Экология и естественные науки



Pdf көрінісі
бет2/36
Дата03.03.2017
өлшемі52,23 Mb.
#6001
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36

Әдебиеттер тізімі 
1. Никишова А.И. и др. Внеклассная работа по географии. М., Просвещение, 1990. 
2. 
Середа 
В.И.Система 
внеклассной 
работы 
по 
географии 
в 
средней 
школе.Москва.Просвещение 1972. 
3.  Трайтак  Д.И.  Биологияға  арналған  кластан  тыс  жұмыстарды  қалай  қызықты 
өткізуге  болады.Москва,Просвещение.1979.  Перевод  на  казахский  язык.  Алматы. 
Мектеп,1984. 
4. Мазбаев О.Б.«Пәндік олимпиада атына заты сай ма?» //География және табиғат. -
2003.- 2 наурыз.- Б.15-18. 
5.  Керімбай.Н.  “Жаңа  әдіс  -  тәсілдер  арқылы  оқушылардың  шығармашылығын 
дамыту”// География, Биология, Экология орта мектепте. -2008.-3 наурыз.- Б.15-23  
 
Резюме  
В  данной статье  рассматриваются  виды внеклассных работ по географии и 
методы их использования  в обучении географии. 
 
Summary 
This article  discusses the types  of  extracurricular  activities  for  geography and  
methods for their  use  in  teaching  geography. 
 
 
ӘОК 369.223. 242 
А.Ж. Мустафина 
Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті 
 
ҚАЗАҚСТАНДА БАЛЬНЕОЛОГИЯЛЫҚ  ШИПАЖАЙЛАРДЫ ДАМЫТУ 
 
Аңдатпа 
Мақалада 
Қазақстанның 
бальнеологиялық 
шипажайлары, 
оларда 
қолданылатын  минералды  сулардың  физика-химиялық  және  емдік  қасиеттері 
туралы сөз қозғалады. 
Негізгі  сөздер:  бальнеология,  минералды  сулар,  термальды  сулар, 
гидрогеология. 
 
Минералды  сулар  –  түрлі  ауруларға  шипа  болатын  табиғи  сулар.  Ол  жер 
бетінен  сіңген  сулардан,  шөгінділермен  бірге  көмілген  теңіз  суларынан, 
метаморфизм мен жанартау процестері нәтижесінде босаған сулардан қалыптасады. 
Тотығу  реакциясы  басым  болатын  жер  бетіне  таяу  Минералды  сулар  құрамында 
азот,  оттек,  көмір  қышқыл  газы,  ал  тотықсыздануреакциясы  басымырақ  болатын 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

14
 ~ 
 
тереңірек  горизонттардакөміртек  газдары,  күкіртсутек  көбірек  болады.  Минералды 
сулар  кендерінің  типтері  құрылымдық,  гидродинамикалық,  гидрогеохимиялық 
ерекшеліктеріне қарай ажыратылады. Судың шипалық қасиеті ондағы барлық еріген 
заттар  мен  арнаулы  биологиялық  әсері  бар  құраушылар  (CO
2
,  H
2
S,  AsS,  т.б.) 
мөлшеріне қарай анықталады.  
Минералды сулардағы минералды қосындылардың мөлшері 2 г/л-ден төмен 
болғанда  әлсіз,  2  –  5  г/л-де  аз,  5  –  15  г/л-де  орташа,  15  –  35  г/л-ден  жоғары 
болғанда минералды, 35 – 50 г/л-де – тұзды, 50 г/л-ден астам болғанда күшті тұзды 
сулар болып саналады. Минералды 7 – 8 г/л-ге дейінгілерін ішу, ал басқаларын әр 
мөлшерде тұщы сумен қосып, шомылу арқылы емге пайдаланады. Температурасына 
қарай салқын (20
0
С-қа дейін), жылы (20 – 37
0
С), ыстық (37 – 42
0
С) және өте ыстық 
(42ӘС-тан  жоғары)  болып  бөлінеді.  Аниондары  мен  катиондарының  шамасына 
сәйкес  Минералды  сулар  хлоридті,  гидрокарбонатты,  сульфатты,  натрийлі, 
кальцийлі,  магнийлі,  газ  бен  арнаулы  элементтеріне  қарай  көмірқышқылды, 
сульфидті,  азотты,  бромды,  иодты,  темірлі,  күшәлалы,  кремнийлі,  радиоактивті 
(радонды)  болып  ажыратылады.  Минералды  сулардың  құрамындағы  кальций 
денедегі  ісіктерге  қарсы  ем  болып,  жүйке  жүйесін  нығайтады.  Хлорлы  магний 
суықан  тамырын  кеңейтеді.  Сульфатты  сулар  негізінен  өт  пен  ішті  тазалауға 
көмектеседі.  Йодты  сулар  тамақтың  қалқанша  безінің,  өкпе  -  бауырдың  қызметін 
жақсартады. Бромды сулар орталық жүйке тамыр қызметін қалпына келтіреді. Темір 
қосындысы 
қанның 
гемоглобиніндегітемір 
жетіспеушілігін 
толықтырады. 
Гемоглобиннің артуына Минералды сулардағы кобальт, никель, күшәла да пайдалы. 
Сондай-ақ көмірқышқылды сулар қан тамырларының қабілетін жақсартып, жүрекке 
әл  береді.  Кремний  қышқылды,  күкіртсутекті  суларревматизм,  бруцеллез, 
радикулит,  жүрек,  тері,  т.б.  көптеген  ауруларға  ем.  Минералды  сулар  Қазақстан 
жерінде, таулы және жазық аймақтарда көп кездеседі. Қазіргі кезге дейін олардың 
100-ден  астам  алабы  зерттеліп,  шипалық  қасиеттері  анықталған.  Көпшілігіне 
гидрогеологиялық барлау жұмыстары жүргізіліп, 70%-дан астамы (көбінесе Оңтүстік 
және  Оңтүстік  -  Шығыс  аудандарда)  пайдаланылуда.  Мысалы,  “Алмаарасан”, 
“Қапаларасан”, “Сарыағаш”, “Мерке”, т.б. көптеген емдеу-сауықтыру орындары бар.  
Сарыағаш  шипажайы –  емдеу  орны.  Сарыағаш  ауданында  орналасқан 
бальнеологиялық  «Сарыағаш  шипажайы»  АҚ.  1953  –  56  жылдардан  емдеу  орнына 
айналды.  Сарыағаш  шипажайы  шаруашылық  ұңғымалардан  тәулігіне  84  м³  су 
алады.  Ауасы  құрғақ,  жазы  ыстық,  ұзақ,  қысы  жұмсақ.  Емге  пайдаланатын 
минералды  суының  темп-расы  49  –  52С.  Құрамында  кремний  қышқылы, 
радиоактивтіэлементтер,азот, гидрокарбонат, натрий, калий, кальций, магний, алюм
иний, мыс, марганец, молибден және 
микроэлементтер 
бар. 
Ас 
қорыту 
органдарының  қызметі,  зат  алмасуы  бұзылған,  жүйке  жүйесі,  қол-аяқ,  тері,  әйел 
ауруларымен 
сырқаттанғандар 
емделеді. 
Сарыағаш 
шипажайы 
шаруашылық Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге де белгілі 
Манкент  шипажайы  -  Оңтүстік  Казақстан  облысы  Сайрам  ауданының 
аумағында орын тепкен "Манкент" шипажайы Шымкент каласынан теріскейге карай 
асфальт  жолмен  жүргенде  25  шақырымда.  "Манкент"  демалыс  үйінің  алғашқы 
кірпіші  қаланған  сонау  1924  жылдан  бері  мұнда  әртүрлі  ағаштар,  гүлдер 
отырғызылып, саябақгар жылдан-жылға ұлғая, көркейе түскен еді.  
"Манкент"  шипажайы  аумағынан  1210  метр  тереңдіктен  жылы  су 
табылған. Судың  түсі  аздап  сарғыштау,  мөлдір.  Жағымсыз  исі,  дәмі  жоқ.  Ыдыста 
ұзақ  тұрса  аз  ғана  қоңырқай  түсті  тұнба  түзеді. Курортология  институты 
зерттеулерінің  қорытындысы  бойынша  бұл  су  сульфатты-хлорлы-натрийлі,  шамалы 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

15
 ~ 
 
минералды  шипалы жылы  сулар  қатарына жатады.  Минералдылығы  бір  литрде  2,2 
грам.  Химиялық  құрамы  тұрақты.  Қышқылдығынан  негіздігі  басым.  Жер  бетіне 
шыққаңдағы жылуы 37 градус. 
Физика-химиялық сипаты жағынан әйгілі "Шартақ" (Өзбекстан), "Жалал-Абад" 
(Қырғызстан), "Дон" (Ресей) шипажайлары суларына сәйкес келетін бұл судың емдік 
қасиеті де олардан артық болмаса кем емес. 
Құрамында денсаулыққа аса пайдалы күкірт, натрий, йод, бром, тағы басқа да 
элементтері  бар  "Манкент"  шипалы  суын  ішуге  де,  ванна  түрінде  де  кеңінен 
пайдалануға болады. 
Күкірт - тері ауруларын емдейтін көптеген дәрі-дәрмектердің кұрамына кіреді. 
Натрий - хлор иондарымен қосылып, асқазан қышқылдығын қалпына түсіруге 
әсерін тигізеді. 
Хлор - өттің жүруін жақсартады. 
Бром - ми жүйесін тынықтырады, ұйқыны түзейді. 
Йод  -  зобқа  қарсы  әсер  етеді,  жарақаттардың  жазылуына,  буыңдарға 
шорланып жиналған артық тұздардың кетуіне септігін тигізеді. 
Суды қашан, қалай пайдалануды науқастың жай-күйіне, жүрек, асқазан, ішек, 
бауыр,  от,  бүйрек  сияқты  ағзаларының  жағдайына,  ауыруының  түріне  қарап 
емдеуші дәрігер белгілейді. 
Суды алғаш ішкенде оның мөлшері 100-150 мл-ден аспауы керек. Бір тәулікте 
ішуге  пайдаланылатын  шипалы  судың  мөлшері  науқастың  әр  кило  салмағына 
шаққанда 3,3 мл. деп есептелінеді. 
Асқазан  сөлінің  қышқылдығы  көп  болса  суды  тамақтан  10-15  минут  бұрын, 
асықпай,  сораптап  ішкен  жөн.  Осылай  ішкенде  су  асқазанда  көбірек  тұрып,  оның 
қызметін  жақсартады.  Асқазан  сөлінің  қышқылдығы  аз  болса  суды  тамақтан  1-1,5 
сағат бұрын тез ішу керек. Мұндайда су асқазанда көп кідірместен лезде ішекке өтіп, 
оның қызметін күшейтеді де, асқазан қызметі баяулайды, қышқылдығы да азаяды. 
Асқазан сөлінің қышқылдығы қалыпты жағдайдан ауытқымаған болса шипалы 
суды  тамақтан  35-40  минут  бұрын  ішеді.  Жылыдай  ішілген  су  асқазанның,  ішектің, 
өт  жолдарының  қозғалысын  реттейді,  тырысқанын,  түйілгенін  кетіреді,  өттің,  іштің 
жүруін жақсартады. Зәрді қуалайды. 
Шипалы  су  асқазанды,  ұлтабарды  жууға,  ет  жүргізуге  (дюбаж),  ішекті,  қан 
ауруларын  емдеуге  қолданылады.  Онымен  мұрынды,  ауызды,  тамақты  шаюға  да 
болады.  Көп  жыл  бойы  бақылаудың  нәтижесінде  "Манкент"  шипалы  суын  мына 
төмендегідей  ауруларды  емдеуге  пайдалануға  болатыны  байқалды:  мұрын  ішінің 
кебуі,  мұрыннан  су  аға  беретін  аллергиялы  ринит,  қызыл  иектің  қабынуы,  жиі 
қайталайтын  тамақ  баспасы;  асқазан  гастирті  мен  ұлтабар  ішектің  қабынуы, 
асқазан,  ішек жаралары,  өт  қалтасының  қабынуы, өт жолдарының  ауруы,  тоқ ішек 
кеселдері;  буын  аурулары,  ревматизмнен,  бруцеллезден  қалған  буын  артриттері, 
омыртқа  остеохондрозы,  бел  ауру;  ұйқы  бұзылуы,  жүйке  жұқарып,  көңілдің  қошы 
кетуі; әйелдердің жыныс аурулары; зоб ауруы; жұқпалы емес тері аурулары. 
Алма-Арасаншипажайы 
 – 
бальнеологиялық 
санаторий. Іле 
Алатауының шырша  жамылған  солтүстік  баурайында  (Өтпелі  шатқалы),теңіз 
деңгейінен 1780 м биіктікте орналасқан. Алматы қаласынан оңтүстікке қарай 19 км. 
Жыл  бойы  жұмыс  жасайды.  Ауа  температурасы  (орта  есеппен):  қаңтарда  –4°С, 
шілдеде  15°С.  Санаторийде жауын-шашын мөлшері  900  мм,  жылына  1600  сағ  күн 
ашық 
болады. 
Емдеу 
үшін кремний қышқылы 
радон 
аралас 
сульфат-
гидрокарбонатты 
азот, 
кальций-натрийлі 
минералды 
жылы 
су 
(37,8°С) 
қолданылады, сондай-ақ климат факторлары (таза су, әсем табиғат), физиотерапия, 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

16
 ~ 
 
массаж,  емдік физкультурапайдаланылады.  Санаторийдің  минералды  суы  14  ғ-дан 
белгілі, 1930 жылдан  зерттеле  бастады.  Алма-Арасан  санаторийінде  жүйке  жүйесі, 
әйел аурулары, аяқ, қол, буын, тері және асқазан аурулары емделеді. 
Ақ бұлақ шипажайы - жер жаннаты Жетісудағы «Ақ бұлақ» шипажайы Алматы 
қаласынан  15  км  жерде  Талғар  ауданының  Алатау  бөктеріндегі  Шымбұлақ 
шатқалында  орналасқан  бүгінгі  заманның  талабына  сай  күрделі  жөндеуден  өткен 
шипажай  кезінде  космонавттардың  ұшып  келгеннен  кейін  денсаулығын  сауықтыру 
орны  болып  белгіленгені  бекер  болмаған.  Себебі  табиғаты  әсем,  оттегіне  бай,  250 
метр  тереңдіктен  шығатын  минералды  суы,  сылдырлап  қысы-жазы  ағатын  өзені, 
қайың,  шырша,  емен  ағаштары,  жүзу  бассейін  мен  спорттың  түр-түріне  орындары 
толық  дем  алып  дене  сауықтыруға  барлық  жағдай  жасайды.  Емдеу  орталығында 
жүрек,  қан-тамырлары,  асқазан, ішек,  бүйрек, жыныс  бездері,  бауыр,  өкпе,  жүйке-
нерві,  буын,  сүйек  омыртқа,  әйелдер  мен  ерлердің  жыныстық  аурулары,  аллергия 
мен  тері  ауруларына  арнайы  жобамен  емдеу  тәсілдері  жолға  қойылған.  Емдеу 
тәсілдері  адамның  жасына,  қан-құрамына,  өмір  сүру  тәртібіне,  тамақтану  әдісіне 
байланысты  әр  адамға  жеке  бағдарламамен  қолданылады.  Емдеу  түрлері  табиғи, 
халықтық  медицинасына  сүйене  отырып,  шөптің  бірнеше  түрлерімен,  балшықпен, 
минералды  суменен, инемен,  сүлікпен, тұзды  немесе  оттегімен  азондалған  ауамен, 
денені  шлактан,  улы  заттардан  тазарту  әдістерімен  қан  тазарту,  бауыр  өтін  жуу, 
ішекті минералды сумен тазарту, тағамның ішу тәртібін реттеу немесе аспен емдеу, 
қымыз,  шұбатты  пайдалану,  әртүрлі  дене  шынықтыру  тәсілдерімен  ауру  денені 
қалпына  келтіру,  тоқпен,  жарықпен,  шунгит  тасымен  және  денені  үзу,  су  астында 
омыртқаны созу, массаждың әртүрлі әдістерін қолдану тәсілдері қолданылады.  
«Атырау» шипажайы - Атырау қаласында Жайық өзенінің жағасында 
орналасқан. Шипажай территориясы жасыл желекпен көмкеріліп, қаланың басты 
жағажайларының бірінде орналасқан. 
Негізгі  емдік  факторы  хлоридті,  натрийлі  тұздықты  суда  сүйек,  бұлшық  ет 
ауруларымен  ауратын  науқастар  ем  алады  (артрит,  полиартрит,  остеохондроз, 
радикулит және т.б.), сонымен қатар перифериялық жүйке жүйесінің ауруларына да 
ем жүргізіледі (невралгия, неврит, миопатия) және  гинекологиялық ауруы бар әйел 
адамдарға  да  тамаша  ем  береді  (эндометрит,  сальпингит,  және  т.б.).Шипажай  260 
орынға  арналған.Атырау  облысының  солтүстігінде  орналасқан  Индер  көлі  борат 
қорына  бай.  Жалпы  аумағы  120  шаршы  шақырым,  балшық  пен  саз  қабаты  25  см.  
Көл  жағасында  38  астам  минералды  бұлақтар  бар,  олардың  суы  емдік қасиеттерге 
бай. 
 
  Қапал  Арасан    шипажайы  -     Жетісу  жүрегі  Талдықорған  қаласынан  110 
шақырым  жерде  Жонғар  Алатауының  солтүстігінде,  қазақтың  ұлы  ақыны  Ілияс 
Жансүгіровтың  "Жетісу  суреттері"  жырында  сұлулығы  паш  етілген  таңғажайып 
көрікті  Жөңке  жазығында  орналасқан.  Оның  таулы  алқаптық  климаты,  сан-алуан 
шөптер мен гүлдердің жұпарына қаныққан таза ауасы, шуағы мол күні және шипалы 
суы ежелден-ақ адамдарды өзіне тартқан. Бұл шипакөз суы өзінің құрамы жағынан 
Болғариядағы  "Бани",  "Велинград",  Чехославакиядағы  "Янски  Лазне",  Грузиядағы 
"Цхалтубо"  және  Югославия,  Венгрия,  Италия,  Франция  т.б.  елдердегі  атақты 
әлемдік  курорттардың  емдік  суларынаң  баламасы  бола  алады.  Қапал  Арасанның 
табиғи минералды суы адам ағзасына көп қырынан әсер ететін емдік қуатқа ие. Бұл 
судың  терапевтік  әсері  оның  құрамында  газ  тәріздес  азоттың,  физиологиялық 
белсенді  кремний  қышқылының  жоғары  сілтіктің,  сондай-ақ  радонның  аздаған 
мөлшерінің  болуымен  байланысты.  Олар  тірек-қозғалыс  мүшелері  ауруларын 
(артриттер  пен  полиартриттер,  остеохондроз,  радикулит),  жүйке  жүйесің 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

17
 ~ 
 
ауруларын,  жүрек-қантамыр  ауруларын,  гинекологиялық  және  урологиялық 
ауруларын  (дерматиттер,  аллергиялық  дерматиттер),  ас  қорыту  ағзалары 
ауруларын,  байырғы  созылмалы  және  кәсіптік  интоксикацияларды  емдеу  және 
алдын алу үшін ұсынылады. Термальды сумен емдеу мынадай түрлерде жүргізіледі: 
жалпы  ағзаға  арналған  ванна;  ағзаның  белгілібір  нүктесіне  гидротерапия; 
циркулярлық бүрікпе; жауынды бүрікпе; жоғары шапшыма бүрікпе; Шарко бүрікпесі; 
суасты  бүрікпе-массаж;  гинекологиялық  жуу  және  ішек  құрылысын  жуу  (АМОК-2 
аппараты), ауыз қуысындағы қызыл иекті жуу, сондай-ақ ішү режимі түрінде. 
«Рахман  қайнарлары»  демалыс-сауықтыру  орны  -    «Қатон-қарағай» 
мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы аумағында 40 жылдан бері жүйелі түрде қызмет 
етіп  келеді. Демалыс орны  4  елдің шекарасымен іргелес  жатыр:  Қазақстан,  Қытай, 
Ресей,  Моңғолия.  Санаторийдің  ең  құндылығы  ондағы  емдік  қасиеті  бар 
бұлақтардың  орналасуында.  Ел  ауызындағы  аңызға  сенсек  бұл  бұлақ  суларының 
шипалық  қасиетіне  ертеде  Рахман  атты  аңшы  кісі  көз  жеткізіпті.  Ол  жаралы 
маралдың осы суға түсіп қалай емделіп, сауығып шыққанын өз көзімен көрген екен. 
Бүгінде  «Рахман  қайнарлары»  өзінің  емдік  қасиетінің  жоғарылығымен  көптеген 
туристерді өзіне тартады. Бұлақтар мынандай сырқаттарды жазуға ықпал етед: 
1.Тірек-қимыл мүшелерінің аурулары. 2.Орталық жүйке жүйесі және перифирикалық 
жүйке  жүйесі  аурулары.  3.Бедеулікпен  қоса,  гинекологиялық  сырқаттар.  4.Тері 
аурулары  (псориазбен  қоса).  5.Эндокрин  жүйесінің  аурулары.  6.Жүрек-қан  тамыр 
аурулары.  7.  Зәр  шығару  жолдары  аурулары.  8.  Урологиялық  аурулар.  9.Ішек-
құрылыс аурулары. 10.Тыныс алу жолдарының аурулары (климаттық емдеу). 
  
Бір сөзбен айтқанда, бұл қайнарлар сіздің бойыңыздағы кез-келген сырқатқа 
шипа  болады.  Емдік  процедуралардың  ішінде;радон  ванналар,  гинекологиялық 
орошения,  су  массажы,  гидроколонотерапия,  марал  мүйізінің  қанымен  емдеу, 
шомылдыру, балшықпен, тұзбен бұлақ суымен емдеу.  
 
Әдебиеттер  тізімі 
 
1. Теоретические основы рекреационной географии /Под ред. В.С.Преображенского. 
– М.:Наука,1975.-224 с. 
2.  Царфис  П.Г.  Рекреационная  география  СССР.  Курортологические  аспекты.  – 
М.:Мысль,1979. 
3. Биржаков  М.Б. Введение в туризм. СП б: «Гердца», 2002. С. 192. 
4. Ю.С.Накатков.История туризма Казахстана.А.2001ж 
5. Пирожник И.И. Международный туризм в мировом хозяйстве.- Минск, 1996. 
 
Резюме 
В  данной  статье  рассмотрено  развитие  бальнеологических  санаториев  в 
Казахстане,  физико-химический  состав  используемых  в  них  минеральных  вод  и  их 
лечебное свойство. 
Summary 
In the paper, the development of spa health centers in Kazakhstan, the physic-
chemical composition used in these mineral waters and their healing properties. 
 
 
 
 
 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

18
 ~ 
 
УДК 66  
А.А. Казиев, Д.Ж. Калиманова, М.Н. Ажгалиев 
Атырауский государственный университет имени Х.Досмухамедова 
 
НАНОХИМИЯ И НАНОТЕХНОЛОГИЯ 
 
Аннотация 
             
В    этой    научной    статье    «Нанохимия    и    нанотехнология»    приведены  
отличительные    особенности      нанохимии,  инновационные    нанотехнологии,  
направления  исследований  в   нанохимии. 
Ключевые  слова: наночастицы,  наноструктуры,  нанокатализаторы. 
 
Нанохимия (от  «нано-»  и  «химия») —  раздел     химии,    исследующий  
свойства,  строение    и    особенности    химических    превращений   наночастиц.  
Отличительной    особенностью  нанохимии    является    наличие    размерного  
эффекта —  качественного    изменения  физико-химических  свойств  и    реакционной  
способности    при    изменении    числа   атомов   или   молекул   в    частице.  Обычно  
данный  эффект наблюдается  для  частиц  размером  меньше 10 нм, хотя  данная  
величина    имеет  условное    значение.  Один    нанометр      это    миллиардная    часть  
метра.  Представьте  шарик  для  пинг-понга  и   планету  Земля:  примерно  так   
может   выглядеть  наночастица   по сравнению  с  обычной  молекулой.  Кстати,  
многие      инновационные    наноматериалы    не    отдельные      частицы,    а    сложные  
трехмерные    нанострукутуры.    Термин      «нанотехнология»    ввел    профессор   
Токийского    научного    университета    Норио      Танигучи      в  1974    году. 
Нанотехнологии      применяют    и    в    медицине,    наноматериалы      помогают   
диагностировать      патологические    изменения    на      уровне      клетки,    создавать   
искусственные  хрящи,  кожу  и  сосуды  и   транспортировать  стволовые  клетки  к  
больному    органу.  Примерно    к      2035    году    обещают    создать    молекулярных  
роботов-врачей      (наноботов),    которые      будут    действовать    в      человеческом   
организме. 
Направления  исследований  в  нанохимии 
 
Разработка    методов    сборки    крупных   молекул   из   атомов   с  помощью              
наноманипуляторов;  изучение  внутримолекулярных  перегруппировок  атомов  
при       механических, электрических  и  магнитных  воздействиях. 
 
Синтез  наноструктур  в  потоках  сверхкритической  жидкости;  разработка  
способов    направленной    сборки    нанокристаллов    с    образованием 
 фрактальных,  каркасных, трубчатых  и  столбчатых  наноструктур. 
 
Разработка    теории    физико-химической    эволюции    ультрадисперсных  
веществ    и  наноструктур;    создание    способов    предотвращения  химической  
деградации  наноструктур. 
 
Получение    новых   катализаторов   для    химической    и    нефтехимической 
промышленности;  изучение    механизма    каталитических   реакций   на  
нанокристаллах. 
 
Изучение  механизмов    нанокристаллизации    в    пористых    средах    в 
 акустических  полях;  синтез  наноструктур    в   биологических    тканях; 
разработка  способов  лечения болезней  путем  формирования  наноструктур  
в  тканях  с  патологией. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

19
 ~ 
 
 
Исследование  явления  самоорганизации  в  коллективах  нанокристаллов;  
поиск  новых    способов    пролонгирования    стабилизации    наноструктур  
химическими модификаторами. 
Целью    исследований    является    разработка    функционального    ряда   машин, 
обеспечивающих: 
 
Новые  катализаторы  для  химической  промышленности  и  лабораторной 
практики;   оксидно-редкоземельные   и   ванадиевые   нанокатализаторы      с   
широким спектром  действия. 
 
Методологию    предотвращения    химической    деградации    технических 
наноструктур; методики  прогноза  химической  деградации. 
 
Нанолекарства     для   терапии   и   хирургии;    препараты    на    основе 
 гидроксиапатита  для  стоматологии. 
 
Способ    лечения   онкологических    заболеваний   путем    проведения 
внутриопухолевой   нанокристаллизации   и  наложения акустического поля. 
 
Новые    химические   сенсоры   с    ультрадисперсной    активной    фазой;  
методы 
увеличения 
 
чувствительности 
 
сенсоров 
 
химическим  
модифицированием. 
Условно    нанохимию      можно    разделить      на    теоретическую,  
экспериментальную  и  прикладную  (Рисунок 1). 
 
Рисунок 1 - Структура  нанохимии 
 
Теоретическая  нанохимия  разрабатывает  методы  расчета  поведения  нанотел,  
учитывая    такие  параметры    состояния    частиц,    как    пространственные  
координаты    и    скорости,    масса,  характеристики    состава,    формы    и    структуры  
каждой  наночастицы. 
Экспериментальная   нанохимия   развивается  в   трех   направлениях. 
В    рамках  первого    разрабатываются    и  используются    сверхчувствительные  
спектральные  методы,  дающие    возможность    судить    о    структуре    молекул, 
включающих  десятки  и  сотни атомов. 
Второе  направление  исследует  явления  при  локальных (местных) электрических,  
магнитных  или    механических    воздействиях    на    нанотела,  реализуемых    с 
помощью    нанозондов    и  специальных    манипуляторов.  При      этом    преследуется  
цель  изучить  взаимодействие  отдельных молекул  газа  с  нанотелами  и  нанотел  

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

20
 ~ 
 
друг  с  другом, выявить  возможность внутримолекулярных  перегруппировок  без  
разрушения  молекул  и  с  их  распадом.  Данное направление  также  интересует  
возможность    «атомной  сборки»    нанотела    нужного    габитуса    (внешнего  вида)  
при    перемещении    атомов    по    поверхности    подложки    (основного  материала, 
поверхность  которого  подвергается  различным  видам  обработки,  в  результате  
чего образуются  слои  с  новыми  свойствами  или  наращивается  плёнка  другого  
материала). 
В    рамках    третьего    направления    определяются    макрокинетические  
характеристики    коллективов    нанотел    и    функций    их    распределения    по  
параметрам  состояния. 
Прикладная   нанохимия   включает  в  себя: 
1.  Разработку    теоретических    основ    применения    наносистем    в    технике    и  
нанотехнологии,  методов    предсказания    развития    конкретных    наносистем    в  
условиях  их  использования,  а также  поиск  оптимальных  способов  эксплуатации  
(техническая  нанохимия); 
2.  Создание    теоретических    моделей    поведения      наносистем      при    синтезе  
наноматериалов    и   поиск    оптимальных   условий   их    получения   
(синтетическая  
нанохимия); 
3.  Изучение    биологических      наносистем    и    создание    методов    использования  
наносистем  в лечебных  целях  
(медицинская   нанохимия); 
4.  Разработку   теоретических   моделей   образования   и   миграции   наночастиц    в 
окружающей    среде    и    методов    очистки    природных    вод    или    воздуха    от  
наночастиц  
(экологическая  нанохимия). 
 
 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 1 (28), 2013 

21
 ~ 
 
 
 
 
Рисунок 2 - Изображение  стабилизированных  полимером  нанокластеров  Pd,  полученное  с 
помощью  просвечивающей  электронной  микроскопии (а). Распределение  нанокластеров 
Pd  по диаметрам  (б). Микрофотографии  наностержней  оксида  цинка  при  различном   
увеличении 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет