Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

232
233
bore IV [bɔ:(r)] n теңіз тасыған кезде өзеннің 
теңізге құяр сағасынан (аузынан) кері күрт 
өрлей қозғалатын толқын
boreal [‘bɔ:riəl] adj солтүстік желі(нің, -не қатысты)
Boreas [‘bɔ:riəs] n Бореас (орысша Борей; 
ежелгі гректердегі солтүстік желі құдайы)
borecole [‘bɔ:kəul] n жем капустасы, браунколь
boredom [‘bɔ:dəm] n ығыры шыққандық, іші 
пысқандық, қажығандық
borehole [‘bɔ:(r)həul] n бұрғылау ұңғысы, 
скважинасы
borer [‘bɔ:rə(r)] n 1.бұрғы 2.бұрғышы
boric [‘bɔ:rik] adj (хим) бор (хим-қ элемент)
boric acid [,bɔ:rik’æsid] (кейде boracic acid) бор 
қышқылы
boring I [‘bɔ:riŋ] adj іш пыстыратын, ығырды 
шығаратын, қажытатын
boring II [‘bɔ:riŋ] A.n 1.бұрғылау, тесу, 
үңгу 2.бұрғылау ұңғысы, скважинасы B.adj 
бұрғылайтын, үңгитін, тесетін
boring machine [‘bɔ:riŋmə,∫i:n] бұрғылау 
машинасы
boring mill [‘bɔ:riŋmil] бұрғылау, тесу станогы
born [bɔ:n] A.pp of bear II B. to be ~ дүниеге 
келу, туылу ♦She was ~ in 1950. – Ол 1950 
жылы туған. ♦(ауысп. мағ.) He was ~ to be 
a great writer. – Оның маңдайына тағдыр 
ұлы жазушы болуды жазыпты. 2. (idm) 
*(not) to be ~ yesterday кеше туылған (емес) 
(яғни шалағай я тəжірибесіз (емес)) ♦You 
can’t fool me; I wasn’t ~ yesterday, you know. 
– Басымды қатырмашы; білесің ғой кеше 
туылмағанымды. *to be/be ~/be made that 
way way *~ and bred туып өскен, туып сол 
жерде тəрбиеленген, оқыған ♦He's London ~ 
and bred. – Ол Лондонда туып өскен. ♦She 
was ~ and bred a Catholic. – Ол католик болып 
туып өскен. *~ in the purple король я ақсүйек 
ортада туған *~ of smb/smth біреуден туған; 
бірн-ге байланысты дег мағ ♦He was ~ of 
German parents. – Оның əке-шешесі немістер. 
♦Her socialist beliefs were ~ of a hatred of 
injustice. – Оның социалистік сенімдері 
əділетсіздікке деген жиіркеніштен туған. 
*~ on the wrong side of the blanket заңсыз, 
некесіз туған *~ with a silver spoon in one’s 
mouth (мəтел) дəулетті үйелменде туған *in 
all one’s ~ days (ауызекі) өмір бойы ♦I’ve never 
heard such nonsense in all my ~ days! – Мен 
бұндай былшылды өмір бойы естіген емесін! 
*there’s one ~ every minute (мəтел) (бұл 
өмірде) аңқау адамдар көп *to the manner ~ 
manner C.adj туа біткен ♦a ~ leader, writer – 
туа біткен басшы, жазушы 
-born [bɔ:n] ♦fi rst-born – тұңғыш (бала-
сы) ♦nobly-born – ақсүйек (ортада туған) 
♦French-born – тегі, тумысы француз
born-again [bɔ:nə'gein] adj христиан дініне 
өткен, христиандықты қабылдаған
borne [bɔ:n] pp of bear II
boron ['bɔ:rɒn] n (хим) бор (метал емес хим-қ 
элемент)
borough ['bʌrə; US -rəu] n 1.(Brit) (a)өзін-өзі 
билейтін қала, аудан (b) Үлкен Лондонның 
кез-келген əкімшілік ауданы 2.(US) (a) Нью-
Йорктің кез-келген бес əкімшілік ауданының 
бірі (b)(кейбір штаттарда) өзін-өзі билейтін 
қала 
borough-English (Англияның кейбір 
бөліктерінде) əкесі қайтыс болғанда бар 
дүние-мүлік кенже ұлға мұраға қалатын салт
borrow ['bɒrəu] v ~ (smth) (from smb/smth) 
1. қарыз алу, қарызға алу; уақытша ала тұру 
♦to ~ money from the bank, a friend – банктен, 
достан қарыз алу ♦Could I ~ your pen? – 
Қаламыңды ала тұрайыншы? 2.(a) біреуден 
алу, көшіру; алып пайдалану ♦to ~ freely from 
other writers – басқа жазушылардан алып 
пайдалана беру ♦to ~ smb’s ideas, methods – 
біреудің идеяларын, тəсілдерін алу (b)басқа 
тілден алу, ену ♦The expression «nouveau riche» 
is ~ed from French. – «Nouveau riche» (нуово 
риш - жаңа бай) тіркесі француз тілінен ен-
ген. 3. (idm) *(to be living on) ~ed time өледі 
деген уақыттан артық өмір сүру
borrower ['bɒrəuə(r)] n қарызға алушы
borrowing ['bɒrəuiŋ] n (a)қарыщға алынған зат 
(b)кірме сөз, басқа тілден енген сөз
borsch [bɔ:∫] = bortsch
Borstal ['bɔ:stl] n жас қылмыскер, бұзықтарды 
тəрбиелейтін қоғамдық жүйе
bortsch [bɔ:∫] n борщ (капуста мен 
қызылшадан іст-н орыс я поляк супы)
borzoi ['bɔ:zɔi] n борзая (орыс сөзі), қасқыр ит 
boscage ['bɒskiʤ] n тоғай, бұта, жыңғыл
bosh [bɒ∫] n, interj (ауызекі) былшыл, бос сөз, 
қысыр сөз, көкіс ♦You’re talking ~! – Сен ша-
тып тұрсың!
boskage [‘bɒskiʤ] = boscage 
bosket [‘bɒskit] = bosquet
bosky [‘bɒski] adj 1.бұталы, ағашты, талға 
толы, нулы 2. көлеңкелі
bosom [‘buzəm] n 1.кеуде 2.киімнің кеудесі 3. 
the ~ of smth бірнəрсенің аясында, қалқасында 
♦to live in the ~ of one’s family - өз отбасының 
аясында болу
bosom friend ['buzəmfrend] жан досы
bosomy ['buzəmi] adj кеудесі үлкен əйел
bosquet ['bɒskit] n тоғай, жыңғыл, ну, бұталар 
шоғыры
boss I [bɒs] A.n (ауызекі) бастық, басшы, 
дөкей, босс, шэф, жетекші ♦to ask one’s ~ for 
a pay rise – бастықтан жалақыны көтеруді 
сұрау B.v ~ smb (about/around) (ауызекі 
жақтырм) қожаңдау, бұйырғыштау ♦He 
is always ~ing his wife about. – Ол əйеліне 
қожаңдайды да жатады. 
boss ІI [bɒs] A.n 1.(бот) бүр, түйін, бүршік 2. 
(геол) жартастың шығыңқы, бұлтиған (бұлтия 
шыққан) тұсы 
boss ІІI [bɒs] adj тартымды, қызықты ♦That’s 
~, that new computer game. – Ана компьютер 
ойыны қызықты. 
boss-eyed ['bɒsaid] adj (ауызекі) 1.бір көзі 
соқыр, көрмейтін 2.қыли, алғай
boss-shot ['bɒs∫ɒt] n нашар атыс я соққы
bossy I ['bɒsi] adj (-ier, -iest) бұйырғыш, өктем
bossy II ['bɒsi] adj шығыңқы, торсиған, томпақ
bo’sun = boatswain
botanical [bə'tænikl] adj ботаника(лық)
botanical gardens [bə,tænikl'gα:dnz] 
ботаника(лық) бақ, парк
botanist ['bɒtənist] n ботаник
botanize, -ise ['bɒtənaiz] v ботаниздеу, жабайы 
өсімдіктерді жинап зерттеу
botany ['bɒtəni] n ботаника
Botany Bay Оңт. Шығыс Австралия 
жағасындағы шығанақ
botch ['bɒʧ] A.v ~ smth (up) нашар істеу, 
бүлдіру, былықтыру ♦The mechanic tried to 
repair my car, but he really ~ed it up. – Механик 
машинамды жөндейін деген, бірақ артық 
қыламын деп тыртық қылып алды. ♦The 
actor ~ed his lines. – Актер айтатын сөзін 
былықтырып алды. B.n (кейде botch-up) на-
шар, ұқыпсыз істелген іс
botcher ['bɒʧə(r)] n нашар жұмысшы
bot-fl y ['bɒtfl ai] n бөгелек, сона
both [bəuθ] A.adj 1.екеуі, қос ♦to hold smth 
in ~ hands – бірн-ні екі қолымен ұстап тұру 
♦Both books/Both the books/Both these books 
are expensive. – Екі кітап та/Ана екі кітап 
та қымбат. ♦He is blind on ~ sides. – Оның екі 
көзі де (қос көзі де) көрмейді. ♦There are shops 
on ~ sides of the street. – Көшенің екі жағында 
да дүкендер бар. 2.(idm) *to have/want it/
things ~ ways екі түрлі вариантты үйлестіруге 
тырысу, екі жақты да теңгеруге тырысу ♦You 
can’t have it ~ ways. – Сен енді екіге жарыла 
алмайсың ғой. B.pron ~ (of smb/smth) екеуі де 
♦He has two brothers: ~ live in London. – Оның 
екі бауыры бар: екеуі де Лондонда тұрады. 
♦His parents are ~ dead. – Оның əке-шешесінің 
екеуі де қайтыс болған. ♦We ~ want to go to the 
party. – Екеуміздің де жиын-тойға барғымыз 
келеді. ♦I like these shirts. I’ll take ~ of them. 
– Маған мына жейделер ұнап тұр; екеуін 
де аламын. C.adv ~ … and … ♦to be ~ tired 
and hungry – шаршап, қарны ашу ♦She spoke 
~ French and English. – Ол французша да, 
ағылшынша да сөйледі (сөйлеген). ♦Both his 
brother and sister married. – Оның бауыры мен 
əпкесінің (қарындасының) екеуі де үйленген. 
♦She was a success ~ as a pianist and as a con-
ductor. – Ол пианист ретінде де, дирижёр 
ретінде де табысты болды.
bother [‘bɒðə(r)] A.v 1.~ smb (about/with 
smth) мазала(н)у, қобалж(ыт)у, алаңда(т)у; 
абырж(ыт)у; əуреле(н)у ♦Don't ~ your father. - 
Əкеңді мазалама (əурелеме). ♦He’s always ~ing 
me to lend him money. – Ол менен ылғи да ақша 
сұрап мазалайды. ♦Don’t let his criticisms ~ 
you. – Оның сынағандары сені абыржытпай-
ақ қойсын. ♦It ~s me that he cah be so insensi-
tive. – Оның соншама безбүйректігі менің 
жүйкеме тиеді. 2.(a) (қобалжып) ойлау, 
алаңдау ♦Don’t ~ - I’ll do it later. - Əуреленбей-
ақ қой – кейінірек істеймін өзім. ♦He didn’t 
even ~ to say thank you. – Оның тіпті рахмет 
айтуға да шамасы келмеді. (b) ~ about smb/
smth біреу/бірн-се жайлы (-ге бола) алаңдау, 
қобалжу, ойлау ♦Don’t ~ about us – we’ll join 
you later. – Біз жөнінде ойламай-ақ қой – біз 
саған кейінірек қосыламыз. 3.(бұйрықты райда 
кейісті білд) əдірə қалғыр, құрығыр ♦Bother 
this car! It’s always breaking down. - Əдірем 

234
235
қалсын бұл машина! Бұзылғаннан көз ашпай-
ды. 4. (idm) *can’t be ~ed əуреленгісі, əуре 
болғысы келмеу ♦The grass needs cutting but I 
can’t be ~ed to do it today. – Шөпті қырқу керек 
екен, алайда бүгін өзімді əурелегім келмейді. 
♦He could produce excellent work but usually 
he can’t be ~ed. – Оның қолынан тамаша 
жұмыс келеді, бірақ əдетте ол өзін əуреге 
салғысы келмейді. *hot and ~ed hot B.n 
1.əуре, мазасыздық, қобалжу, алаңдау ♦Did you 
have much ~ fi nding the home? – Үйді табамын 
деп көп əурелендің бе? ♦I’m sorry to have put all 
this ~. – Сені əурелегенім үшін ғафу ет. 2.пəле, 
құрығыр, т.с.с. ♦What a ~, we’ve missed the bus. 
– Құрығыр, автобустан қалып қалдық. C.interj 
(кейісті білд) ♦Oh ~! I’ve left my money at home. 
– О тəуба-ай, ақшаны үйде қалдырып кетіппін. 
botheration [,bɒðə’rei∫n] interj (ауызекі) = 
bother C.interj
bothersome [‘bɒðəsəm] adj мазасыз, əбігерге 
түсіретін, т.с.с.
bothy [‘bɒθi] (Brit) (ферма жұмысшыларына 
арналған) тұрақ, үй
bo-tree ['bəutri:] n (Үндістан буддистері табы-
натын) қасиетті ағаш (інжір ағашы)
bottle I ['bɒtl] A.n 1.(шыны я пластик) бөтелке, 
бутылка ♦a wine ~ - шарап бөтелкесі ♦a milk 
~ - сүт бөтелкесі 2. the ~ арақ-шарап, ішкілік, 
ішімдік ♦She’s a bit too fond of the ~. – Оның 
аздап ішкілікке құмарлығы бар. 3. (Brit slang) 
батылдық, өжеттік ♦He’s got (a lot of) ~! – Ол 
батыл-ақ! 4. (idm) *to be on the ~ араққа 
салыну, арақкеш болу ♦He was on the ~ for fi ve 
years. – Ол бес жыл бойы ішкілікке салынып 
жүрді. *hit the ~ hit B.v 1.(a) бөтелкеге құю, 
бөтелкелеу ♦~ed beer – бөтелкедегі (бөтелкеге 
құйылған) сыра (b)шыны ыдыста (-қа), 
банкіде (-ге) сақтау, жабу ♦Do you ~ your fruit 
or freeze it? – Сен жеміс-жидегіңді (шыны 
ыдысқа) жабасың ба жоқ тоңазтқышта 
қатырасың ба? 2. (phr v) *~ smth up сезімін, 
күйін сездірмеу, тысқа шығармау ♦Instead 
of discussing their problems, they ~ up all 
their anger and resentment. - Өз мəселелерін 
талқылаудың орнына, олар ашу-ызаларын 
ішінде сақтайды.
bottle II ['bɒtl] n (Brit) (жергілікті тілдік вари-
анттарда) 1. мая (шөптің) 2.шөптің шөмелесі, 
бауы, бумасы
bottle baby ['bɒtl,beibi] туғанынан емшек емес, 
бөтелке емген сəби
bottle bank ['bɒtlbæŋk] бос бөтелкелерге 
арналған ыдыс
bottle-feed ['bɒtlfi :d] v сəбиді бөтелкемен 
тамақтандыру ♦bottle-fed child – емшек ембе-
ген (ембей өскен) сəби
bottle glass ['bɒtlglα:s] бөтелке (жасауға 
арналған) шынысы
bottle-green ['bɒtlgri:n] adj қара жасыл, 
бөтелке түстес
bottle-neck ['bɒtlnek] n 1.жолдың жіңішкерген 
я көлік қозғалысын баяулататын тұсы 
2.өндірісте өндіру процесін баяулататын нəрсе 
(сөзбе-сөз: бөтелке мойын)
bottle-opener ['bɒtləupnə(r)] n бөтелке ашқыш 
(құрал)
bottle-party ['bɒtlpα:(r)ti] əр қонақ бір-бір 
бөтелке шараптан əкелетін жиын-той
bottle-screw ['bɒtlskru:] шарап бөтелкесінің ау-
зын ашатын аспап, штопор
bottle-washer ['bɒtl,wɒ∫ə] бөтелке жуғыш (ап-
парат)
bottom ['bɒtəm] A.n 1.түп, табан, асты; етек; 
аяқ жақ ♦the ~ of a mountain – тау(дың) етегі 
♦The telephone is at the ~ of the stairs. – Телефон 
баспалдақтың аяқ жағында. ♦There are tea 
leaves at the ~ of my cup. – Кесемнің түбінде 
шай самалары бар. ♦The book I want is (right) 
at the ~ of the pile. – Маған қажет кітап (дəп) 
мына үйменің астында. ♦Sign your name at the 
~ of the page, please. – Қолың(ыз)ды қағаздың 
етек жағына қой(ыңыз). 2.құйрық (жақ), арт 
жақ ♦to fall on one’s ~ - құйрығымен құлау ♦to 
smack a child’s ~ - сəбидің құйрығын алақанмен 
шарт еткізу 3.соңғы жағы, алыс жағы, 
аяғы, түбі ♦There’s a pub at the ~ of the road. 
– Жолдың аяғында сырахана бар. ♦The tool-
shed is at the ~ of the garden. – Құрал-сайман 
қоймасы бақтың түпкі жағында. 4.арты, 
соңы, төменгі сатыдағы, т.с.с. ♦He was always 
~ of the class in maths. – Математикадан ол 
ылғи да кластың соңы болатын. ♦She started 
at the ~ and worked her way up to become man-
ager of the company. – Ол жұмысын ең төменгі 
сатыдан бастап, компанияның басшылығына 
дейін көтерілді. 5.табан, түп (теңіздің, көл-
өзеннің) ♦The ground is very deep here, I can’t 
touch (the) ~. – Мына жер терең екен, аяғым 
түбіне тимей тұр. ♦«The Titanic» went to the 
~. – «Титаник» (кеменің аты) батып кеткен 
(су түбіне кеткен). 6.екі бөліктен тұратын 
киімнің асты 7.бірінші жылдамдық, бірінші 
беріліс (машинаның ең төменгі жылдамдығы) 
♦to drive up a steep hill in ~ - жотаға (дөңге) 
ең төменгі жылдамдықпен шығу 8. (idm) *at 
~ шындығында, шынымен; негізгі ♦He seems 
aggressive but at the ~ he is kind and good-
natured. – Ол елірме көрінгенімен, шындап кел-
генде – ақкөңіл əрі табиғатынан биязы. *to 
be at the ~ of smth басты себебі, түйіні болу 
♦Who is at the ~ of these rumours. – Мына өсек-
аяңның артында кім тұр? *to ~ (of smth) falls 
out мүлде құлдырау, құлау ♦The ~ has fallen out 
of the market. – Рынок (базар) мүлде тоқырап 
кетті. ♦The ~ fell out of his world when his wife 
died. - Əйелі қайтыс болғанда, ол үшін өмір 
мағынасын жоғалтты. *~s up! қалдырмай 
алып қояйық! тартып жіберейік! (сөзбе-сөз: 
түбін төңкерейік! - арақ ішкенде айтылады) 
*from the ~ of one’s heart шын жүректен, 
жүрегінің түпкірінен ♦to congratulate smb, 
regret smth from the ~ of one’s heart – біреуді 
шын жүректен құттықтау/ бірнəрсе үшін 
қатты қапа болу *from top to ~ top *to 
get to the ~ of smth бірнəрсенің түбіне жету 
(яғни, шынайы себебін, құпиясын, т.с.с. ашу) 
♦We must get to the ~ of this mistery. – Біз мына 
құпияның түбіне жетуге тиіспіз. *to knock 
the ~ out of smth knock *smooth as baby’s 
~ smooth *to touch ~ touch B.adj 1.соңғы, 
түпкі, табанғы, аяққы ♦the ~ line (on a page) – 
парақтың (беттің) аяққы жолы ♦the ~ rung 
(of a ladder) – (сатының) аяққы басқышы ♦Put 
your books on the ~ shelf. – Кітаптарыңды 
астыңғы сөреге қой. 2. (idm) *to bet one’s 
~ dollar bet C.v (phr v) *to ~ out саудада 
бағаның, үлестің (акция) ең төменгі деңдейге 
құлдырауы ♦There is no sign that the recession 
has ~ed out yet. – Құлдыраудың ақырғы шегіне 
жеткен-жетпегені жөнінде ешбір нышан 
жоқ. 
bottom drawer [,bɒtəm'drɔ:ə] (US hope chest) 
(a)қалыңдықтың төсек-орны (b)қалыңдықтың 
үйленуге əзірленген заттары сақталатын 
сандық, комод
bottom land ['bɒtəmlænd] өзен жағасындағы 
қайыр, қайраң жер
bottomless ['bɒtəmlis] adj (a)түпсіз, тұңғиық 
(b) (ауысп. мағ.) түпсіз, шексіз, т.с.с. ♦~ 
reserves of energy – энергияның шексіз көздері
bottomline ['bɒtəmlain] n түйін, қорытынды
bottommost ['bɒtəmməust] adj ең төменгі ♦the 
~ depths of the sea – теңіздің ең терең(гі) 
тұстары 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: