Ежелгі грек философиялыќ мектептері мен баѓыттары

1 2 3 4 5 6

Элеаттықтар бірінші болып дүниені рационалды түрде, барынша жалпы “болмыс” “бейболмыс” “қозғалыс”-философиялық үғымдарын қолдана отырып түсіндіруге тырысты. Бұған дейінгі барлық философтар дүниеге деген өз көзқарастарын ғана баян еткен болса,элеаттықтар (әсіресе Перменид пен Зенон) алғаш болып дүниені рационалды тұрғыдан негіздеп,өз тұжрымдарын дәлелдеуге бет бұрды.Сезімдіктәндік дүниенің “елес” екендігі,ақиқат еместігі туралы түсінік пен баға бірінші болып элеаттықтарда туды. “Елес” дүниесіне-ақылмен ғана танылатын “ақиқат” дүниесі қарсы қойылды.

Ілім тағдыры.Элеаттықтар ілімі Платон мен Аристотель және олардан кейінгі бүкіл европалық философияға ықпал етті, ал Зенон апориялары әлі кунге дейін толассыз қызығушылық пен шешу жолдары туралы талпыныстарға толы.

Философиялық көзқарастары.Түпнегіз. Демокрит пікірінше, болмыс түп негізі: Атом және атомдар қозғалатын бос кеңістік. Әрбір атом мәңгі және өзгеріссіз. Атомдар пайда болмайды және жойылмайды. Атомдардың саны шексіз, олар көлемі, формасы (шар түрінде, пирамида түрінде, ирек формалы, т.б.) және кеңістікте орналасуы бойынша жіктеледі. Атомдар қозғалғыш, олар еркін қозғалып, бос кеңістікте күн сәулесі түскенде көрінетін шаң-тозаңы сияқты “билеп жүреді”.
Дүниеден бар заттардың барлығы атомдардан және бос кеңістіктерден құралады,заттардың пайда болуы мен бөлінуінің нәтижесі.

Космогониясы және космологиясы. Тұтас алғанда дүние-атомдардан құралған сансыз дүниелер тіршілік ететін шексіз бос кеңістік. Атомдар бір-бірімен соқтығысып жататын бос кеңістікте Ғарыштық құйын пайда болды.
Детирминизм. Демокрит механистік детерминизмнің негізін қалады: дүниеде болып жатқан құбылыстардың, процестердің ешбірі себепсіз болмайды, барлығыда солай қажет болғандықтан туады. Өйткені дүниедегінің барлығы атомдар қозғалысының соқтығысуының нәтижесі. Кездейсоқтықты адамдар өз надандықтарын ақтау үшін ойлап шығарған,

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6