Электродинамика және арнаулы салыстырмалық теориясы «Физика», «Физика және информатика»
§7. Жылдамдықтарды түрлендірудің релятивистік формуласы
жүктеу/скачать 1,19 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Физо тәжірибесі
| §7. Жылдамдықтарды түрлендірудің релятивистік формуласы
Арнаулы салыстырмалық теориясында жылдамдық қалай анықталады? Ол үшін бөлшектің қозғалысын оқиғалардың тізбегі деп қарастыру керек. Бөлшектің бір нүктеде орналасуы – оқиға. Анықтама бойынша жылдамдық : (7.1) формулаларымен анықталады. Бірақ Лоренц түрленді-рулеріне сәйкес: (7.2) Бөлшек dt уақыт аралығы ішінде dx қашықтыққа орын ауыстырды делік. К′ санақ жүйесінде оның жылдамдығы қан-дай болады? , Сонымен, жылдамдықтардың түрлену формуласы: ; ; ; (7.3) К ерісінше түрлендірулерді V -V алмастырып орындауға бо-лады ; ; ; (7.4) Қорытындылар: Функциялар x,y,z –ке қатысты алғанда симметриялы емес, өйткені жүйе қозғалысы х өсі бойымен болады. Егер болса, жылдамдықтарды қосудың клас-сикалық формуласы шығады: ; ; Салдары: Физо тәжірибесі 1 859 жылы Ипполит Физо заттағы жарық жылдамдығы-ның таралуын зерттейді. Жарық екіге бөлініп, бір бөлігі су қозғалысына бағыттас, ал екінші бөлігі су қозғалысына қарама-қарсы бағытта таралады. Осыған байланысты екі гипотеза мүмкін болды: а)Егер гипотезалық эфир зат қозғалысына ілеспейтін бол-са, онда жарық екі бағытта бірдей жылдамдықпен таралуы керек. Экранда интерференциялық жолақтар байқалмайды. б)Керісінше, эфир затқа ілеседі делік, онда оң бағытта жарық жылдамдығы: c+v; ал теріс бағытта: c–v; Екеуінің та-ралу жылдамдықтарының айырмасы: c+v–c+v=2v болар еді. Экранда соған сәйкес интерференция жолақтары пайда бо-луы керек. Бірақ тәжірибеден шыққан қорытынды бұл 2 гипотезаға да сыймайды. Жарықтың таралу жылдамдығы формуласы: (7.5) ( )- таңбасы жарықтың таралу бағытына байланысты. Бұл қорытынды арнаулы салыстырмалық теориясының жылдамдықтарды қосу формуласымен оңай түсіндіріледі. Егер , , деп қабылдасақ (0х осі K' жүйесінде су ортасының ағынының бағытымен байла-ныстырылады. (Су V жылдамдықпен қозғалатын болса)) Онда: , , немесе С онымен, Физо тәжірибесінің нәтижесі салыстырмалық жылдамдықтар қосу формуласы арқылы түсіндіріледі. Бұл аталмыш теорияның дұрыстығын дәлелдейді. жүктеу/скачать 1,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|