Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады
ӘНШІ АҚЫНДАР ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| ӘНШІ АҚЫНДАР ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ
БІРЖАН САЛ ҚОЖАҒҰЛҰЛЫ (1834-1897) Туған жері: қазіргі Көкшетау облысы, Еңбекшілер ауданы, Степняк қаласы, Жөкей келінің маңы. Ақынның жары - Әпіш, балалары Асыл, Ақық, Теміртас, немересі Мұхаметқали. Біржан араб, парсы, шағатай тілдерін де білген, 70-ке жуық әні шығарған. Шығармалары: "Ләйлім шырақ", "Көлбай Жанбай", "Жанбота", "Адасқақ", "Айтпай", "Ғашығым", "Ақтентек", "Көкек", "Жамбас сипар", "Теміртас", "Алтын балдақ", "Бірлән", "Бурылтай", "Сырғақты", "Жастар"а" (арнау өлен), "Жақсы мен жаман", т. б. Айтысы: "Біржан мен Сара айтысы". Айтыс негізінде Мұқан Төлебаев "Біржан Сара" операсын жазды. • Әйгілі әнші, Арқадағы сал-серілік өнердің негізін салушы өнер иесі: (Біржан сал) *** Қазақтың әншілік-орындаушылық өнерін дамытып, халық музыкасын шығармашылығы мен биік белеске көтерген өкіл(дер): (*Біржан сал; *Ақан сері) • Біржан Сарыарқада сайрандап күн кешкен кезін қалай атаған? (Алаш басындағы тәтті кездер) • Біржан өміріндегі үлкен, маңызды оқиға : (Абай ауылына баруы, Абай мен жолығуы) • Тобықты ішіне, Абай ауылына келген сыйлы қонақ: (Біржан сал) • "Абай жолы" романында Абайдың қонағы болған өнерпаз: (Біржан сал) • "Абай жолы" романындағы Абайды әншілік өнеріне тәнті еткен Арқаның саңлақ әншісі: (Біржан сал) • Абаймен кездесіп, дос болған әнші ақын: (Біржан сал) • Абайдың "Мен көрдім ұзын қайың құлағанын" деген өлеңіне ән жазған сазгер: (Біржан сал) *** Біржан Қожағұлұлы ән шығарған Абайдың өлеңі: (***Мен көрдім ұзын қайын құлағанын") *** Біржан салдың өлеңдері: (*«Айтбай»; *«Ләйлім шырақ") Біржан салдың өзінің қоғамдық-әлеуметтік көзқарасын айқындайтын шығармалары: (*«Біржан сал»; *«Жанбота»; *«Теміртас») Біржан сал Қожағұлұлының "Ләйлім шырақ" өлеңінің шығуына себепкерлер: (*Көлбай, Жанбай) Біржан салдың ағайынды Көлбай, Жанбайдың қарындасына шығарған әні: (*«Ләйлім шырақ») "Ләйлім шырақ", "Көкек" әндерінің авторы: (Біржан сал) Біржан салдың әні: («Көкек») Біржан салдың өлеңі: ("Жанбота", "Ләйлім") • Біржан салдың қоғамдық-әлеуметтік көзқарасын айқындайтын өлеңі: (""Жанбота"") • Біржан салдың "Жанбота" әнінің шығуына себеп болған жайт: (Өткір ыза) • Біржанды қамшымен сабаған адам: (Поштабай) • Азынабайдың поштабайының озбыр қылығына орай туған Біржан салдың өлеңі: ("Жанбота") • Біржан салдың қызға арнап жазған өлеңі: ("Айтпай") Біржан салдың шығармасы: ("Теміртас") • Теміртас, Қалкен қай әнші-ақынның балалары? (Біржан салдың) • Біржан салдың "Ақтентек" әні кімге арналған? (Ажарға) Жаны жомарт Қозыбақ әрекетіне ризашылықтан туған Біржан салдың әні: ("Жайма шуак") • Біржан сал Қожағұлұлының әні: («Жамбас сипар») (жастық шағын еске алып, кәріліктің көңілсіз тұстарын ашу мақсатында шығарған әні. Туыстары қартайған шағында науқас жанның ішкі сырын түсінбей қамауда ұстаған уақытына туған ән) • Біржан айтыстарының ішіндегі ең шоқтығы биік тұрған айтысы: (Сара қызбен) • Орынбай, Сабақ және Нұрғайша, Сара мен айтысқан әнші-сазгер ақын: (Біржан сал) Ескерту: "Біржан мен Сара айтысы" туралы "Айтыс" тарауынаа берілді. • *** Біржан сал өнері дәріптелген шығарма(лар): (*М. Әуезов «Абай жолы романы; *М. Төлебаев «Біржан - Сара» операсы) жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|