Екінші том маса астана, 2022 ахмет байтұрсынұЛЫ
жүктеу/скачать 6,35 Mb. Pdf көрінісі
|
А.Байтұсынов Маса жинақ
| 4. СОРЛЫ БОЛҒАН МҰЖЫҚ
Ахметтен Крыловтан Сорлы болған мұжық Болған соң кәсібі ұрлық, ұры залым, Ұрлауға ұят дей ме жұрттың малын? Ойы арам, қаны қара, ол неғылсын! Біреуді зар жылатпақ, зор обалын! Құдай да, Құран да оған жалғыз қарын, Сол үшін қара жерге көмген арын, Ұры еніп бір Мұжықтың сарайына, Сыпырып кетіпті ұрлап, қоймай бәрін. Мұжығым жатарда бай, тұрса сорлы, Байлықтың құр тып-типыл, қалған орны. Аһылап-уһілейді, ұры алған соң Терімен маңдайының жиған қорды. К Крестьянину на двор Залез осенней ночью вор; Забрался в клеть и на просторе, Обшаря стены все, и пол, и потолок, Покрал бессовестно что мог: И то сказать, какая совесть в воре! Ну так что наш мужик, бедняк, Богатым лег, а с голью встал такою, Хоть по миру поди с сумою; Не дай бог никому проснуться худо так! Крестьянин тужит и горюет, Родню сзывает и друзей, Соседей всех и кумовей. «Нельзя ли, – говорит, – помочь беде моей?» Тут всякий с мужиком толкует, И умный свой дает совет. Кум Карпыч говорит: «Эх, свет! Не надобно было тебе по миру славить, 335 Туысқан, көрші, құда- құрмаласын, Дос-жарын жиып, Мұжық жәрдем сұрады: «Қайғымды, – Мұжық айтты, – шағам, жұртым! Сендерден жақын кімді табам, жұртым! Ұшырап зор қазаға, жайым мынау! Не көмек бересіңдер, маған жұртым?» Жиылып келген өңшең жақындары, Мұжыққа ақыл айтып жатыр бәрі. Сорлыға бар мүлкінен жұрдай болған Мінеки, берген көмек- ақылдары: Карп деген бөлесі айтты: «Әуел баста Бай деп ат керек еді шығармасқа!» Құдасы Клим айтты: «Мұнан былай Сарайды үйден оқшау салдырмасқа!» Айтады көрші мұжық бір жасырақ: «Болғаннан емес қой бұл сарай жырақ! Қабаған кісі алатын төбеттерден Қораға қоймағаннан ит асырап. Что столько ты богат». Сват Климыч говорит: «Вперед, мой милый сват, Старайся клеть к избе гораздо ближе ставить». «Эх, братцы, это всё не так, – Сосед толкует Фока, – Не то беда, что клеть далека, Да надо на дворе лихих держать собак; Возьми-ка у меня щенка любого От Жучки: я бы рад соседа дорогого От сердца наделить, Чем их топить». И словом, от родни и от друзей любезных Советов тысячу надавано полезных, Кто сколько мог, А делом ни один бедняжке не помог. На свете таково ж: коль в нужду попадешься! Отведай сунуться к друзьям, Начнут советовать и вкось тебе, и впрямь: А чуть о помощи на деле заикнешься, То лучший друг И нем и глух. 336 Қаншығым балалады күні кеше, Ал, сонан аямайын керегіңше! Бірталай, үйшік толған күшігі бар, Ішінен табылатын қандай десе. Көршіме көңілі жарым қимаймын ба? Обалын мойныма артып, өлтіргенше!». Жүз ақыл берген шығар келген бәрі: Бірі олай, бірі бұлай деп жас- кәрі. Аямай тіл көмегін беріп, беріп, Бір адам қараспады сөзден әрі. Ей, Мұжық, жұртқа сенбе, өзіңе сен! Өледі аштан қонақ әрі-сәрі. «Ауызыңды құрғақ қасық босқа қажар», Шығынға құр айтқан сөз болмас дәрі. * * * Бұл сөздің мағынасы емес терең, Сонда да қорытуын айтып берем; Әртүрлі сыналатын жер болмаса, Достықты, жақындықты шын- ақ дер ем. Жап-жақын жайшылықта көп дос-жарды Мен неге жамандықта сирек көрем? 337 Тар кезең, талма жерде табылу жоқ, Қалады құлақтары болып керең. Осындай дүниенің ісін байқап, Достық пен жақындыққа талғап сенем. 12 шумақ, 54 тармақ 6 шумақ, 24 тармақ жүктеу/скачать 6,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|