Экономика және қҰҚЫҚ

Қазақстандағы Инфляция республиканың ерекшелігіне байланысты кеңестікке дейінгі және кейінгі кезеңдегі дамудың экономикалық және әлеуметтік аспектілеріне тән ерекшеліктерге ие. Ең алдымен, ол өндірістің күрт құлдырауы жағдайында дамиды. Қазақстандағы инфляцияның тағы бір ерекшелігі-бұл тауарлар мен қызметтердің бағасы жасанды түрде төмен болған, бірақ олардың айтарлықтай тапшылығы болған кезде "басылған "инфляция жағдайынан туындады. "Басылған" инфляцияның жай - күйі қалыпты экономика үшін қолайсыз әдістермен-пайдасыз өндірістерді, салаларды толық субсидиялау арқылы қолдау көрсетілетін Макроэкономикалық тепе-теңдіктің сыртқы көрінісін тудырады. Процесс өндірістік, техникалық және тұтынушылық өнімдерді сатып алуға болмайтын кәсіпорындарда, ұйымдарда, халықта айтарлықтай ақша қаражаттарының жинақталуымен қатар жүрді. Негізінде бұл сұраныстың инфляциясы, яғни.экономикалық агенттер мен халықтың сұранысының артуы Ұсыныс тарапынан қанағаттандырыла алмады.

Келесі ерекшелік Қазақстан халық шаруашылығының шикізаттық сипаты болып табылады, бұл ішкі нарықтың тұтыну тауарлары бойынша сыртқы нарықтарға тәуелділігін шарттайды. Бұл жағдайда инфляция екі компоненттің есебінен жасалады. Біріншіден, кедендік баждар есебінен импортталатын өнімнің қымбаттауы. Екіншіден, бір жағынан шикізат өнімдерінің құны мен сәйкесінше бағасы , екінші жағынан дайын тұтыну немесе инвестициялық тауарлар арасындағы айырмашылық .Бұл фактор мемлекеттің төлем балансының жай - күйі-оның теріс сальдосы арқылы көрінеді. Теңгерімге сыртқы қарыздар, активтерді сату, мемлекеттің ресми валюталық резервтерін төмендету есебінен қол жеткізіледі. Алайда, бұл шаралар экономикадағы макроэкономикалық тұрақтылықты бұзады, экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу үшін үлкен ішкі ақша салуды талап етеді және инфляцияның жаңа толқынын тудырады.

Қазақстанда инфляцияның дамуына инфляциялық әсер туғызатын жаңа салықтарды - бастапқы ставкасы 28% қосылған құн салығын, акциздерді, экспорттық және кедендік баждарды, өнімнің өзіндік құнына, экономиканы қайта құру қорына, Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің мемлекеттік қорына енгізілетін қаражаттың аударымдарын енгізу сияқты қаржылық және әлеуметтік іс-шараларды асығыс жүргізу ықпал етті. әлеуметтік сақтандыру аударымдарын ұлғайту. Нарықтық экономикасы дамыған елдердегі қосылған құн салығы артық инвестициялық сұранысты тежеу, оны тұтынушыға ауыстыру құралы ретінде қызмет етеді. Бұл артық өндіріс дағдарысының алдын алу үшін қажет. Қазақстанда инвестициялық сұраныстың төмендеуі, оның қосымша қысқаруы ҚҚС әсер етуімен байланысты, бұл жинақтау проблемасын одан әріугықтырды және халық шаруашылығына инвестициялардың төмендеу факторы болып табылады.