт, " - деген өлең шумағында Қазтуған жыраудың айтқан мәселесі: (Туған жер) • Қазтуған: "Азамат ердің баласы, Жабыққанын білдірмес Жамандар мазақ қылар деп, " - деген өлең шумағындағы қозғаған мәселесі: (Ерлік, елдік) • "Арғымақтың баласы, Арыған сайын тың жортар, Арқамнан қосым қалар деп, Ақ дария толқын күшейтер…" - деген үзінді алынған өлең: ("Белгілі биік көк сеңгір") • "Салп-салпыншақ анау үш өзен" толғауының авторы: (Қазтуған) "Жарлысы мен байы тең, Жабысы мен тайы тең, Жары менен сайы тең…" - деген үзіндіде айтылған өзен немесе әкеңнің аты: (Қазтуған жырау) ("Салп-салпыншақ анау үш өзен") "Жабағылы жас тайлақ Жардай атан болған жер. Жатып қалып бір тоқты Жайылып мың қой болған жер…" - деген өлең: (Қазтуғанның "Салп- салпыншақ" толғауы) «Қазтуған туралы толғауда: "Жауды көрсе жайнаған, Жай тасындай қайнаған. Еділде тұрып оқ атса, Жайыққа түсіп жоғалған, " - деп қозғаған мәселесі: (Ерлік) жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|