сынау; *Қазақ даласына келген сауданы айыптау; *Патша әкімдерінің
озбырлығын сынау)
Шортанбай өлендеріндегі азған заман сипаты: (*Адамдар қарым-
қатынасының өзгеруі; *Ақша-сауда капиталының келуі; *Құныққан
байлардың құлқыны)
Мұрат Мөңкеұлы (1843-1906)
Туган жері: Атырау облысы, Қызылқоға өңірі.
Шығармалары: "Үш қиян", "Сарыарқа", "Әттең, бір қапы дүние-ай!", "Өлім",
"Оқудан қайтқан жігітке хат", "Еліне жазғаны", "Бір досқа", "Топқа түскендегі
толғауы", "Мұраттың жалпыға айтқаны". "Қыз", т. б. өлеңдері;
Арнау өлеңдері: "Айжарыққа", "Қарақожа болысқа", "Естемір Тұрабай болысқа".т. б.
Толғау-дастандары: "Қарасай Қази", "Қазтуған", лгез":
Айтыстары: Жылқышымен (17 жасында), Бала Ораз бен (20 жасында),
Жантолымен, Қалнияз бен, Тыныштықпен, Жаскеленмен (25 жасында),
Жас шағында Есет би мен Абыл ақыннан өнеге алады. Мұрын жырау
Сеңгірбайүлына ұстаздық еткен. "Қырымның қырық батыры" жырын, Сыпыра
жырау, Асан қайғы, Шалкиіз, Қазтуған, Жиембет т. б. шығармаларын жеткізуші.
"Мүраттың Жантолы қызбен айтысы" - оның ақындық қабілет-қарымын жаңаша қырынан танытқан айтыс.
• Мұрат Мөңкеұлының өмір сүрген жылдары: (1843-1906)
• Атақты Есет шешеннен өңеге алған ақын: (Мұрат Мөңкеұлы)
М.Мөңкеұлының 17 жасында айтысып, жеңген ақыны: (Жылқышы)
• М.Мөңкеұлының айтысқа түскен ақындарына жатпайтын ақын: (Сүйінбай
"Беріште Есет, Айтуар,
Анайы туған Қарқуар
Солардан қалған бұдүния,
Өлімнің сондай жайты бар, " - деген шумақ алынған Мұрат Мөңкеұлының
өлеңінің аты: ("Өлім")
"Киім кисе, жеңі жоқ
Етегі бар да, белі жоқ…
Ел биледі бір сымпыс
Екі бұты таралған, " - деген өлең шумағы алынған ақын: (М.Мөңкеұлы)
• Болашақ ұрпақтың қамын ойлап зар толғаған үзіндінің авторы.
Мен қауіп еткеннен айтамын:
Кейінгі туған баланың
Yemau ма деп білегін,
Шая ма деп жүрегін,
Ащы суға тойдырып,
Бұза ма деп реңін. (М. Мөңкеұлы)
• М.Мөңкеұлының өлеңдері: ("Үш қиян", "Өлім", "Әттең, бір қапы
Достарыңызбен бөлісу: |
