Әлиакбарова айгерім тілесбекқызы
жүктеу/скачать 4,95 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертация Әлиакбарова АТ
| Гибридті әйел есімдері:
- араб-қазақ тілдері сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Асылай – ар. асыл + қаз. ай; Асыларай – ар. асыл + қаз. арай; Нұрсұлу – ар. нұр + қаз. сұлу; Нұрханым – ар. нұр + қаз. ханым; Нұрсезім – ар. нұр + қаз. сезім; Нұршуақ – ар. нұр + қаз. шуақ; - қазақ-араб тілі сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Айжамал – каз. ай + ар. жамал; Айнұр – каз. ер + ар. нұр; Ақзия – каз. ақ + ар. зия; Балхадиша – каз. бал + ар. Хадиша; Жаснұр – каз. жас + ар. нұр; Еркенұр – каз. ерке + ар. нұр; - араб-парсы тілі сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Айшабибі – ар. гайшә + ир. бибі; Ақылжан – ар. ахл + ир. жан; Асылзере – ар. асыл + ир. зар; Нұрзада – ар. нұр + ир. зада; Нұрбибі – ар. нұр + ир. зада; Нұрдана – ар. нұр + ир. дана; - парсы-араб тілдері сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Жаннұр – ир. жан + ар. нұр; Бибішарипа – каз. ай + ир. зада; Бибіайша – ир. бибі + ар. гайшә; Гүлнұр – ир. гүл + араб. нұр; 72 - парсы-қазақ тілдері сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Гүлайым – ир. гүл + каз. айым; Жансұлу – ир. бибі + каз. ажар; Бибіажар – ир. бибі + каз. ажар; Бибіхан – ир. бибі + каз. хан; - қазақ-парсы тілдері сөздерінің бірігуінен жасалған әйел есімдері: Айбибі – каз. ай + ир. бибі; Айзада – каз. ай + ир. зада; Айдана – каз. ай + ир. дана; Айжан – каз. ай + ир. жан; Айзере – каз. ай + ир. зар; Ақзер – каз. ақ + ир. зар; Бекзада – каз. бек + ир. зада; - араб-көне еврей тілдері сөздері бірігуінен жасалған әйел есімдері: Иманжүсіп – ар. иман + к.еврей Жүсіп; Сұлтансүлеймен – ар. сұлтан + к.еврей Соломон; Нұрсүлеймен – ар. нұр + к.еврей Соломон; - орыс тіліндегі неологизм әйел есімдері: Дамира – да зравствует мир, а – әйелдер есімінің қосымшасы [136, 151 б.]; Зарема – За революцию мира сөздерінен қысқартылып жасалған есім [136, 155 б.]; Мира – бейбіт, тыныштық өмір [136, 162 б.]; Роза – Роза гүлі атынан қойылған [136, 167 б.]. Қазақ фольклорындағы жалқы есімдерді зерттеген Д.М. Керімбаева ертегілер антропонимиконына шығыс фольклоры мен мәдениетінің ықпалы жайлы былай деп жазады: «Мұндай шығыс сарынды ертегілерде – Ескендір, Рүстем, Фархад, Шырын, Сейфүл-Мәлік, Иранғайып шах Ғаббас, Атымтай, Нашаван, Сүлеймен сынды және т.б. шығыс аттары кең қолданыс табады. Қазақ қиссалары мен дастандарында, әсіресе, араб-парсы тектес антропонимдер көптеп кездеседі» [158, 27 б.]. Қазақ мифо және ертегілік антропонимдерінің этномәдени мазмұны күрделі және көпқабатты болып келетіндігін Е. Керімбаев, Д. Керімбаева «Кеңістік нысандарына қатысты ертегілік және мифтік жалқы есімдердің этномәдени мазмұны» атты ғылыми мақалада атап көрсетеді. Мақалада Баба Түкті Шашты Әзіз бейнесінің, Арыстан баптың генезисі, Қыдыр (Қызыр) есімдерінің этномәдени мазмұны түркілік екендігі, мифтік ұғымдармен байланысты болып келетіндігі баяндалады. Сонымен қатар Тазша, Қамбар, Диқан баба, Жиренше, Алпамыс есімдерінің ежелгі мифологиялық және кейінгі фольклорлық сипаттары ажыратылады [159, 48 б]. Зерттеу материалын саралау барысында қазіргі антропонимдік жүйеде ертегі және көркем шығарма кейіпкерлері есімдерінен жасалған төмендегідей антропонимдер кездесті: - ертегі кейіпкерлерінің есімдері: Алибаба, Алпамыс, Ертөстік, Зарлық, жүктеу/скачать 4,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|