Әлемнің түсіндірмесі, шын мәнінде, әлем мүлдем жоқ, бірақ оны авидя тудырады. Надандықтың бұл теріс принципі қалай пайда болады? Бұл сұраққа жауап берілмейді
жүктеу/скачать 62,46 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- I. Буддизмнің төрт мектебі
| Он бірінші тарау
БУДДИЗМ МЕКТЕПТЕРІ Кіріспе. - Реализм мен идеализмнің төрт мектебі. — Вайбхашики. - Шындықтың табиғаты. - Таным. — Психология. - Саутрантика. - Сыртқы әлем туралы білім. - Құдай және нирвана. - Иогачарлар. - Олардың білім теориясы. - Скарлет табиғаты-виджнян. - Субъективизм. - Оны Шанкара мен Кумарила сынға алды. – Жеке - таным формалары. - Йогачар әлемінің теориясы. - Авидя және Скарлет. — Нирвана. - Алаявиджнянаның белгісіздігі. - Мадхямики. - Әдебиет. - Сын мадхямиками йогачар. — Феноменализм. – Теория - қарым-қатынас. - Танымның екі түрі. - Абсолютизм. — Шуня-вада. — Нирвана. - Этика. – Қорытынды. I. Буддизмнің төрт мектебі Будда сыни талдауды шындыққа апаратын жол ретінде қолданды. Ол бақылау мен пайымдауды талап етті. Оның дін догматикалық емес еді. Буддаға: "менің заңымды сеніммен қабылдаудың қажеті жоқ, алдымен оны алтын отпен сынағандай сезініңіз "деген сөз ең жақсы сәйкес келеді. Метафизикалық мәселелерді шешілмеген күйінде қалдырып, Будда заттардың негізі туралы шатасуды арттырды. Ерте буддизмде әр түрлі бағытта дами алатын микробтар болды. Дәл сол ойларға бәрі бірдей мағынаны бере бермейді оларды авторлары салған. Сондықтан алыпсатарлық философтар буддизмнің көп бөлігін тастап кеткен кезде онда жанды және ерекше болған нәрсе, ол әртүрлі ойшылдар өздерінің бейімділіктеріне сәйкес әртүрлі жүйелерге айналдырған бірқатар дерексіз ережелерге дейін азайтылды. Будданың пікірінше, тәжірибе-бұл бізге қол жетімді жалғыз шындық, нақты болмыс, оның негізгі фактісі барлық ойлау сәйкес келуі керек. Будда эмпиризмі жан-жақты сынға және дәстүрлі нанымдардың бұзылуына әкеледі. Буддистік мектептердің эмпиризмі сыни әдісті ақылға қонымды қолдану болып табылады тәжірибенің өзі. Буддизм әртүрлі философиялық мектептерге ыдырады, керісінше логика әсер етті, белгіленген схема бойынша емес. Будда қайтыс болғаннан кейін бірден нанымдар мен әрекеттердегі сәйкессіздіктер анықтала бастады. Тіпті собор уақыты вайшалиде догматикалық пікірталастар болды, бұл үлкен жиналысқа әкелді, махасангхе раскольников, олар өздері сегіз түрлі мектепке бөлінді. Вайшалидегі соборды шақырған тералар біздің эрамызға дейінгі II ғасырда бірнеше мектептерге бөлінді, дегенмен олардың негізгі тармағы сарвасти-ваданы немесе бәрі бар деп тұжырымдайтын реалистік теорияны қолдады. Пали каноны қарама қарсы қозғалысты көрсетеді ойлар, және Катхаватту осы секталар мен мектептердің көпшілігімен айналысады. Үнді философтары бұларға сілтеме жасамайды біздің дәуірімізге дейінгі I ғасырға дейін пайда болған буддистік философия мектептері. оларға сәйкес төрт негізгі буддистік мектеп бар, олардың екеуі хинаянға, екеуі махаянаға жатады. Хинаяна мектептеріне вайбхашиктер кіреді ал реалистер немесе сарвастивадиндер болып табылатын саутрантиктердің ақыл-ойы басқа нәрселермен қатар ақырлы болатын кеңістік пен уақытта жарамды тәуелсіз ғалам бар деп сенеді. Махаяна мектептеріне идеалистер болып табылатын йогачар және мадхямиков кіреді. Иогачарлар ойдың өзін-өзі құрайтынын және бәрін өндіретінін айтады. Бұл негізгі принцип тіпті негізгі түрі және шындық формасы. Мадхямик философиясы-махаяна-сутраның метафизикалық негіздерін тұжырымдайтын теріс сыни жүйе. Мадхямиктерді кейде сарвавайнашиктер немесе нигилистер деп атайды. Буддизмнің алыпсатарлық жүйелерінің тенденциялары, олар бұрыннан бар болса да, канишкадан кейін ғана қалыптасып, арық болды. Үнді философиясының жүйелері бұл мектептерді сынайды және бұл факт соңғылары индус жүйелеріне қарағанда ертерек кезеңге жататынын көрсетеді. Егер біз оларды Б.З. II ғасырға жатқызсақ, біз қателеспейміз, дегенмен белгілі бір мектептің кейбір көрнекті өкілдері кейінгі дәуірде өмір сүрген болуы мүмкін. III ғасырда Будда қайтыс болғаннан кейін вайбхашики, ал саутрантики қайтыс болғаннан кейін IV ғасырда үлкен маңызға ие болды. Арядеваның айтуынша, мадхямики Будда қайтыс болғаннан кейін бес ғасыр өткен соң пайда болған. Йогачар мектебінің негізін қалаушы Асанга Б.З. III ғасырдан кешіктірмей өмір сүрді. Е. Буддистік философиялық ой V, VI және VII ғасырларда өзінің шыңына жетті. жүктеу/скачать 62,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|