Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

246
247
heart heart) 16. (phr v) *~ away (from smb/
smth) (a)(тұтқыннан) қашып кету ♦The 
prisoner broke away from his guards. - Тұтқын 
күзетшілерден қашып кетті. (b)(саяси парти-
яны, т.с.с.) тастау, (-дан, т.с.с.) кету ♦Several 
Labour MPs broke away to join the Social 
Democrats. –Бірнеше парламент мүшесі 
социал-демократтарға қосылу үшін 
Лейбористік партиядан шықты. ♦A province 
has broken away to form a new state. – 
Провинция өзінше бір мемлекет болу ниетімен 
бөлініп кетті. *~ down (a) бұзылу, бүліну, 
жұмыс істемей қалу ♦The telephone system has 
broken down. – Телефон жүйесі жұмыс 
істемей қалды. ♦We broke down on the motor-
way. – Біз (машинамыз) үлкен жолда бұзылып 
қалдық. (b)құру, сəтсіздікке ұшырау, құлау, 
үзілу ♦Negotiations between the two sides have 
broken down. – Екі жақ арасындағы 
келіссөздер үзіліп қалды. ♦If law and order ~ 
down, anarchy will result. – Заң мен тəртіп 
құрыса, анархия басталады. (c)(денсаулық ж) 
құру, нашарлау ♦Her health broke down under 
the pressure of work. – Оның денсаулығы 
жұмысты көтере алмай құрыды. (d) сезімін, 
өзін-өзі тоқтата алмау ♦He broke down and 
wept when he heard the news. – Хабарды 
естігенде ол өзіне-өзі ие бола алмай жылап 
жіберді. *~ (smth) down (кеткен ақшалай 
шығынды) сарапқа сала жік-жігімен бөлу ♦The 
expenditure on the project ~s down as follows: 
wages £10 m, plant ₤4 m, raw materials ₤5 m. – 
Жобаның шығыны төмендегідей бөлінеді: 
жалақы - ₤10 млн, завод - ₤4 млн, шикізат ма-
териалдары - ₤5 млн. . *~ smth down (a) ұрып 
құлату, сұлату ♦Firemen had to ~ the door down 
to reach the people trapped inside. - Өрт 
сөндірушілер іште қамалып қалған адамдарға 
жету үшін есікті ұырп құлатты. (b) құрту, 
жою ♦to ~ down resistance – қарсылықты жою 
♦to ~ down smb’s shyness – біреудің ұяңдығын 
жою (c) химиялық құрамын өзгерту, ыдыра(т)
у ♦Sugar and starch are broken down in the 
stomach. – Қант пен крахмаль асқазанда ыды-
райды. *~ smth from smth (бірнəрседен 
бірдеңе) үзу, сындырып алу ♦He broke a piece 
of bread from the loaf. – Ол наннан бір үзім 
үзді. *~ in (үйге, ғимаратқа) бұзып кіру, 
(ұрылар ж) үйге түсу ♦Burglars had broken in 
while we were away on holiday. – Біз демалы-
ста болған кезде ұрылар үйге түсіпті. *~ 
smb/smth in (біреуді/бірн-ні) үйрету, 
машықтандыру, тəрбиелеу ♦to ~ in a young 
horse – тайды үйрету *~ in (on smth) ентелеу, 
кимелеу, бөліп жіберу ♦Please don’t ~ in on our 
conversation. - Əңгімемізге кимелемеші. *~ into 
smth (a) (бірн-ге) бұзып кіру, күшпен ену ♦His 
house was broken into last week. - Өткен апта-
да оның үйіне ұры түсіпті. (b) ду ете əн айту, 
дабырлау, т.с.с. ♦As the President’s car arrived, 
the crowd broke into loud applause. – 
Президенттің машинасы келген бетте 
жиналған жұрт ду қол шапалақтай бастады. 
(c) жүгіре, қаша жөнелу ♦The man broke into a 
run when he saw the police. - Əлгі кісі 
полицияны көргенде қаша жөнелді. (d) ♦All 
this extra work I’m doing is ~ing into my leisure 
time. – Істеп жүрген қосымша жұмысымның 
бəрі бос уақытымды алады. (f) (төтенше 
жағдайларға арнап сақтаған азық-түлікті) 
ашып қолдану ♦to ~ into emergency supplies of 
food – төтенше жағдайларға арналған азық 
қорларын ашып қолдану . *~ off сөзін тоқтату, 
доғару ♦He broke off in the middle of sentence. – 
Сөйлемнің ортасына жете бере ол тоқтап 
қалды. *~ (smth) off жұлып алу, жұлынып 
қалу, үз(іл)у, сындыра бөліп алу ♦The door 
handle was broken off. – Есіктің тұтқасы сы-
нып қалыпты. ♦She broke off a piece of choco-
late and gave it to me. – Ол шокаладтан бір 
үзім бөлді де маған берді. *~ smth off бұзу, 
үзу, т.с.с. ♦to ~ off diplomatic relations – 
дипломатиялық қарым-қатынастарды үзу *~ 
out (суыт оқиғалар ж) басталып кету, бұрқ ете 
түсу ♦Fire broke out during the night. - Өрт 
түнде бұрқ ете түсті. ♦War broke out in 1939. 
– Соғыс 1939 ж. басталып кетті. *~ out (of 
smth) қашып құтылып кету, сытылып кету 
♦Several prisoners broke out of the jail. – 
Бірнеше тұтқын түрмеден сытылып кетіпті. 
*~ out in smth (a) бірдеңе үстін, денесін жабу, 
басу ♦His face broke out in a rash. – Оның беті 
қызарып, бөртіп кетті. ♦He broke out in a cold 
sweat. – Оның үстінен суық тер бұрқ ете 
түсті. (b) ашуланып кету ♦She broke out in a 
rage. – Ол ашуланып шыға келді. *~ through 
тың ғылыми, т.б. жаңалықтар ашу (сөзбе-сөз: 
жарып шығу) ♦Scientists say that they are 
beginning to ~ through in the fi ght against cancer. 
– Ғалымдар қылтамақ (рак) ауруымен 
күресте тың нəтижелердің алдында тұрмыз 
дейді. *~ through (smth) (a) бұзып, жарып өту 
♦Demonstrators broke through the police cordon. 
– Шерушілер полиция шебін бұзып өтті. (b) 
күннің, айдың бұлт арасынан көрінуі, шығуы 
♦The sun broke through at last in the afternoon. – 
Күн ақыры түстен кейін шықты. *~ through 
smth бірн-ні жою, арылу, ада болу ♦to ~ 
through smb’s shyness – ұяңдығынан ада болу 
(арылу) *~ up (a) тарау, тарқау ♦The meeting 
broke up at eleven o’clock. – Жиналыс сағат 11-
де тарқады. (b) (Brit) (мектепте) каникулдың 
басталуы, каникулға тар(қ)ау ♦When do you ~ 
up for Christmas? – Рождествоға (Крисмас) 
қашан тарайсыңдар? (c) əлсіреу, нашарлау, 
болдыру ♦He was ~ing up under the strain. – 
Жүйкеге тиер жұмыстан ол болдырып 
жүрген. (d) (ауа-райы ж) бұзылу, нашарлау 
♦The weather shows signs of ~ing up. – Ауа-
райының бұзылайын деген түрі бар. *~ (smth) 
up (a) быт-шытын, күл-паршасын шығару, 
бөлшектеу ♦The ship broke up on the rocks. – 
Кеме жартасқа ұрылып быт-шыты шықты. 
♦The ship was broken up fro scrap metal. – 
Кемені бөлшектеп кесіп темір сынықтарына 
жіберді. (b) үзу, бітіру, аяқтау ♦Their marriage 
is ~ing up. – Олардың шаңырақтары 
шайқалуда. ♦They decided to ~ up the 
partnership. – Олар əріптестіктерін 
доғарайын деді (доғаруға ұйғарды). *~ smth 
up (a) тарату, тарқату ♦Police were called in to 
~ up the meeting. – Митингіні тарату үшін 
полиция шақырылды. (b) жіктеу, бөлу 
♦Sentences can be broken up into clauses. – 
Сөйлемдерді тармақтарға жіктеуге болады. 
♦The government has broken up the large private 
estates. – Үкімет ірі жекеменшік иеліктерді 
(қожалықтарды) бөліп тастады. *~ up (with 
smb) айырылысу, қарым-қатынасын үзу ♦She’s 
just broken up with her boyfriend. – Ол өзінің 
жігітімен айырылысып кетті. *~ with smb 
айырылысу, қарым-қатынасын үзу ♦to ~ with 
one’s girlfriend – дос (сүйген) қызымен айыры-
лысу *~ with smth (əдетін, т.с.с.) тастау, 
доғару, (-інен) арылу ♦to ~ with tradition - 
əдет-ғұрыптан арылу ♦to ~ with old habits – 
ескі əдеттерін тастау B.n 1. ~ (in smth) (a) 
сынық, тесік, ойық, сынған, шытынаған жер 
♦a ~ in a fence – шарбақтың сынған тұсы 
(тесік) ♦a ~ in a wall – дуалдағы ойық (ойылып 
қалған жер) ♦a ~ in a water-pipe – су 
құбырындағы тесік (b) ашық жер, аралық; 
үзіліс, кідіріс; саябырсу, бəсеңдеу ♦a ~ in the 
clouds – бұлттар арасындағы саңылау (ашық 
жер) ♦Wait for a ~ in the traffi c before crossing 
the road. – Көшеден өтер бұрын көлік 
қозғалысындағы кідірісті күт. 5.(a) 
(жұмыстағы, т.с.с.) үзіліс, кідіріс, тоқтам 
♦lunch-break – түскі асқа үзіліс ♦to have/take 
an hour’s ~ for lunch – түскі асқа бір сағат 
үзіліс жасау ♦to work for fi ve hours without a ~ 
- бес сағат бойы тоқтаусыз жұмыс істеу ♦a 
~ in conversation - əңгімедегі үзіліс (b) қысқа 
демалыс, каникул ♦a weekend ~ in the country – 
ауылды аймақтағы апта соңындағы демалыс 
3. ~ (in smth); ~ (with smb/smth) (a) өзгеріс; 
үзіліс, кідіріс ♦a ~ in a child’s education – 
баланың оқуындағы (мекебіндегі) үзіліс, 
кідіріс ♦a ~ in the weather – ауа-райындағы 
жақсарыс ♦a ~ with tradition – дəстүрдегі 
елеулі өзгеріс (b) (қарым-қатынастағы) үзіліс, 
тоқтау, айырылыс ♦a ~ in diplomatic relations – 
дипломатиялық қарым-қатынастардың үзілуі 
♦She’s been depressed since the ~ with her 
boyfriend. – Сүйген жігітімен айырылысқалы 
бері ол күйзеліп жүр. 4. (ауызекі) жолы 
болғыштық, сəттілік ♦a big/lucky ~ - ірі олжа, 
жолы болу ♦a bad ~ - опық жеу, жолы болмау 
♦to give smb a ~ - біреуге мүмкіндік беру 5. 
(кейде ~ of service, service ~) (теннисте) брейк 
(яғни, басымдыққа ие болу) ♦Smtih has had two 
~ points already in this set. – Бұл сеттің өзінде 
Смит екі брейк алған болатұғын. ♦~ point – 
(теннисте) брейк-пойнт (шешуші соққы, яғни 
басымдық, м: 30-40 болып тұрған кезде) 6. 
(idm) *~ of day іңір, таңсəрі ♦at ~ of day – 
іңірде *to make a ~ (for it) қамақтан 
(қамаудан) қашып кету
breakable [‘breikəbl] adj сынғыш, тез сынатын, 
нəзік
breakables [‘breikəblz] n [pl] сынғыш, нəзік 
заттар (м: кесе, стакан, т.с.с.)
breakage [‘breikiʤ] n 1.сыну, бұзылу, сынық 
♦a parcel carefully packed to prevent ~ - сынбас 
үшін мұқият оралған бума (посылка) 3.сынған 
зат; сынғаннан болған шығын

248
249
breakaway ['breikəwei] A.adj 1.өзінше бөлініп 
шыққан, ажыраған ♦~ group/party/ movement 
– бөлініп шыққан (кеткен) топ/партия/
қозғалыс ♦the ~ state of Slovenia – бөлініп 
шыққан (жеке отау тіккен) Словения елі B.n 
(топтың, т.с.с.) ыдырауы, бөлінуі ♦a ~ from 
the Tory party – Тори партиясынан бөлініп 
кету 
breakdance ['breikdα:ns; -dæns] v брейк (биін) 
билеу [қ-з: breakdancing]
breakdancing ['breikdα:nsiŋ; -dænsiŋ] n брейк биі
breakdancer ['breikdα:nsə(r); -dænsə(r)] n брейк 
билеуші, брейк бишісі
breakdown ['breikdaun] n 1. (мех-қ) бұзылу, 
сыну, сынық ♦Our car/We had a ~ on the 
motorway. – Жолда машинамыз бұзылып 
қалды. 2. сəтсіздікке ұшырау, құру, үзілу 
♦a ~ of negotiations on disarmament – 
қарусыздану жөніндегі келіссөздердің үзілуі 
3.денсаулықтың нашарлауы, бұзылуы ♦The 
strain of his job led to the complete ~ of his 
health. – Ауыр жұмыс оның денсаулығын 
мүлде құртты. ♦She suffered a nervous 
~. – Оның жүйкесі талып қиналды. 
4.статистикалық талдау, жіктеу, егжей-
тегжейлі анализ ♦Can you prepare a full ~ of 
labour costs? – Жұмыс шығындарының жан-
жақты талдауын дайындап бере аласың ба?
breakdown truck ['breikdaun,trʌk] (кейде ~ 
lorry, US towtruck) эвакуатор (бұзылған ма-
шинаны алып кететін көлік)
breaker ['breikə(r)] n 1. сындырғыш, бұзғыш 
♦a ship-breaker – кеме бұзғыш (жартас, т.б.) 
♦a law-breaker – заңды бұзғыш (бұзған) адам 
♦a record-breaker – (спортта) рекорд алушы, 
бұзушы 2. жағаға ұрылатын қатты толқын 3. 
(қайықта қолдануға арналған) күбі, кеспек, 
бөшке
breakfast ['brekfəst] n 1. таңғы ас, 
таңертеңгілік ас, тамақ ♦a light ~ - жеңіл 
таңғы ас ♦to have eggs and cheese for ~ - 
таңғы асқа жұмыртқа мен сыр жеу ♦They 
were having ~ when I arrived. – Мен келгенде 
олар таңғы ас ішіп отырған (болатын). 2. 
(idm) *bed and ~ bed *a dog’s ~/dinner 
dog *to eat smb for ~ eat B.v ~ (on smth) 
таңғы ас ішу, таңертеңгісін тамақтану ♦We ~ed 
on toast and coffee. – Таңертеңгісі күйдірілген 
нан жеп, кофе іштік. 
breakfast television (Brit) таңертеңгісін көретін 
телехабар(лар)
break-in ['breikin] n (үйге, т.с.с. заңсыз) бұзып 
кіру, ену
breaking and entering (заң) үйге, т.с.с. заңсыз 
бұзып кіріп істелген қылмыс
breakneck ['breiknek] adj өлгенше, өлердей 
жылдам ♦to drive at ~ speed - өлердей 
жылдамдықпен (көлік) айдау
break-out ['breikaut] n түрмеден қашып 
кету, сытылу ♦a mass ~ of prisoners – 
Тұтқындардың жаппай қашуы
breakstone ['breikstəun] n шағыл 
(жарықшақталған, ұсақталған тас)
breakthrough ['breikθru:] n 1. (қоршауды 
я қорғаныс шебін) бұзып өту, жарып өту 
2.(ғылымдағы, т.б.) бетбұрыс, ірі жаңалық, 
жаңа леп ♦a major ~ in cancer research – 
қылтамақ (рак) ауруын зерттеудегі үлкен 
жетістік (бетбұрыс) ♦a ~ in negotiation – 
келіссөздердегі жаңа бетбұрыс
breakup ['breikʌp] n 1. қарым-қатынасты, 
некені үзу, бұзу, тоқтату ♦the consequences of 
marital ~ on children – ажырасудың балаларға 
əсері 2.(ұйымның, елдің, т.с.с.) ыдырауы, 
бөлшектенуі ♦the ~ of the Soviet Union – Совет 
Одағының ыдырауы 
breakwater ['breikwɔ:tə(r)] n сутосқы, 
толқынтосқы, толқынбұзғыш (айлақты 
толқыннан қорғайтын, теңіз ішіне енгізе 
салынған қабырға
bream I [bri:m] n (pl өзгермейді) табан (тұщы 
су я тұзды су балығы)
bream II [bri:m] v (күйген сарғалдақ (гүл) не 
қамыс қолданып) кеменің сыртқы түбін тазалау
breast [brest] A.n 1. кеуде, емшек (əйелдің) 
2.(a) кеуде, көкірек, төс (b)киімнің кеудесі, 
көкірегі ♦a soldier with medals pinned to the ~ 
of his coat – киімнің төсіне медальдар қадаған 
солдат 3. кеуде, көкірек, төс (жануардың) 
♦chicken ~s – тауық төстері ♦~ of lamb – 
төстік, тоқты төсі 4. (көне қолд) жүрек, 
көкірек ♦a troubled ~ - елегізген жүрек 5. 
(idm) *to beat one’s ~ beat *to make a clean 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: