«Әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттану» пәні бойынша №1 межелік бақылау сұрақтары
жүктеу/скачать 197,32 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғалымдардың көпшілігі стратификациялық құрылымның негізі адамдар арасында болатын табиғи және әлеуметтік теңсіздік екеніндігін мойындайды
| 9. Қоғамдағы теңсіздік түрлерін анықтап, олардың нақты мысалдарын келтіріңіздер.
Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің құрылымы жағынан бірдей емес екендігін айтып еткен едік. Қоғам адамдарының арасында теңсіздік бар. Соған байланысты олардың әлеуметтік жүйедегі алатын орындары да бірдей емес. Ғалымдардың көпшілігі стратификациялық құрылымның негізі адамдар арасында болатын табиғи және әлеуметтік теңсіздік екеніндігін мойындайды. Осы теңсіздік деген өлшем қоғам адамдарының біреулерінің басқалардан жоғары, екінші біреулерінің төмен орналасуына ықпал етеді. Табиғи теңсіздік адамдардың табиғи жаратылыстарына байланысты (жыныс, жас мөлшері, темперамент, терісінің түсі, бойы, ақыл-ойының деңгейі) ерекшеліктерінен туындайды. Мәселен, ақыл – парасатымен, күш – қайратымен ерекшеленетін адамдар көпшілікке ықпал етіп, оларды өзіне бағынышты етуге ұмтылады. Ерлер мен әйелдер арасындағы теңсіздік ерте заманда пайда болып, күні бүгінге дейін сақталып келеді. Осыған байланысты американдық әлеуметтанушы Т. Парсонс қоғамда әлеуметтік жіктелудің факторларын 3 топқа топтастырған. Біріншісі – адамның туа біткен табиғи белгілеріне байланысты факторларды: этникалық тегі, жыныстық, жастық ерекшеліктері, туыстық байланыстары, дене бітімі мен интеллектуалдық қабілеті. Екінішісіне – қызмет түрі., мамандығы және кәсіби деңгейін жатқызған. Үшінші топқа – меншік, материалдық және рухани құндылықтар мен артықшылықтарды жатқызады. Мысалы, барлық адамдарға белгілі бір жас аралықтарында қолданылады, оны жұмысқа қабылдау кезінде іздеуге болады, жастар тәжірибесінің аздығынан жұмысқа қабылданбайды, егде жастағы адамдар өздерінің үлкен тәжірибелерімен, олардың басшылары тұрғысынан болашағы бар, жастарға ауыстырылады. Бай ата-аналардың отбасында дүниеге келген баланың мүмкіндіктері көбірек. Оның ата-анасы жеке сабақтарға репетиторларды жалдауға, үйірмелердегі, спорт клубтарындағы сабақтардың ақысын төлейтін, баланың бос уақытын ойластыратын мүмкіндігі бар. Қаржылық ресурстар - жақсы білім мен жан-жақты дамудың кепілі. Әрине, мұның бәрі ата-аналар өз балалары мен олардың болашағына шынымен қамқорлық жасайтын болса және баланы өзінің жеке жетістігін білдірудің міндетті атрибутына айналдырып, өзінің басымдылығын көрсетумен айналыспаса, шындық. Материалдық мүмкіндіктер өмір салтын нұсқайды, егер сіз жай ғана қаласаңыз, бәрі орындалады деген елесін тудырады. Бай отбасыларда сүйіспеншілік пен назардың жетіспеушілігімен байланысты мәселе өте жиі кездеседі. Жұмыспен айналысатын адамдар, жеке амбициясын қанағаттандыру, балаларды ең қажет нәрселерден - отбасындағы қарым-қатынастан айырады. Адамдарды шығу тегіне қарай сыныптарға бөлу дұрыс емес. Кедей отбасынан шыққан адам, білімді, еңбекқор және әлеуметтік иерархияның бірнеше деңгейлерінен өткен, жоғары әлеуметтік позицияға жету қаншалықты қиын екенін түсінбейтін туылғаннан бастап байлығы бар адамнан әлдеқайда жақсы болуы мүмкін. жүктеу/скачать 197,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|