Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

440
441
7.(idm) *to cut ~s (a)бұрыштарды машинамен 
алыстан я кең айналып өту (b)бiрнəрсенi 
шалт қимылдай, тез iстеу (көбiнесе ереженi 
бұза отырып я абайсыздықпен) ♦We’ve had 
to cut a few ~s to get your visa ready in time. 
- Визаңды уақытында дайындау үшiн бiзге 
апыл-ғұпыл қимылдауға тура келдi. *to cut 
(off) a ~ (əсiресе Brit) бiрнəрсенiң бұрышын 
айналмай, үстiнен өту ♦The lawn is damaged 
here because people cut (off) the ~. - Көгалдың 
мына жерi бүлiнген, өйткенi елдер айналмай, 
үстiмен жүредi. *the four ~s of the earth 
шартарап, алыс жақтар ♦The former students of 
this school are now working in the four ~s of the 
earth. - Мына оқу орнының түлектерi жердiң 
төрт бұрышында жұмыс iстеп жүр. *out of 
the ~ of one’s eye көз қиығымен, байқаусызда, 
көзi шалып қалу деген мағынада ♦Out of the 
~ of her eye she saw the dog running towards 
her. - Ол көз қиығымен өзiне жүгiрiп келе 
жатқан иттi байқап қалды. *(just) round 
the ~ өте жақын, тиiп тұр деген мағынада *to 
turn the ~ ең қиын тұстан өтiп оңала, жақсара 
бастау B.v 1.(a)қоршау, тығырыққа тiреу (b)
қиын жағдайға қалдыру, тығырыққа тiреу 
2.(көлiк я жүргiзушi ж.) бұрышты айналып 
өту, бұрыштан айналу ♦The car ~s well. - 
Машина бұрыштан жақсы айналады (яғни, 
айналған кезде жантаймайды). 3.(коммерц) 
монополияға қол жеткiзу, толық бақылауға 
қол жеткiзу ♦to ~ the market in silver - күмiс 
рыногында монополияға ие болу
corner-stone [‘kɔ:nə(r)stəun] n 1.бұрыш тас, 
ғимараттың бұрышының негiзiн құрайтын 
тас, көбiнесе ресми рəсiм кезiнде қойылады 
2.(ауысп мағ.) негiз, фундамент
cornet [‘kɔ:nit] n 1.корнет (үрмелi жез 
музыкалық аспап) 2.(Brit) конус пiшiндi 
қатқыл биквиттен балмұздақ үшiн жасалған 
ыдыс, корнет
corn-exchange n жүгерi алып сататын жер
cornfl akes n жүгерi жапырақшалар, жүгерi 
сынықтары (жүгерi ұнынан iстелген, кесек-
кесек не жапырақ-жапырақ тағам, сүт жəне 
қант қосып таңғы ас ретiнде iшiледi)
cornfl our n (US cornstarch) жүгерi ұны
cornfl ower n көктiкен (ашық көк гүлдi шөп)
cornice [‘kɔ:nis] n (архит) 1.карниз, бөлме 
қабырғаларының үстiңгi жиегiндегi жасалған 
өрнектер т.с.с. 2.карниз (үй қабырғасының, 
дуалдың сырт ернеуi) 3.қардың я жартастың 
таудың жиегiнен құлай шығып тұрған кесегi, 
сеңi
corniche [kɔ:’niʃ] n жағаға салынған жол
Cornish [‘kɔ:niʃ] adj корнуолдық (Cornwall 
Корнуолл Англияның оңт.-батысындағы аудан) 
т.с.с.
Cornish pasty n корнуол пирогi
Corn Laws, the (тарих) Жүгерi заңдары (1846 
жылы алынып тасталған жүгерiнi импорттауға 
тиым салған британ заңдары)
corn on the cob n асып пiсiрiлген жүгерi 
(тағам ретiнде желiнедi)
corn pone (US кейде pone) [pəun] n 
қыздырылып я шыжғырылып пiсiрiлген 
жүгерi наны
corn starch n (US) = cornfl our
corny [‘kɔ:ni] adj (-ier, -iest) (ауызекi 
жақтырм) (a)мезi қылатын, ығырын 
шығаратын (b)қисынсыз, жасамық
cornucopia [,kɔ:nju’kəupiə] n 1.( кейде horn 
of plenty молшылық мүйiзi) нешетүрлi гүлге, 
жемiс-жидекке, астыққа белшесiнен батқан 
айуан мүйiзiн бейнелейтiн өрнек, орнамент, 
молшылық мүйiзi (ежелгi грек мифологиясынан 
алынған) 2.(кiтаби ауысп мағ.) бiрнəрсенiң 
ағыл-тегiл көзi ♦The book is ~ of information. - 
Бұл кiтап ақпараттың мол көзi.
corolla [kə’rɒlə] n (бот) гүл тəжi 
corollary [kə’rɒləri; US ‘kɒrəleri] n ~ (of/to 
smth) (кiтаби) салдар, нəтиже; қорытынды, 
түйiн ♦Neither of them new about it, and the ~ 
of that is that someone else revealed the secret. - 
Олардың ешқайсысы да ол жайлы бiлген жоқ 
болатын, бұдан шығатын қорытынды, ол - 
бiреу құпияны айтқан деген сөз. ♦This is the in-
evitable ~ of his determination to succeed. - Бұл 
оның табысқа деген құлшынысының болмай 
қоймайтын нəтижесi.
corona [kə’rəunə] n (pl ~s [-nəz], ~e [-ni:]) 
(кейде aureola, aureole) (астрон) күн 
тəжi, тəж, тұтылған кезде күннiң я айдың 
төңiрегiнде көрiнетiн жарық шеңберi
coronary [‘kɒrənri; US ‘kɔ:rəneri] adj (анат) 
коронарлы, жүрекке қан апаратын қан 
тамырының, -на қатысты т.с.с.
coronary thrombosis (кейде ауызекi coronary) 
коронарлы қан тамырларының тромбозы, 
жүрекке қан апаратын қан тамырын ұйыған 
қан түйiрiнiң бiтеп инфаркқа əкелуi
coronation [,kɒrə’neiʃn; US ,kɔ:r-] n таққа 
отырғызу, королдi т.б. таққа отырғызу рəсiмi
coroner [‘kɒrənə(r); US ‘kɔ:r-] n коронер, 
зорлықпен я күмəндi жағдайда болған кiсi 
өлiмiн зерттейтiн тергеушi
coroner’s inquest коронер тергеуi, коронер 
өлiмнiң қалай болғаны жөнiнде айғақ 
келтiретiн, сосын присяжныйлар кесiм 
шығаратын жиын
coronet [‘kɒrənet; US ‘kɔ:r-] n 1.(пэрлар киетiн) 
тəж, корона 2.басқа киiлетiн гүлдесте, венок
Corp abbr 1.(кейде Cpl) Corporal 2.(US) cor-
poration
corpora [‘kɔ:pərə] n pl of corpus
corporal I [‘kɔ:pərəl] adj (кiтаби) адам 
денесi(нiң), -не қатысты ♦~ punishment - 
физикалық жазалау (яғни, адамға дүре соғу, 
ұру т.с.с. арқылы жазалау)
corporal II [‘kɔ:pərəl] n капрал (кейбiр шет 
елдiк армиялардағы сержант шенiнен төмен 
тұрған əскери қызметкер)
corporate [‘kɔ:pərət] adj 1.ортақ, ұжымдық, 
корпоративтiк 2.корпорация, -ның, -ға қатысты 
♦~ planning, policy - корпорациялық жоспар, 
саясат 3.бiрiккен, бiрлескен
corporation [,kɔ:pə’reiʃn] n 1.(əсiресе Brit) 
қалалық кеңес, корпорация, муниципалитет 
(қаланы басқаруға сайланған адамдар тобы) 
2.(abbr corp) (a)корпорация (үлкен компания 
я компаниялар тобы) 3.(əзiлдей əсiресе Brit) 
семiз қарын
corporation tax n корпорациялық салық, компания-
лардың түскен пайдадан төлейтiн салығы
corporeal [kɔ:’pɔ:riəl] adj (кiтаби) 1.дене(нiң), 
тəн(нiң) т.с.с ♦~ needs - тəнге қажет нəрселер 
(м: азық-түлiк, iшiмдiк) 2.материалдық, 
рухани емес ♦He is very religious and the ~ 
world has little interst for him. - Ол өте дiндар, 
сондықтан материалдық əлемге ол онша 
қызықпайды.
corps [kɔ:(r)] n (pl өзгермейдi [kɔ:z]) 1.(əскери) 
(a)корпус, екi не одан көп дивизиядан 
құралған əскери күш (b)корпус, армияның 
техникалық тармақтарының бiрi ♦the Royal 
Army Medical C~ - Корольдiк армияның 
медициналық корпусы 2.корпус, белгiлi бiр 
салада қызмет iстейтiн адамдар тобы ♦the Dip-
lomatic C~ - дипломатиялық корпус ♦the press 
~ - баспасөз корпусы
corps de ballet [,kɔ: də ‘bælei] n (Fr) 
кордебалет, балет бишiлерiнiң топ болып өнер 
көрсетуi
corpse [kɔ:ps] n мəйiт, өлi дене, өлiк
corpulence [‘kɔ:pjuləns] n (кiтаби сыпайы) 
(адам не оның денесi ж.) семiздiк
corpulent [‘kɔ:pjulənt] adj (кiтаби сыпайы) 
(адам не оның денесi ж.) семiз
corpus [‘kɔ:pəs] n (pl corpora [‘kɔ:pərə]) 
жинақ, жазбалар т.б. жинағы
corpuscle [‘kɔ:pʌsl] n (анат) 1.корпаскула, 
қызыл я ақ қан түйiршiктерi 2.ұсақ бөлшек, 
түйiр
corral [kə’rα:l; US -’ræl] A.n (əсiресе US) 
1.қаша, қора (жылқыға, iрi-қараға арналған) 
2.арбалармен қоршалған лагерь, қос B.v (-ll-) 
1.малды қашаға, қораға айдап кiрiп, қамау 
2.арбалармен қоршап лагерь тiгу
correct [kə’rekt] A.adj 1.дұрыс, дəл, тура 
2.лайықты, дұрыс, орынды, əдептен аспайтын 
B.v түзету, дұрыстау; ескерту; мұқият ету, 
оңдау ♦Please ~ me if I’m wrong. - Мен 
қателессем, түзетiңiзшi. ♦I stand ~ed. - Иə, 
мен қателесiппiн (сiз менi түзедiңiз). ♦Add salt 
to ~ the seasoning. - Тұздықты жақсарту үшiн 
тұз қос(ыңыз).
correctly [kə’rektli] adv [қ-з: correct A]
correctness [kə’rektnis] n [қ-з: correct A]
correction [kə’rekʃn] n түзету, дұрыстау 
corrective [kə’rektiv] A.adj түзейтiн, 
дұрыстайтын B.n ~ (to smth) түзейтiн, 
дұрыстайтын нəрсе ♦These artefacts are ~s to 
the usual view of these people as completely un-
civilized. - Мына артефакттар (жəдігерлер, 
археологиялық қазбалар) бұл адамдар 
мүлде мəдениетсiз болған деген түсiнiктi 
терiстейдi.
correlate [‘kɒrəleit; US ‘kɔ:r-] v ~ with smth; ~ A 
with B; ~ A and B бiр бiрiне туыстығы я қатысы, 
байланысы болу, ұқсау; бiр бiрiмен жақын не 
қатысты екенiн көрсету, көрсетуге тырысу, 
ұқсату ♦The results of this experiment do not ~ with 
the results of earlier ones. - Мына эксперименттiң 
нəтижелерi бұдан бұрынғы болғандардың 
нəтижелерiне ұқсамайды. ♦We can often ~ age 
with frequency of illness. - Бiз аурудың жиiлiгiн 
жаспен байланыстыра аламыз.

442
443
correlation [,kɒrə’leiʃn; US ,kɔ:r-] n ~ (with 
smth); ~ (between A and B) бiр бiрiне туыстық 
я қатыстылық, бiр бiрiмен байланыс ♦the ~ 
between smb’s height and weight - бiреудiң бойы 
мен салмағы арасындағы байланыс
correlative [kɒ’relətiv] adj 1.бiр бiрiмен тығыз 
байланысты, бiр бiрiне қатысты ♦Profi ts 
were directly ~ to the popularity of the prod-
uct. - Пайда өнiмнiң өтiмдiлiгiмен тiкелей 
байланысты. 2.коррелят сөздер, жұптаса 
қолданылатын сөздер (м: either жəне or) 
correspond [,kɒri’spɒnd; US ,kɔ:ri-] v 1.~ (with 
smth) сай болу,сəйкес болу, өзара келiсiмде 
болу, үйлесу 2.~ (to smth) бiрнəрсе сияқты 
болу, бiрнəрсеге тең, ұқсас болу ♦The Ameri-
can Congress ~s to the British Parliament. 
- Американ Конгресi Британ Парламентiне 
пара пар (яғни, екеуi де билiктiң заң 
шығарушы тармағы). 3.~ (with smb) хат 
жазысу, хат алмасу ♦We’ve ~ed (with each 
other) for years but I’ve never actually met 
him. - Бiз (бiр бiрiмiзбен) жылдар бойы хат 
жазысып тұрдық, бiрақ та мен оны ешқашан 
дұрыстап кездестiрмеппiн.
correspondence [,kɒri’spɒndəns; US ,kɔ:r-] n 1.~ 
(with smth/between smth and smth) үйлесiм; 
сəйкесiк, ұқсастық 2.~ (with smb) хат жаз(ыс)
у; хаттар
correspondence course (жоғарғы оқу орнында) 
сырттай оқу
correspondent [,kɒri’spɒndənt; US ,kɔ:r-] n 
1.тiлшi, корреспондент ♦our Hong Kong, 
Middle East ~ - бiздiң Гонконгтағы, Тауя 
Шығыстағы тiлшiмiз ♦a foreign, war ~ - шет 
елдегi, соғыстағы тiлшi 2.хат жазушы 
corresponding adj сəйкес келетiн, үйлесетiн 
[қ-з: correspond] ♦Imports in the fi rst three 
months have increased by 10 per cent com-
pared with the ~ period last year. - Алғашқы үш 
айда импорт өткен жылдың осы кезеңiмен 
салыстырғанда 10 процентке өстi.
correspondingly adv [қ-з: correspond] ♦The new 
exam is longer and ~ more diffi cult to pass. - Жаңа 
емтихан ұзақ, соған сəйкес тапсыру да қиын.
corridor [‘kɒridɔ:(r); US ,kɔ:r-] n 1.коридор 
2.үлкен аймақта ерекшеленiп жатқан жiңiшке 
алап ♦the industrial ~ that connects Queretaro 
with Mexico city - Керетароны Мехикомен 
қосатын өнеркəсiптi алап (коридор) 3.(idm) 
*the ~s of power билiк баспалдақтары (сөзбе 
сөз: билiк коридорлары), маңызды шешiмдер 
əзiрленетiн үкiмет пен əкiмшiлiктiң жоғарғы 
қабаттары
corrie [‘kɔ(:)ri] n таудың ойпаң тұсы 
corrigendum [,kɒri’ʤendəm; US ,kɔ:r-] n (pl 
-da [-də]) түзетiлген қате
corroborate [kə’rɒbəreit] v (ойды, теорияны 
т.с.с.) растау, дəлелдеу, қуаттау ♦Experiments 
have ~d her predictions. - Тəжiрибелер оның 
болжамдарының дұрыстығын дəлелдедi.
corroboration [kə,rɒbə’reiʃn] v айғақ, дəлел, 
растау ♦His possession of the gun is ~ of his 
guilt. - Онда қарудың болуы оның кiнəлi 
екендiгiнiң айғағы.
corroborative [kə’rɒbərətiv; US -reitiv] adj 
айғақтайтын, дəлелдейтiн
corrode [kə’rəud] v ~ (smth) (away) бұз(ыл)у, 
же(лiн)у; тоттану, тот басу ♦The metal has ~d 
(away) because of rust. - Металды тот жеп 
қойды. ♦Acid has ~d the iron (away). - Қышқыл 
темiрдi жеп жiбердi. ♦(ауысп. мағ.) a bit-
ter envy that had ~d their friendship - олардың 
достығын бұзған көреалмаушылық
corrosion [kə’rəuʒn] n бұз(ыл)у, же(лiн)у; 
тоттану, тот басу; тот, бұзылған тұс, коррозия
corrosive [kə’rəusiv] n,adj бүлдiргiш, жегiш, тот
corrugate [‘kɒrəgeit; US ‘kɔ:r-] v қатпарл(ан)у, 
қыртыстал(ын)у, əжiмдел(iн)у, сай-сай болып 
бөлiну, науалану, толқын пiшiнделу
corrugated [‘kɒrəgeitid] adj қатпарланған, 
қыртысталған, əжiмделген, сай-сай болып 
бөлiнген, науаланған, толқын пiшiнделген 
♦a ~ roof - шифермен я шифер пiшiндi 
қаңылтырмен жабылған төбе 
corrugated iron шифер пiшiндi, науаланған 
қаңылтыр
corrugation [,kɒrə’geiʃn; US ,kɔ:r-] n қыртыс, 
қатпар; əжiм
corrupt [kə’rʌpt] A.adj 1.(a) нəпсiқұмар, арсыз 
(b)парақор, жемқор, коррупционер ♦~ practices 
- парақорлық əдеттер, дəстүрлер 2.(тiл, текст 
т.с.с. ж.) қателерi я өзгерiстерi бар 3.(архаизм) 
лас, кiр ♦~ air/blood - лас ауа/ластанған қан B.v 
1. нəпсiқұмарлану, арсыздану, арсыз ету, бұз(ыл)
у; пара беру 2.(тiлдi, т.с.с.) бұзу 3.компьютердегi 
информацияны терiс мақсатта өзгерту
corruptible adj бұзылатын, терiс жолға түсетiн 
т.с.с. [қ-з: corrupt]
corruptibility [kə,rʌptə’biləti] n [қ-з: corruptible]
corruptly adv [қ-з: corrupt]
corruptness n [қ-з: corrupt]
corruption [kə’rʌpʃn] n 1.коррупция, 
парақорлық, жемқорлық 2.арсыздық, 
əдепсiздiк 3.бiрнəрсенiң өзгерген түрi 
4.(кiтаби) бұзылу, шiрiк
corsage [kɔ:’sα:ʒ] n корсаж, əйел көйлегiнiң 
жоғарғы жағына тағылатын шағын гүлдер 
букетi
corsair [‘kɔ:seə(r)] n (тарих) (a)(солт. 
африкалық) корсар, пират, теңiз қарақшысы 
(b)пират кемесi
corselet, corslet [‘kɔ:slit] n корсет, iштi, кеуденi 
жəне арқаны жауып тұратын сауыт
corset [‘kɔ:sit] n 1.корсет, əйелдердiң белдi 
қысып тұратын созылмалы жалпақ белбеуi 
2.корсет, арқа жараланған кезде ұстап тұруға 
арналған мықты, қысып тұратын киiм

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: