Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

476
477
smth (against/from smth) (ауысп. мағ.) қорғау, 
қорғаштау ♦Wage increases have ~ed us from 
the effects of higher prices. - Жалақының өсуi 
қымбатшылық əсерлерiнен сақтады бiздi.
cushy [‘kuʃi] adj (-ier, -iest) (ауызекi көбiне 
жақтырм) 1.жеңiл, көп күш қажет етпейтiн 
2.(idm) *a ~ number (ауызекi) өмiрдегi 
қолайлы, жеңiл жұмыс не рахат
cusp [kʌsp] n ұш, бiрнəрсенiң ұшы; екi қисық 
сызықтың кездесетiн нүктесi 
cuss [kʌs] n (ауызекi) 1.curse 2.(сын есiмнен 
кейiн келедi) кiсi, адам ♦stubborn, stupid ~ - 
тоңмойын, топас неме 3.(idm) *not to give 
a ~/damn (about smb/smth) мүлде бейқам, 
алаңсыз болу
cussed [‘kʌsid] adj (ауызекi жақтырм) 
қырсық, тоңмойын, iшi тар
cussedly [‘kʌsidli] adv [қ-з: cussed]
cussedness [‘kʌsidnis] n [қ-з: cussed]
custard [‘kʌstəd] n тəттi соус, кастард (сүт, 
жұмыртқа жəне қант қосып жасалған)
custard pie n тəттi пирог, кастард пирогы
custodial [kʌ’stəudiəl] adj (заң) түрмеге 
жабатын, қамап ұстайтын
custodian [kʌ’stəudiən] n қамқоршы, күтушi
custody [‘kʌstədi] n 1.қамқорлық, күтiм, 
қарау; асырау ♦to leave one’s valuables in safe 
~ - асыл бұйымдарын дұрыс жерге аманат 
ету ♦When his parents died he was placed in the 
~ of his aunt. - Əке-шешесi қайтыс болғанда 
оны апай асырап алды. ♦The court gave the 
mother ~ of the child. - Сот баланы шешесiнiң 
асырауына бердi. ♦parents involved in a battle 
over ~ - баланы өз асырауына алмақ болған 
ата-аналар тартысы 2.қамау, қамауға алу ♦to 
be held in ~ - қамауда болу ♦to take smb into ~ - 
бiреудi қамауға алу
custom [‘kʌstəm] A.n 1.(a)дəстүр, салт, 
салт-дəстүр, əдет-ғұрып ♦the ~s of the Es-
kimos - эскимостар əдет-ғұрпы (b)əдет, 
дағды ♦It is my ~ to rise early. - Ерте тұрып 
дағдыланғанмын. 2.дүкеннен, саудагерден 
тұрақты сатып алу ♦We would like to have your 
~. - Сiздiң бiздiң заттарымызды алғаныңызды 
қалаймыз. ♦We’ve lost a lot of ~ since our prices 
went up. - Тауарларымыз қымбаттағалы берi 
көп жоғалттық. ♦I shall withdraw my ~ from 
that shop. - Мен ол дүкеннен ендi алмайтын 
боламын. B.adj заказбен, тапсырыспен 
iстелiнген ♦a ~ car - заказбен жасалған 
машина 
customize, -ise v заказбен, заказ бойынша iстеу
custom-built, custom-made adj заказ бойынша 
тұрғызылған, жасалған
customary [‘kʌstəməri; US -meri] adj дағдылы, 
əдеттегi, əдеттенген ♦She gave the ~ speech of 
thanks to the chairman. - Ол төрағаға дағдылы 
алғыс сөзiн айтты.
customarily [‘kʌstəmərəli; US ,kʌstə’merəli] adv 
дағдысынша, əдеттегiдей т.с.с.
customer [‘kʌstəmə(r)] n 1.тұтынушы, сатып 
алушы, клиент 2.(ауызекi) (сын есiмнен кейiн 
келедi) кiсi, адам, неме ♦a tough ~ - қиын адам ♦an 
ugly ~ - оңбаған неме ♦a cool ~ - ұстамды кiсi
customs [‘kʌstəmz] n 1.кеден салығы, кеден 
төлемдерi, импорт салығы 2.(кейде the ~) 
кеден, таможня 
customs house n кеден үйi, кеден мекемесi
customs union n кеден одағы, кедендiк одақ
cut [kʌt] A.v (-tt-, pt, pp cut) 1.(a)кесу, тiлу, 
жаралау, қию ♦You need a powerful saw to ~ 
through metal. - Металды кесу үшiн күштi 
ара қажет. ♦She cut her fi nger on a piece of 
broken glass. - Оның саусағын сынған əйнек 
тiлiп кеттi. (b) ~ smth (from smth): ~ smth 
(for smb) ♦to ~ some fl owers - бiраз гүл қию 
♦Please ~ me a piece of cake/~ a piece of cake 
for me. - Маған кейктен кесiп бершi. (c)~ 
smth (in/into smth) ♦to ~ apples into halves - 
алмаларды қақ бөлу (d) ♦sandstone ~s easily - 
құмтас тез кесiледi (бөлiнедi) ♦This knife won’t 
~. - Мына пышақ өтпейдi. 2. (ауысп. мағ.) 
жүрегiн жаралау, жанын ауырту 3.астық жинау 
4.(сызық ж.) кесу 5.кесу, азайту (м: жалақыны) 
6.(ауызекi) тоқтату, доғару ♦C~ the chatter 
and get on with your work! - Сөздi доғардағы, 
iсiңдi жалғастыр! 7.~ (from smth) to smth 
(фильмде т.с.с.) бiр көрiнiстен екiншiсiне 
ойысу ♦The scene ~s from the shop to the street. 
- Көрiнiс дүкеннен көшеге ойысып кетедi. 8. 
өшiру, сөндiру 9. (ауызекі) қатыспау, болмау 
10. (ауызекі) танымаған болу, мұрнын шүйiру 
♦She ~ me (dead) in the street the other day. - Ол 
менi ана күнi көшеде көрмегенсiп өте шықты. 
11.(жаңа тiс ж.) өсе бастау, шыға бастау 12.~ 
smth (with smth) (əсiресе US) араластыру, 
жидiту; əлсiрету ♦to ~ whisky with water - 
вискидi сумен араластыру 13. музыканы 
таспаға түсiру ♦The Beatles cut their fi rst disc 
in 1962. - Битлз өзiнiң алғашқы дискiсiн 1962-
жылы таспаға түсiрген. 14.(idm) *to ~ and 
run (slang) қашып кету *to ~ corners corner 
*to ~ it/things fi ne fi ne 15.(phr v) *~ accross 
smth сəйкес келмеу, қайшы келу ♦Opinion on 
this issue ~s across traditional political boundar-
ies. - Осы мəселе жөнiндегi пiкiр қалыптасып 
қалған саяси шеңберлердi бұзып өтедi. *~ 
across, along, through, etc (smth) төте жүру, 
кесе жүру ♦I usually ~ across/through the 
park on my way home. - Мен үйге қайтқанда 
парктi кесе жүремiн. *~ at smb/smth 
бiреудi/бiрнəрсенi пышақпен кеспек, ашпақ 
я жараламақ болу ♦She cut at the rope in at-
tempt to free herself. - Ол өзiн босатпақ болып 
арқанды кестi. *~ smth away (from smth) 
кесiп алу ♦They cut all the dead branches from 
the tree. - Олар ағаштың қураған бұтақтарын 
кесiп алды. *~ smth back (бұтаны т.с.с.) 
келтелеу, қысқарту; отау ♦to ~ back a rose bush 
- раушан бұтасын келтелеу *~ smth back; 
~ back (on smth) əжептəуiр азайту ♦If we 
don’t sell more goods, we’ll have to ~ back (on) 
production. - Көптеп тауар сата алмайтын 
болсақ, өндiрiстi едəуiр кесуге тура келедi. *~ 
smb down (ауызекі) (a)шабу, кесу (b)өлтiру *~ 
smth down (a)кесiп түсiру, құлату ♦to ~ down 
a tree - ағашты кесiп құлату (b)қысқарту, 
келтелеу ♦Your article is too long - please ~ 
it down to 1000 words. - Мақалаң тым ұзақ, 
1000 сөзге дейiн азайтқын. *~ smth down; ~ 
down (on smth) азайту, тежеу ♦to ~ down one’s 
expenses - шығындарын азайту *~ smb down 
(to smth) бағасын түсiруге көндiру ♦He was 
asking $400 for the car, but we cut him down to 
$ 350. - Ол машинаға $400 сұраған болатын, 
бiрақ бiз оны $ 350-ге дейiн түсiрдiк. *~ smb/
smth from smth кесiп алу ♦to ~ a branch from 
a tree - ағаштың бұтағын кесiп алу *~ in 
(on smb/smth) (көлiк я жүргiзушi ж.) басқа 
көлiктiң алдын орау, кесу ♦The lorry overtook 
me and then cut in (on me). - Жүк машинасы 
менi басып озды да алдымды орады. *~ in 
(on smb/smth); ~ into smth бiреудi/бiрнəрсенi 
бөлу, үзу; килiгу ♦She kept ~ting in on/~ting 
into our conversation. - Ол бiздiң əңгiмемiзге 
килiге бердi. *~ smb in (on smth) (ауызекі) 
бiреуге табыстан үлесiн беру ♦to ~ smb in 
on a deal - контракттан түскен табыстан 
бiреуге үлесiн беру *~ smb off (a)телефонмен 
сөйлесiп жатқанда үзiп жiберу ♦We were 
cut off in the middle of our conversation. - Бiз 
əңгiмемiздiң ортасына келгенде телефон 
үзiлiп кеттi. (b)мұраға ешнəрсе қалдырмау, 
мұрасыз қалдыру ♦He cut his son off without 
a penny. - Ол ұлын бiр тиынсыз қалдырды. 
(c)қыршынынан қиылу, жастай қайтыс болу 
*~ smb/smth off бiреуге/бiрнəрсеге берудi 
тоқтату, доғару ♦Our water supply has been cut 
off. - Бiзге су беру тоқтатылды. ♦Her father 
cut off her allowance. - Əкесi оған қаражат 
беруiн тоқтатты. *~ smth off жолын кесу, 
бөгеу ♦to ~ off the enemy’s retreat - жаудың 
шегiнуiн тоқтату *~ smth off (smth) азайту, 
кесу ♦He cut off a metre of cloth from the roll. - 
Ол орамадан бiр метр кесiп алды. ♦The winner 
cut ten seconds off the world record. - Жеңiмпаз 
əлемдiк рекордты он секундқа жаңартты. 
*~ smb/smth off (from smb/smth) жолын кесу, 
бөгеу, алдын алу, болдырмау ♦an army cut 
off from its base - базасынан бөлiнiп қалған 
армия ♦She feels very cut off living in the coun-
try. - Ауылды жерде тұрғандықтан, ол өзiн 
басқа дүниеден оқшауланғандай сезiнедi. *~ 
smth open (байқаусызда) жарып алу, кесiп алу 
т.с.с. ♦She fell and cut her head open. - Ол құлап 
қалып басын жарып алды. *~ out тоқтау, 
iстемей қалу ♦One of the aircraft’s engines cut 
out. - Ұшақтың бiр моторы iстемей қалды. *~ 
smth out (a)кесе аршу, кесу арқылы жол салу 
♦to ~ out a path through the jungle - ну орман 
(джунгли) iшiнде бұталарды аршып соқпақ 
салу (b)(киiм) пiшу ♦to ~ out a dress - көйлек 
пiшу (c) (ауызекі) тоқтату, доғару ♦I’m sick of 
you two squabbling – just ~ it out! - Осы, екеуiң 
шуылдап пəле болдыңдар ғой, қысқартыңдар 
ендi! (d) (ауызекі) енгiзбеу; алып тастау ♦You 
can ~ out the inimportant details. - Елеусiз 
детальдарды алып тастасаң болады. (e) 
(ауызекі) тоқтату, доғару ♦to ~ out sweets in 
order to loose weight - арықтау үшiн тəттiнi 
жеудi доғару *~ smth out (of smth) қиып алу, 
кесiп алу ♦to ~ an article out of the newspa-
per - газеттен мақаланы қиып алу *be ~ out 
for smth; be ~ out to be smth (ауызекі) қажет 
қасиеттерi мен қабылеттерi болу; сай келу ♦He 
is not cut out for teaching/to be a teacher. - Ол 

478
479
мұғалiмдiкке жаралмаған. ♦Sally and Michael 
seem to be cut out for each other. - Сəлли мен 
Мичел дəп бiр бiрiн бiрi үшiн жаралғандай. 
*~ smth through smth тесе я кесе жол салу 
♦The prisoners cut their way through the barbed 
wire and escaped. - Абақтыдағылар тiкен 
сым темiрдi кесiп өтiп қашып кеттi. *~ smb 
up (a) (ауызекі) бiреудiң үстi-басын көгерту, 
жаралау, тiлгiлеу ♦He was badly cut up in the 
fi ght. - Ұрыс кезiнде оның үстi-басы көгала 
қойдай болды. (b)жою, талқандау ♦to ~ up the 
enemy’s forces - жау күшiн жойып жiберу 
(c) (ауызекі) қайғыру т.с.с. ♦He was badly cut 
up by the death of his son. - Ұлының қайтыс 
болуы оны қайғыға батырып кеттi. *~ smth 
up турау, кесiп бөлу ♦to ~ up vegetables - 
көкөнiстi турау B.n 1.жара, тiлiк, кесiлген 
жер 2.(a)кесу, қырқу, турау ♦Your hair could 
do with a ~. - Шашыңды жасату керек. (b)
пышақпен, қылышпен, қамшымен осу, осып 
жiберу 3.~ (in smth) азайту, келтелеу, кесу, 
қырқу 4.~ (in smth) кiтап, фильм, пьесаны 
қию, редакциялау 5.кесiлiп алынған ет, тiлiм 
6.пiшу, киiм үлгiсi, стилi ♦I don’t like the ~ of 
his new suit. - Мен оның жаңа костюмiнiң 
үлгiсiн жақтырмаймын. 7.ауыр сөз, жүрекке 
тиетiн сөз 8. (ауызекі) үлес ♦Your ~ will be 
$200. - Сенiң алатын үлесiң $200. 9.(idm) 
*a ~ above smb/smth (ауызекі) бiреуге/
бiрнəрсеге қарағанда тəуiр, жақсы ♦Her work 
is a ~ above that of the others. - Оның жұмысы 
басқалардыкiне қарағанда тəуiрiрек. ♦She’s 
a ~ above the rest (of her colleagues). - Ол өз 
əрiптестерiнiң iшiндегi ең тəуiрi. *~ and 
thrust (of smth) қызу айтыс, өткiр пiкiрталас 
♦the ~ and thrust of parliamentary debate - 
парламенттегi дебаттың ыстығы мен суығы 
*a short ~ short *the ~ of smb’s jib (көне қолд) 
кiсiнiң түрi, мiнезi, қылығы, сұрқы ♦I must say 
that I didn’t like the ~ of his jib. - Мен оның сұрқын 
жақтырмағанымды айтуға тиiспiн.
cut and dried adj өзгертуге болмайтын, келмейтiн
cutaway [‘kʌtəwei] n үйдiң, машинаның т.б. 
iшкi жағын көрсететiн сызба, модель; жарма
cut-back n азайту, қысқарту
cute [kju:t] adj (-r, -st) (кейде жақтырм) 
1.тартымды, көз тартатын; сүйкiмдi 2(ауызекі 
əсiресе US) ақылды, қырағы
cutely adv [қ-з: cute]
cuteness n [қ-з: cute]
cutesy [‘kju:tsi] adj (US) жүйкеге тиердей 
ақылды, тартымды; тым жылтырақ
cutey [‘kju:ti] n (ауызекi) тартымды; мейiрiмдi; 
биязы
cuticle [‘kju:tikl] n кутикл, кутикула, 
тырнақтың түбiндегi қатайған терi 
cut-glass n қырлы əйнек, үстi кедiр-бұдыр əйнек
cutlass [‘kʌtləs] n (ертеде теңiзшiлер 
қолданған) шолақ қайқы қылыш 
cutler [‘kʌtlə(r)] n пышақшы, пышақ т.б. 
кесетiн құралдар жасап сатушы
cutlery [‘kʌtləri] n асқа арналған пышақтар, 
шанышқылар, қасықтар

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: