affl ux [‘æfl əks] n тасу, толысу afford

48
49
affranchise [ə,frænʧaiz] v еркіне жіберу
affray [ə’frei] n қоғамдық тəртіпті бұзу, 
бұзақылық ♦The men were charged with caus-
ing an ~. – Ол адамдарға қоғамдық тəртіпті 
бұзды деген айып тағылды.
affreightment [ə,freitmənt] n (теңіз) фрахталау, 
кеме жалдау
affricate [‘æfrikit] n (фонетика) аффрикат (дыбыс)
affront [ə’frʌnt] А. n ~ (to smb/smth) тіл тигізу, 
шамына тию, даттау ♦His speech was an ~ to 
all decent members of the community. – Оның сөзі 
қауымның барлық мүшесіне тіл тигізу болып 
табылады. В.v 1.тіл тигізу, шамына тию, 
даттау 2. (қауіпке, т.с.с.) тура қарау, қаймықпау
affronted adj ~ (at/by smth) ренжіген, 
шамданған, ширыққан, қорланған ♦He felt deeply 
~ at her rudeness. – Оның (əйелдің) дөрекілігі 
оның (ердің) шымбайына батып кетті.
affusion [ə’fju:ʒən] n (су) құю, төгу
Afghan [‘æfgæn] n 1.(a) ауған, ауғандық (b)
ауған тілі 2.afghan ауған тоны (қой терісінен 
жасалған)
Afghan hound [,æfgæn ‘haund] n ауған тазысы
afi cionado [ə,fi sjə’nα:dəu; кейде ə,fi ʃі-] п (pl ~s) 
(испан) сері, ойын-сауыққа қызыққыш, əуесқой 
адам ♦an ~ of bullfi ghting – бұқалар соғысының 
əуесқойы
afi eld [ə’fi :ld] adv (idm) * far/farther/further 
~ алыста, қашықта, т.с.с. ♦Some villagers have 
never been further ~ than the neighbouring town. 
– Ауылдағы кейбіреулер көрші қалашықтан 
алыс ешқайда ұзамаған. ♦То fi nd the causes of 
the problem we need look no further ~ than our own 
department. – Проблеманың себебін табу үшін 
бізге өз департаментімізден алысқа ұзап 
керегі жоқ.
afi re [ə’faiə] adv от, жалын құшағында, т.с.с.
afl ame [ə’fl eim] adj 1.от, жалын құшағында, 
т.с.с. ♦The whole building was soon ~. – Аздан 
соң ғимарат тұтастай от құшағында қалды. 
♦Her cheeks were ~. – Оның беті алаулап тұрды. 
2.толқыған, қозған ♦~ with desire – ынтыға 
толқыған
afl at [ə’fl æt] adv көлбеу, жайпақ, жазық, тегіс
afl oat [ə’fl əut] adj 1.(суда, ауада) қалқыған, 
толқыған, аққан, т.с.с. ♦The boat stuck on a 
sandbank but we soon got it ~ again. – Қайық 
қайраңға отырды, алайда аздан соң біз 
қайтадан жүзіп бара жаттық. ♦The ship was 
listing badly but still kept ~. – Кеме бір жағына 
қатты жантайса да су үстінде тұрды. 
2.теңізде; кемеде ♦to enjoy life ~ - теңіздегі 
өмірге рахаттану 3.қиындықтан, қарыздан 
аман ♦The fi rm managed to stay ~ during the re-
cession. – Құлдырау кезінде фирма қиындықтан 
аман қалды. 4.істеп тұрған ♦to get a new busi-
ness ~ - жаңа бизнес бастау 5. (өсек, қауесет 
ж.) айтылып жүрген, елге тараған ♦There's 
a story ~ that he’ll resign. – Ол отставкаға 
кетеді деген өсек бар.
afoot [ə’fut] adj дайындық үстінде, əзірленуде; 
болып жатыр ♦There's a scheme ~ to put a motor-
way through the park. – Парк арқылы асфальт 
жол салу схемасы əзірленуде. ♦Great changes 
are ~. – Үлкен өзгерістер болып жатыр.
afore- [ə’fɔ:-] pref жоғарыда
aforementioned [ə,fɔ:’menʃənd] (кейде afore-
said [ə’fɔ:sed], said) adj (кітаби) (əсіресе расми 
құжаттарда) жоғарыда аталған ♦~ persons – 
жоғарыда аталған адамдар 
aforethought [ə’fɔ:θɔ:t] adj əдейі, қасақана
aforethought [ə'fɔ:taim] adv бұрын, ескіде, 
көнеде
a fortiori [,ei ,fɔ:ti'ɔ:rai] adv (латын) дəл, нақ 
осы себепті ♦If he can afford a luxury yacht, then 
~ he can afford to pay his debts. – Оның қымбат 
яхтаға шамасы жетсе, дəл осы себепті де 
оның өз қарызын өтеуге мұршасы бар.
afraid [ə’freid] adj [pred] 1.(a) ~ (of smb/
smth); ~ (of doing smth/to do smth) қорыққан, 
үріккен ♦Don't be ~. – Қорықпа. ♦There's noth-
ing to be ~ of. – Қорқатын дəнеңе жоқ. ♦Are you 
~ of snakes? – Жыланнан қорқасың ба? ♦Don't be 
~ to ask for help if you need it. – Қажет болса, 
күмілжімей көмек сұра. (b) ~ of doing smth/ ~ 
that... (бірнəрсеге бола) мазасыздану, қобалжу, 
қорқу ♦I was ~ of upsetting him/~ (that) I might 
upset him. – Мен оны түңілтіп алармын деп 
мазасыздандым. ♦He's ~ of losing customers/that 
he might lose customers. – Ол тұтынушыларды 
үркітіп аламын ба деп қорқады. (с) ~ for smth/
smb біреу/бірнəрсе үшін қорқу ♦parents ~ for 
(the safety of) their children – балалары(-ның 
саулығы) үшін қорыққан ата-аналар 2. (idm) 
*be ~ of one’s own shadow өз көлеңкесінен 
қорқу 
afresh [ə’freʃ] adv тағы да, басынан бастап, 
жаңадан ♦Let's start ~. – Басынан бастайық.
African [‘æfrikən] adj, n африкалық, африка
African violet [,æfrikən ‘vaiələt] n əдетте үйде 
өсетін шығыс африкалық сия түстес, күлгін 
немесе ақ гүлдері бар өсімдік 
African(d)er [,æfri’kæn(d)ə] = Afrikan(d)er 
Afrikaans [,æfri‘kα:ns] n африкаанс (голланд 
тілінен дамыған Оңт. Африкада сөйленетін 
тіл)
Afrikan(d)er [,æfri’kæn(d)ə(r)] n африкан(д)ер 
(ақ нəсілді, тегі голланддық Оңт. Африкалық 
адам)
Afro [‚æfrəu] adj (шаштың сəні) өте бұйра 
əрі қалың (кейбір африкалықтардың шашы 
сияқты)
Afro- comb form African «Африка, 
африкалық» сөзінің қысқарған түрі ♦Afro-
Asian – афроазиялық ♦Afro-American – 
афроамерикалық (АҚШ қара нəсілді адамы 
немесе соларға қатысты ұйым)
aft [α:ft; US æft] adv 1.кеменің кормасында не 
сол жаққа қарай 2.ұшақтың құйрық жағында не 
сол жаққа қарай 2.(idm) *fore and ~ (қ-з: fore)
after [‘α:ftə(r); US ‘æf-] А. adv 1.кейін, соң 
♦The day ~, he apologized. – Келесі күні ол 
кешірім сұрады. 2.артынан, соңынан ♦She fol-
lowed on ~. – Ол соңынан ілесіп отырды. В. 
prep 1.(a) (бірнəрседен) соң, кейін ♦to leave ~ 
lunch, shortly ~ six – түскі астан соң, алтыдан 
соң кету ♦the day ~ tomorrow – бүрсігүні (b) 
smth ~ smth бірінен соң бірі ♦day ~ day/week 
~ week/year ~ year – күн өткен сайын, апта 
артынан апта, жыл өткен сайын ♦He fi red 
shot ~ shot. – Ол атқан үстіне ата түсті. 
2.соңынан, артынан ♦Shut the door ~ you 
when you go out. – Тысқа шықсаң соңыңнан 
есік жап. 3.соң, кейін ♦С comes ~ В in the al-
phabet. - Əліпбиде «С» «В»-дан кейін келеді. 
♦Your name comes ~ mine on the list. – Тізім 
бойынша сенің есімің менікінен кейін келеді. 
4.себепті, болғандықтан, істелгендіктен, кейін 
♦After what he did to my family, I hate him. – 
Менің жанұяма істеген існен соң мен оны 
жек көремін. ♦After your conduct last time, 
did you expect to be invited again? - Өткен 
кездегі қылығыңнан соң енді шақырады деп 
ойлап па едің? 5.соңынан, өкшелей, ізін ала 
♦We ran ~ the thief. – Біз ұрыны өкшелей 
қудық. ♦The police are ~ him. – Полиция оның 
соңында жүр. 6.туралы, жайлы, қатысты 
♦They inquired ~ you. – Олар сен жайлы 
сұрады. 7. қарамастан, не болса да ♦After eve-
rything I’ve done for him, he still ignores me. 
– Не істегеніме қарамастан, ол мені əлі де 
менсінбейді. 8. (біреудің/бінəрсенің) стилінде, 
мəнерінде, еліктей; құрметінде ♦a painting ~ 
Rubens – Рубенске еліктей салынған сурет ♦to 
draw up a constitution ~ the American model – 
американдық модельге еліктей конституция 
жобалау ♦We've named the baby ~ you. – 
Сəбиге сенің құрметіңе сенің атыңды бердік. 
9.to take ~ smb біреуге тарту, ұқсау ♦the boy 
takes ~ his father – бала əкесіне ұқсаған 10.to 
look ~ smb біреуге қарау, қамқор болу 11. 
(idm) *~ all əрі-беріден соң, ақыр аяғында ♦So 
you've come ~ all! – Иə, ақыры келдің бе? ♦Af-
ter all, what does it matter? - Əрбірден соң, не 
қылады дейсің? C.conj сол уақытта, сол кезде 
♦I arrived ~ he (had) left. – Мен ол кете сала 
келдім. ♦We'll arrive ~ you’ve left. – Сен кетіп 
қалғаннан кейін біз келеміз. D.adj 1. кейінгі 
♦in ~ years – кейінгі жылдары 2. кеменің 
кормасында (арт жағына) не оған жақын 
afterbirth [‘α:ftəbə:θ] n (анат) шу, жолдас 
(жаңа туған нəрестенің, төлдің) 
afterburning ['α:ftə,bə:niŋ] n (техн) 
жанармайдың жанып бітуі 
aftercare ['α:ftəkeə] n сауығушыны күту 
aftercrop ['α:ftəkrɔp] n (ауыл шар.) екінші 
өнім, түсім, екінші орым 
after-damp ['α:ftədæmp] n (тау-кен) өзара 
араласқан улы газдар
after-effect ['α:ftəri,fekt] n зардап, салдар; əсер
after-game ['α:ftəgeim] n 1.есесін қайтаруға 
əрекеттенушілік 2.соңынан істелінген амал-
шарғы
afterglow ['α:ftəgləu] n 1.кешкі шапақ 
2.алынған, қалған жайлы əсер 
after-image ['α:ftər,imidʒ] n есте қалған бейне, 
кескін
afterlife ['α:ftərlaif] n 1.о дүниедегі өмір 
2.өмірінің кейінгі жартысы, кейінгі жылдары
afterlight ['α:ftəlait] n өткеннің жаңғырығы, 
естеліктері
aftermath ['α:ftəmæθ] n 1.= aftergrass 
2.зардап, залал ♦the ~ of the earthquake – жер 
сілкінісінің зардаптары
after-most [‘α:ftəməust] adj кеменің артқы 
жағына таяу

50
51
afternoon [,α:ftə'nu:n; US ,æf-] n түстен кейін, 
түс қайта ♦in/during the ~ - түстен кейін, түс 
қайта ♦this ~ - бүгін түс қайта, күндіз ♦good 
~! – қайырлы күн! 
afternoons [,α:ftə'nu:nz; US ,æf-] adv (əдетте, күн 
сайын) түстен кейін ♦A~, he works at home. – 
Түстен кейінгі уақытта ол үйде жұмыс істейді 
afters ['α:ftəz; US 'æf-] n (Брит. ауызекі) 
десерт, негізгі астан кейін берілетін жеңіл 
тағамдар ♦What's for ~? – Десертке не бар 
екен? ♦We had fruit salad for ~. – Десерт орнына 
жеміс-жидек салатын жедік.
aftershock [‘α:ftəʃɔk] n (геол) негізгі жер 
сілкінісінен кейінгі дүмпу
aftershave [‘α:ftəʃeiv] n қырынғаннан кейін 
қолданылатын лосьон
after-taste [‘α:ftəteist] n 1.жеген не ішкеннен 
кейін қалған ауыздағы дəм ♦wine which leaves 
an unpleasant ~ – ауызда жағымсыз дəм 
қалдыратын шарап 2. (ауыспалы мағ.) ойда 
қалған сезім не əсер
afterthought [‘α:ftəθɔ:t] n кеш, артынан 
ойланған нəрсе; кеш, артынан қосылған 
нəрсе ♦Just as an ~ – why not ask Jim? – Неғып 
Джимді өтінбеске – осы ой қалай? 
♦The fi lm was made fi rst and the music was add-
ed as an ~. – Алдымен фильм жасалды, сосын 
оған қосымша ретінде музыка қосылды. 
♦Mary was a bit of an ~ – her brothers and sis-
ters are all much older than her. – Мəри кеш 
туылған бала – оның ағалары мен əпкелері 
одан əлдеқайда үлкен.
afterwards [‘α:ftəwədz; US ‘æf-] (US кейде 
afterward) adv кейіннен, артынан, 
соңынан, содан соң ♦Let's go to the theatre fi rst 
and eat ~. – Алдымен театрға барайық, сосын 
тамақтанайық.
again [ə’gen, ə’gein] adv 1.тағы да, тағы бір 
рет, жаңадан, қайтадан ♦Try ~. – Тағы бір рет 
көр (талпын). ♦Say that ~, please. – Қайтадан 
айтыңызшы. ♦Here comes Joe, drunk ~. – Міне 
Джо келеді, тағы да мас. ♦Don't do that ~. – 
Бұны ендігəрі қайталама. о This must never 
happen again. 2.бұрынғыдай, қайта, қайта 
айнала ♦He was glad to be home ~. – Ол айналып 
үйге келгеніне қуанды. ♦Back ~ already? – Қайта 
оралып қойғансың ба? ♦You'll soon be well ~. – 
Аздан соң бұрынғыдай болып сауығып кетесің. 
♦I'm glad he's himself/his old self ~. – Оның 
бұрынғы қалпына келгеніне қуаныштымын. 
3.(a) сонда да, тағы да, дегенмен ♦Again, 
we have to consider the legal implications. 
– Дегенмен, құқықтық салдардың қандай 
болатыны жөнінде ойлануымыз керек. (b) 
бір жағынан, т.с.с. ♦I might, and (there/then) ~ 
I might not. – Солай етуім де мүмкін, болмаса 
олай етпеуім де мүмкін. 4.(idm) *~ and ~ 
қайта-қайта, үсті-үстіне, бастырмалата *now 
and ~ кейде, ара-тұра *time and ~ бірнеше 
дүркін, жиі *as much ~ тағы осынша *half as 
high ~ as smb, half ~ smb’s height біреуден бір 
жарым есе ұзын, жарты бел биік *half ~ his 
size одан анағұрлым ірі 
against [ə’genst, ə’geinst] prep 1.қарсы, қайшы 
♦to row ~ the current – ағысқа қарсы есу 
♦That is ~ law. – Ол заңға қайшы. ♦His age is 
~ him. - Өз жасы өзіне кедергі. 2.-ға, -ге, -қа, -ке 
♦Put the piano there, with its back ~ the wall. – 
Пианиноны ана тұсқа, арт жағын қабырғаға 
жақындата қой. ♦He was leaning ~ a tree. – Ол 
ағашқа сүйеніп тұрған. ♦The rain beat ~ the car 
windscreen. – Жауын машинаның маңдайын 
төпеледі. 3.қарама-қайшы, кереғар, сиыспайтын 
♦The skier's red clothes stood out clearly ~ the 
snow. – Шаңғышының алқызыл киімі ақ қардың 
үстінде көзге оттай басылды. 4.(бірдеңеден 
сақтана, бірнəрсе күте, бірнəрсеге дайындала 
деген мағ.) ♦to protect plants ~ frost – 
көшеттерді үсіктен сақтау ♦to take precautions 
~ fi re – отқа қарсы қамдану ♦an injection ~ ra-
bies – құтырмаға қарсы егу 5.сəйкес, тиісті ♦al-
lowances to be set ~ income – жалақы кіріске сай 
белгіленеді 6. қатысты, сай, шаққанда ♦What's 
the rate of exchange ~ the dollar? – Долларға 
шаққандағы айырбас курсы қандай? ♦Tickets 
are issued only ~ payment of the full fee. – Құны 
толық төленгеннен кейін ғана билеттер 
беріледі. 7.(idm) *to be up ~ мəселеге бетпе бет 
келу, бірд. істеуге тиісті болу *to tell a story 
~ smb біреудің сыртынан сөз айту *as ~ smth: 
♦We had twelve hours sunshine yesterday, as ~ a 
forecast of continuous rain. – Кеше күні бойы 
күн жарқырап тұрды, үздіксіз жауын болады 
деген болжам бекер болды.
agamic [ə’gæmik] n (биол) жыныссыз
agape [ə’geip] adj ~ (with smth) аузы аңқиған 
♦He watched with mouth ~. – Ол аузы 
аңқиа
 
қарады.
agaric [‘ægərik] n (бот) қатпарлы 
саңырауқұлақ
agate [‘ægət] n (мин) агат, жұзақ (кварц текті 
қатты асыл тас)
agave [ə’geiv] n (бот) агава (гүлді зейнет 
өсімдігі)
agaze [ə’geiz] adj predic таңырқай, аң-таң
age [eiʤ] А.n 1.өмір жасы, жас ♦What ~ is he? 
– Оның жасы қаншада? ♦We have a son your ~. – 
Біздің сенімен жасты ұлымыз бар. ♦I left school 
at the ~ of 18. – 18 жаста мектепті тастадым. 
2.кəрілік, қартайған кез ♦His face was wrinkled 
with ~. – Оның бетін кəрілік əжімдеген. 3.дəуір, 
заман, кезең, ғасыр ♦the Elizabethan Age – 
Елизавета дəуірі (Королева І Елизавета билеп 
тұрған кезең) ♦modern ~, the nuclear ~, the Mid-
dle Ages – қазіргі заман, атом ғасыры, орта 
ғасырлар 4. (əдетте pl) (ауызекі) тым ұзақ, 
көп уақыт ♦I waited (for) ages/an ~. – Мен тым 
ұзақ күттім. ♦It took (us) ages to fi nd a place to 
park. – Көлікті қоятын жер тапқанша талай 
уақыт өтті. 5.(idm) *the ~/years of discre-
tion ер жеткен шақ *at a tender ~/of tender ~ 
жасөспірім шақ, жеткіншек шақ *the awkward 
~ өтпелі кезең, балалықтан ер жеткен шаққа 
өтетін кезең *to be/come of ~ кəмелетке толу 
*be your ~ (ауызекі көбінесе бұйрықты рай) 
жасыңа қара, яғни жасыңа қылығың сай болсын 
дегенді білдіреді *to feel one’s ~ жасы келгенін, 
қартайғанын сезу *in this day and ~ қазіргі 
кезде, бүгіндері *to look one’s ~ жасына сай 
көріну ♦She doesn 't look her ~ at all. – Ол мүлде 
жасына сай көрінбейді. *(to be) of an ~ шағы, 
кезі келу ♦He's of an ~ when he ought to settle 
down. – Ол орнығатын шаққа келді. *of an ~ with 
smb жасты, құрдас *over ~ жасы тым үлкен 
*under ~ кəмелетке толмаған, жасы толмаған 
♦under-age teenagers – кəмелетке толмаған 
жасөспірімдер В. v (pres p ageing or aging, pp 
aged) 1.қартаю ♦He's (he has) ~d a lot recently. – 
Соңғы кездері ол едəуір қартайып қалды. ♦Worry 
~d him rapidly. – Қобалжу оны тез қартайтты. 
2. жетілу, толысу ♦to allow wine to ~ - шараптың 
жетілуіне мұрсат беру 
aged adj 1. [eiʤd] белгілі бір жастағы ♦The boy 
was ~ ten. – Бала он жаста болатын. 2.[‘eiʤid] 
кəрі, қарт, егде, қартайған ♦an ~ man – жасы 
келген адам 3.
the aged [‘eiʤid] n қарттар, кəрілер, кемпір-шал 
age-group [‘eiʤ,gru:p] (кейде age-bracket 
[‘eidʒ,brækit]) n құрдастар (тобы), белгілі 
бір жастағы адамдар тобы ♦Only people in 
the ~ 20-30 need apply. – Тек 20 мен 30-дың 
арасындағылар ғана өтініш бере алады.
ageless [‘eiʤlis] adj қартаймайтын, 
көнермейтін; мəңгі
agelong [‘eiʤlɔŋ] adj өте ұзақ, мəңгі 
ageing (кейде aging) [‘eiʤiŋ] n 1.қартаю 
2.толу, жетілу, т.с.с.
-age suff (зат есімдер мен етістіктерге 
жалғанып зат есімдер құрайтын жұрнақ) 
♦bondage – байланыс, туыстық ♦baggage – 
жүк, багаж ♦breakage - сынық ♦wastage – күл-
қоқыс ♦postage – поштамен жіберу құны ♦por-
terage – жүк тасу құны ♦anchorage – якорь 
тастайтын жер ♦orphanage – жетімдер үйі 
♦mileage – спидометр көрсеткіші ♦dosage – 
доза, дəрі-дəрмек мөлшері
ageism (also agism) [‘eiʤizəm] n (жақтырмай) 
адамды жасына қарай бөлу, кемсіту, эйджизм
agency [‘eiʤənsi] n 1.(a) агенттік, мекеме, 
фирма, т.с.с. ♦an employment, a travel, an 
advertising ~ – жұмыспен қамту, туризм, 
жарнама агенттігі (b) (əсіресе АҚШ-та) 
(үкімет) агенттігі, басқармасы ♦Central Intel-
ligence Agency – Орталық Барлау Басқармасы 
(орысша ЦРУ) 2.(idm) *by/through the ~ 
of smth/smb (кітаби) бірнəрсенің/біреудің 
əрекетінің нəтижесінде ♦rocks worn smooth 
through the ~ of water – судың əсерінен 
тегістелген жартастар ♦He obtained his posi-
tion by/through the ~ of friends. – Ол лауазымына 
достарының арқасында жетті.
agenda [ə’ʤendə] n күн тəртібі (жиналыстағы, 
т.с.с.) ♦The ~ for the meeting is as
follows... . – Жиналыстың күн тəртібі 
келесідей... .
agent [‘eiʤənt] n 1.агент, өкіл, сенімді адам, 
т.с.с. ♦an insurance ~ – сақтандыру агенті 
♦a travel ~ – туристік фирма өкілі ♦our ~s 
in the Middle East – Таяу Шығыстағы біздің 
өкілдеріміз 2.(a) бірнəрсеге себепкер, себепті 
адам ♦the ~ of his own ruin – өзін-өзі қорлыққа 
душар еткен (b) химиялық, т.с.с. агент ♦chemi-
cal ~ – химиялық агент, реактив ♦cleaning ~s 
– тазартқыш заттар 3. = secret agent
шпион, жау агенті, жансыз, тыңшы. 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: