50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

260 

 

ФОРМИРОВАНИЕ ОБЩЕКУЛЬТУРНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ  

В ПРЕПОДАВАНИИ ФАКУЛЬТАТИВА «РЕЛИГИОВЕДЕНИЕ» 

 

Т.Б. Сарина 

СОШ №34, г. Павлодар 

 

Перемены в развитии общества определяют необходимость реформиро-

вания системы образования. Одной из задач в условиях модернизации обра-

зования является его интеграция в единое европейское образовательное про-

странство,  характеризующееся  гармонизацией  образовательных  стандартов. 

Важным положением Болонского процесса является ориентация образования 

на  конечный  результат  в  виде  фиксированного  набора  ключевых  компетен-

ций.  Идея  ключевых  компетенций,  выдвинутая  экспертами,  определяет,  что 

«...общеобразовательная  школа  должна  формировать  целостную  систему 

универсальных знаний, учений, навыков, а также опыт самостоятельной дея-

тельности и личной ответственности обучающихся, то есть ключевые компе-

тенции, определяющие современное качество образования». Прогресс нашего 

общества и страны зависит от того, чему и как учить молодежь, какие нрав-

ственные,  моральные,  духовные  качества  будут  заложены  в  сознание  моло-

дых людей. Современный человек должен иметь способности, позволяющие 

ему в любой ситуации мобильно, рационально, грамотно действовать и при-

нимать ответственные решения, осуществлять диалог с людьми других куль-

тур  и  языков,  уметь  работать  как  индивидуально,  так  и  в  корпоративной  

команде на результат. 

Компетенция  –  это  общая  способность,  основанная  на  знаниях,  опыте, 

склонностях, которые приобретены благодаря обучению. Нам представляется 

наиболее логичным, исследуя и пытаясь определить понятие общекультурной 

компетенции, обратиться к перечню ключевых компетенций, представленных 

чл.-корр.  РАО,  докт.  пед.  наук  А.В. Хуторским,  который  основывается  на 

главных целях общего образования, структурном представлении социального 

опыта и опыта личности, а также основных видах деятельности ученика, поз-

воляющих  ему  овладевать  социальным  опытом,  получать  навыки  жизни  и 

практической  деятельности  в  современном  обществе.  Общекультурная  ком-

петенция определяется как «круг вопросов, по отношению к которым ученик 

должен быть хорошо осведомлен, обладать познаниями и опытом деятельно-

сти, это особенности национальной и общечеловеческой культуры, духовно-

нравственные  основы  жизни  человека  и  человечества,  культурологические 

основы  семейных,  социальных,  общественных  явлений  и  традиций,  роль 

науки и религии в жизни человека... сюда же относится опыт освоения уче-

ником  научной  картины  мира,  расширяющейся  до  культурологического  и 

всечеловеческого понимания мира». Таким образом, исходя из предложенной 

А.В. Хуторским  трехуровневой  иерархии  компетенций,  а  также  в  соответ-

ствии  с  разделением  содержания  образования  на  общее  метапредметное, 

межпредметное  и  предметное  ключевые  образовательные  компетенции  кон-

261 

 

кретизируются  на  уровне  образовательных  областей  и  учебных  предметов 

для  

каждой ступени обучения. 

Иными словами, формирование компетенций происходит средствами со-

держания  образования.  Формирование  общекультурной  компетенции  проис-

ходит на базе общекультурного содержания образования, включающего в се-

бя «основы изучаемых наук, искусств, отечественных и мировых традиций..., 

получивших отражение в учебных предметах и образовательных областях, и 

выражается в форме понятий, законов, принципов, методов, гипотез, теорий, 

обрядовых действий, текстовых, художественных и иных произведений, счи-

тающихся  фундаментальными  достижениями  человечества».  Без  овладения 

этим комплексом знаний, идей, ценностных представлений, способов позна-

ния, мышления и практической деятельности невозможно взаимоотношение 

и взаимодействие людей, гармония человека и общества, человека и природы. 

На  основании  выше  сказанного  представляется  логически  обоснованным 

рассматривать общекультурное содержание факультативного курса «Религио-

ведение», в который входят вопросы гармоничного взаимодействия человека 

и общества, создание новой системы духовно-нравственных ценностей в со-

временном  обществе.  Это  особенно  актуально  в  условиях  поликонфессио-

нального и полиэтнического казахстанского общества. 

При реализации компетентностного подхода в теории и практике препо-

давания  факультатива  важно  учитывать  его  культурологическую  направлен-

ность. Целью факультатива является формирование у  учащихся основ гума-

нистического  мировоззрения,  собственной  системы  убеждений,  становление 

культурной  личности,  обладающей  способностью  жить  и  работать  в  обще-

стве  с  людьми  разных  культур.  Способствовать  преодолению  отчуждения 

между  теоретическими  знаниями  школьников  и  ценностями  духовной  куль-

туры, формируемой при изучении истории возникновения религий, возможно 

при  комплексной  реализации  в  процессе  преподавания  факультатива  «Рели-

гиоведения»  компетентностного  и  культурологического  подходов.  Культуро-

логический  подход  в  преподавании  факультатива  позволяет  рассматривать 

географические взаимоотношения людей в обществе через призму культуры, 

определяя меру человечности по отношению друг к другу, к социуму, глубину 

духовности и уровень гуманистических качеств личности, что, на наш взгяд, 

также  ответственно  за  формирование  общекультурной  компетенции.  Также 

применение культурологического подхода способствует формированию и ак-

тивизации познавательной деятельности учащихся на занятиях факультатива. 

Таким  образом,  ключевым  моментом  в  формировании  общекультурной  ком-

петенции  учащегося  является  использование  общекультурного  содержания 

курса  «Религиоведения»,  а  также  разработка  форм  и  методов  преподавания 

факультатива  в  соответствии  с  реализуемыми  культурологическим  и  компе-

тентностным подходами. 

Мир вступает в одну из самых критических эпох истории. Наряду с эко-

номическими,  политическими,  экологическими  проблемами  возникают  но-

262 

 

вые  вызовы  и  угрозы.  Сложнее  становится  сдержать  вспышки  межэтниче-

ской и межрелигиозной нетерпимости, причем даже в обществах с прочными 

традициями  толерантности.  За  годы  суверенного  развития  Казахстан,  как 

правовое, светское, демократическое и социальное государство, создает усло-

вия  для  реального  плюрализма,  и,  несмотря  на  то,  что  казахстанское  обще-

ство не религиозно, по сути, у нас в настоящее время представлен практиче-

ски весь спектр не только мировых и традиционных религий, но и новых ве-

рований и культов. Зачастую культы и верования не имеют ничего общего с 

религией, верой и духовностью. Важная задача школьного образования – со-

хранить,  развить  и  распространить  ту  культуру  межэтнических  отношений, 

которая,  несомненно,  сформировалась  у  основной  части  населения.  Обще-

культурная компетенция – это круг вопросов, в которых ученик должен быть 

хорошо осведомлен, обладать познаниями и опытом. Это особенности наци-

ональной и общечеловеческой культуры, духовно-нравственные основы жиз-

ни человека и отдельных народов, культурологические основы общественных 

явлений и традиций, роль науки и религии в жизни человека, их влияние на 

мир, компетенции в бытовой и культурно-досуговой сфере, например, владе-

ние  эффективными  способами  организации  свободного  времени.  Примером 

формирования общекультурной компетенции является занятие: «Иерусалим – 

город  трех  религий».  Оно  проведено  как  заочное  путешествие  по  древнему 

городу. Выделяются аспекты: 

1. Понимание общих  духовных, культурных и  религиозных  корней  трех 

религий. 

2. Обмен информацией, определение основных фактов. 

3. Диалог, взаимопонимание, взаимодействие как форма совместной дея-

тельности. 

Стимул: используя информацию, представленную в текстовом варианте, 

фотографии  и  сувениры,  вы  узнаете,  почему  Иерусалим  называют  городом 

мира и городом трех религий. 

Задание: прочитать текст «История возникновения города Иерусалима». 

Сообщения о главных святынях «священного города». 

Просмотр  фотографий,  запечатлевших  самые  важные  религиозные  со-

оружения  (учащимся  был  представлен  материал):  1. Стена  Плача.  2. Мечеть 

Аль-Акса и мечеть «Купол скалы». 3. Храм Гроба Господня. 

В конце занятия подводится итог в форме анкеты: 1. Сегодня я понял ... 

2. Было  интересно ...  3. Я  понял ...  4. Я  почувствовал,  что ...  5. Я  научился ... 

6. Меня удивило ... 7. Занятие дало мне для жизни ... 8. Мне захотелось ... 

Данное занятие позволило учащимся осуществить следующие действия: 

выполнить задание, использовать собственный опыт, добывать информацию, 

иметь собственное мнение, понимать позицию других людей, сотрудничать с 

одноклассниками, принимать решение, дать оценку совместной работе. Такие 

занятия способствуют формированию общекультурной компетенции: воспри-

ятие культуры Казахстана как части общемировой культуры и понимание ро-

ли религии в жизни общества и отдельного человека. 

263 

 

 

Литература 

1. Назарбаев  Н.А.  Стратегия  трансформации  общества  и  возрождение  евразийской 

цивилизации. – М.2000. – С. 16-18. 

2. Газета «Казахстанская правда». Закон РК «О религиозной деятельности религиоз-

ных объединениях» от 15 октября 2011. – С.5. 

3. Харисова Л.А. Религиозная культура в содержании образовании.  – М.: Просвеще-

ние, 2000. – С. 24-25, 200-203.  

4. Иванова  Е.О.  Компетентностный  подход  в  соотношении  со  знаниево-ориентиро- 

ванным  и  культорологическим.  Компетенции  в  образовании:  опыт  проектирования.  Сб. 

науч. тр. / Под ред. А.В. Хуторского.  – М.: Научно-внедренческое предприятие  «ИНЭК», 

2007. – С. 71-77.  

5. Культурологический  подход  в  обучении  и  воспитании  школьников  (Сборник  ста-

тей-1). – Барнаул, 2003. 

6. Хуторской  А.В.  Определение  общепредметного  содержания  и  ключевых  компе-

тенций как характеристика нового подхода к конструированию образовательных стандар-

тов. Компетенции в образовании: опыт проектирования: сб. науч. тр. / Под ред. А.В. Ху-

торского. – М., 2007. – С.12-20. 

 

 

ОҚУШЫЛАРҒА САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУДЕ ОЗЫҚ  

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІ 

 

Г.О. Сатыбаева  

Абай атындағы орта мектеп, Ақтоғай ауданы, Павлодар облысы 

 

21-ғасыр – ғылым ғасыры. Сондықтан жас ұрпаққа, жас буынға жаңаша 

білім беру жолында түбегейлі өзгерістер жүріп жатыр. Елбасымыздың «Жаңа 

онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» 

еңбегінде 2020 жылға қарай қалалық, сол секілді ауылдық жерлердегі барлық 

балалар  мектеп  жасына  дейінгі  тәрбие  беру  және  оқытумен  қамтылады  деп 

көрсетті. 

Бүгінгі  ғылым  мен  техниканың  қарыштап  даму  заманында  мектепте 

дәстүрлі оқыту технологиясының оқушылардың ғылым негіздерін мемлекет- 

тік  стандарт  деңгейінде  толық  меңгеруіне  кепілдік  бермей  отырғандығы 

оқушылардың білім жетістіктерінің нәтижелерінен көрінуде. Сондықтан оқу-

тәрбие  үрдісін  жандандырудың  қазіргі  педтехнологияларын  жетілдіріп,  оны 

пән  сабақтарын  оқытуда  тиімді  қолдану  арқылы  білім  сапасын  жоғарылату 

үшін басты бағыт-бағдар берілуде. 

Бүгінгі  таңда  мектептерде  оқу-тәрбие  үрдісінде  түрлі  инновациялық 

педагогикалық  технологиялардың  қолданылып  жүргені  мәлім.  Бұл  техноло- 

гиялардың  бәрін  бір  пән  сабақтарында  қамту  мүмкін  емес.  Сондықтан, 

мектептегі  әрбір  пәнді  ұтымды  меңгертуде  оқыту  технологиясын  таңдап, 

іріктеу және оны іс-әрекеттік тұрғыда жетілдіру арқылы оқушының әрекеті-

технологияны  қабылдауы,  оған  деген  ынтасы,  құштарлығына  мұғалім 

тарпынан көңіл бөлінуі тиіс. 

264 

 

Қазіргі  инновациялық-озық  технология  туралы  айтатын  болсақ, 

технология  грек  сөзінен,  яғни өнерпаздық,  шеберлік, іскерлік  деген ұғымды 

білдіреді.  Ғалым-педагог,  психологтар  пайымдауына  жүгінсек,  В.Беспалько 

өзінің  «Слагаемые  педагогической  технологий»  деген  еңбегінде  оны  «Оқу-

тәрбие  процесінің  алдын  ала  жүйелі  түрде  жобалануы,  оны  тәжірибеде 

жүзеге  асыру,  яғни  белгілі  педагогикалық  жүйенің  тәжірибеде  жүзеге 

асатын жобасы», – деп қарастырады. 

Инновациялық  (озық)  білім  беру  деп  –  тұлғаның  бағдарлы  қөзқарсты, 

білімдегі  дәлдікті,  шығармашылық  бастауды,  сонымен  бірге  жаңа  техноло- 

гиялық мағлұматтарды игеруін айтады.  

 

Оқытудың жаңа технологияларын бағыттарына қарай жіктеп, төмендегідей 

топтастыруға болады 

 

 

Бағыттары 

Түрлері 

Авторлары 

1 

Педагогикалық үрдісте жеке 

тұлғаның бағыты негізіндегі 

технология 

Педагогикалық қарым-қатынас  Ы.Алтынсарин 

Ізгілікті-тұлғалық 

технологиясы 

Ш.Аманошвили 

Әдебиетті адам қалыптастыру 

пәні ретінде оқыту 

Е.Ильина 

2 

Оқушылардың іс-әрекетін 

белсендіру және қарқындату 

негізіндегі технология 

Тірек белгілері негізінде оқыту  В.Шаталов 

Ойын арқылы оқыту 

технологиясы 

В.Коваленко 

Проблемалық оқыту 

технологиясы 

М.Махмутов, 

А.Матюшкин, В.Оконь 

Коммуникативтік қарым-

қатынас 

Е.Пассов 

3 

Оқу үрдісін тиімді 

ұйымдастыру және басқару 

Деңгейлеп-саралап оқыту 

Ж.Қараев, Г.Селевко 

Топтық және ұжымдық оқыту 

В.Дьяченко, И.Ривин 

Компьютерлік оқыту 

Қ.Ағанина, 

М.Жүсіпбалиева 

Бағдарлап оқыту 

В.Беспалько 

4 

Оқу материалын әдістемелік 

жетілдіру, дидактикалық 

қайта құру 

Мәдениеттер диалогы 

В.Библер, С.Курганов 

Экология және диалектика 

Л.Тарасов 

Дидактикалық білімдерді 

ірілендіру 

П.Эрдинов 

5  Жеке пәндік технология 

Сауаттылыққа ерте тәрбиелеу 

А.Кушнир 

Сатылай талдап оқыту 

Н.Оразақынова 

Өздігінен дамыту 

технологиясы 

М.Монтессори 

6  Баламалы педагогикалық 

Еркін еңбек технологиясы 

С.Френен 

Вальдорф технологиясы 

Вальдорф 

7  Табиғи байқағыштық 

Табиғи байқағыштық арқылы 

сауаттылыққа тәрбиелеу 

А.Кушнир 

Өзіндік дамыту 

Т.Семеко 

8  Дамыта оқыту 

Дамыта оқыту жүйесі 

Л.Выготский, 

В.Заньков, Д.Эльконин, 

В.Репин 

265 

 

 

Бағыттары 

Түрлері 

Авторлары 

Жеке тұлға бағытындағы 

дамыта оқыту 

И.Якиманская 

9 

Авторлық мектептің 

педагогикалық 

технологиясы 

Педагогикалық бейімдеу 

мектебі 

Е.Ямбург 

Өзін анықтау мектебінің 

технологиясы 

А.Тубельский 

Мектеп бағы 

М.Балабан 

Ертеңгі күн мектебі 

Ховард 

 

Оқыту  технологиясы  оқу  мазмұнын  өңдеуге,  көлемі  мен  мақсатын 

тұжырымдауға  арналған  әдістер  мен  құралдардың  жиынтығы  болса,  екінші 

жағынан,  оқушының  оқыту  үрдісінде  қажетті  ақпараттық,  техникалық 

құралдарды  пайдаланып,  оқушыға  оң  әсер  ету  әдістерін  зерттейді.  Демек, 

оқыту  технологиясы  –  педагогикалық  әрекеттерді  ғылыми-әдістемелік,  іс-

тәжірибелік негізде нәтижелі болатындай етіп, жоспарлы түрде ұйымдастыру 

қажет. 

Жаңа технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары: 

– Балаға ізгілік тұрғысынан қарау; 

– Оқыту мен тәрбиенің бірлігі; 

– Баланың танымдық күшін қалыптастыру және дамыту; 

– Балаға өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгерту; 

– Баланың танымдылық және шығармашылық икемділігін дамыту; 

– Оқу үрдісін оқушының сезінуі және т.б. 

Ғылыми-қолданбалы  бағытта  нақты  педагогикалық  идеялар  мен 

тұжырымдарға  негізделген  жаңа  педагогикалық  технологиялар  жобаланады; 

мұғалімдерге  педагогикалық  технологияларды  оқытудың  бірнеше  түрлерін 

бөліп  көрсетуге  мүмкіндік  береді.  Қазіргі  әдістемеде  технологиялардың 

бірнеше түрлері бар. Солардың ішінде орта оқу орындарының оқу үрдісінде 

қолдануға  ұсынылатын  бірқатар  технологиялар  бар.  Солардың  бірі  оқушы- 

лардың  шығармашылық  қабілетін,  ұшқыр  қиялын  дамытуға  бағытталған 

деңгейлеп  саралап  оқыту  технологиясы  (СТО).  Бұл  мәселені  алғаш 

Қазақстанда Ж.Караев зерттеген екен. 

 

Қазіргі таңда СТО технологиясын пайдаланып өткізілген сабақтар мен дәстүрлі 

сабақтарды салыстыру нәтижесі: 

 

СТО сабақтарында 

Дәстүрлі сабақтарда 

Оқушылар жеке, жұппен, топпен жұмысты 

жақсы жүргізеді. 

Оқушылар бірден кірісіп кете алмайды, 

шулап кетеді. 

Белсенділік жоғары болады. 

Белсенділік орташа деңгейде. 

Оқушының жеке жауапкершілігі басым. 

Оқушының жеке жауапкершілігі төмен. 

Қызығушылығын істе байқатады. 

Қызығушылығы бірқалыпты. 

Бір-біріне көмек, сыйлау қалыптасқан. Өз 

ойларын еркін жеткізеді. 

Қызғаныш басым. Анықтық жоқ. 

266 

 

СТО сабақтарында 

Дәстүрлі сабақтарда 

Сабақта көп жұмыс жасайды. 

Шығармашылық қабілеттері артқан. 

Сабақта еркін сөйлеуге тырысады. 

Кейде берілген тапсырмаларды жасауға үл-

гере алмайды. Бірқалыпты. Ықылас білдіре 

қоймайды. 

 

Инновациялық технологиялардың бірі – ақпараттық технология.  

Оқытудың ақпараттық технологиясы – ақпаратпен жұмыс жасау үшін 

қолданылатын  арнайы  тәсілдер,  педагогикалық  технологиялар,  бағдарлама- 

лық және техникалық құралдар. 

Ақпараттандыру  технологиясы  арқылы  заман  талабынан  сай  сабақ 

берудің  тиімділігі  өте  көп.  Күнделікті  сабаққа  видео,  аудио  қондырғыларды 

мен  теледидарды,  компьютерді,  интерактивтік  тақта  мен  мультимедиалық 

проекторларды  пайдалану  үлкен  нәтижелер  беретініне  әр  мұғалім  өзі  көз 

жеткізіп отыр. 

Жаңа  ақпараттық  технолгияның  ерекшелігі  мұғалімдер  мен  оқушылар- 

дың бірлесіп, шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал етеді. Мектептердің 

оқу-тәрбие  үрдісіне  жаңа  ақпараттық  технологияны  енгізу  арқылы  оқу 

сапасы  жақсарып,  дамыта  оқыту  жүзеге  асырылып,  сабақ  қарқыны 

жеделдетіледі.  Электрондық  оқулық  мектеп  оқушыларын  ақпараттық 

технологияны  кіші  жастан  меңгеруге  көмектесіп,  оқушылардың  өз  бетімен 

білімдерін толықтыруларына мүмкіндік береді. 

Ақпараттық технологияның ерекшелігі: оқушылардың өздері ақпараттар 

жинап,  жаңалық  ашуға  ұмтылып,  ізденіп  жауабын  тауып,  өзінің  қөзқарасын 

логикалық түрде дәлелдейді. 

Қазіргі таңда бастауыш мектеп сатысында әрбір пән бойынша деңгейлік 

тапсырмалар  жүйесін  дайындауға  болады.  Оқушыларға  берілетін  тапсыр- 

маларды  білімді  қабылдауға  бағытталған  іс-әрекеттік  модель  ретінде 

қарастырған  жөн.  Оқытудан  күтілетін  нәтижені  негізге  ала  отырып,  әртүрлі 

деңгейдегі  тапсырма  түрлерін  ауызша,  жазбаша  тексеру,  тапсырма  беру, 

жауапты  талдау  тапсырмалары,  бір  ғана  дұрыс  жауабы  бар  тапсырмалар, 

ашық  және  еркін  жауабы  бар  тапсырмалар,  түрлі  практикалық  сипаттағы 

тапсырмалар түрінде қарастыруға болады.  

Бастауыштан  бастап  жеке  тұлғаға  бағытталған  озық  педагогикалық 

технологиялық сабақтар беруі дегеніміз – оқытушының шығармашылық орта 

қалыптастыруы  ғана  емес,  оқушылардың  субъект  ретіндегі  өмірлік 

тәжірибесін үнемі назарда ұстауы, сол  тәжірибеге сүйенуі. Ең маңыздысы  – 

әр оқушының ерекше болмысы, тұлғалық қасиеттерін мойындау. Әр баланың 

жеке  даму  процесіне,  оның  тұлғалық  қалыптасуына  кешенді  педагогикалық 

бақылау жүргізетін бір мезгілде оқытушы да, психологта болуы тиіс. 

Мен  өзім  даярлық  топқа  сабақ  бергендіктен,  балалардың  жас 

ерекшеліктеріне қарай сабағымда ойын технологиясын пайдаланамын. 

Ойын  технологиясы  –  оқу-тәрбие  міндеттерін  шешуге  бағытталған 

әртүрлі ойындарды көздейтін дидактикалық жүйелер.  

267 

 

Ойын  дегеніміз  –  жас  ерекшелікке  қарамайтын,  адамның  көңіл-күйін 

көтеретін, 

ойландыратын 

үрдіс. 

Ойын-төзімділікті, 

алғырттықты, 

тапқырлықты,  ұқыптылықты,  ізденімпаздықты,  іскерлікті,  дүниетаным 

өрісінің көлемділігін көп білуді, сондай-ақ басқа да толып жатқан сапалылық 

қасиеттердің  қалыптастыруға  үлкен  мүмкіндігі  бар  педагогикалық  тиімді 

әдістерінің бірі.  

Ойын  баланың  алдынан  өмірдің  есігін  ашып,  оның  шығармашылық 

қабілетін  оятып,  танымдық  қасиеттерін  дамытады.  Ойын  –  адамның 

өміртанымының алғашқы қадамы деп те айтуға болады. 

В.А. Сухомлинскийдің  сөзімен  айтар  болсақ,  «Ойынсыз  ақыл  –  ойдың 

қалыпты  дамуы  да  жоқ»  және  болуы  да  мүмкін  емес.  Ойын  дүниеге  қарай 

ашылған  үлкен  жарық  терезе  іспетті,  ол  арқылы  баланың  рухани  сезімі 

жасампаз өмірмен ұштасып, өзің қоршаған дүние туралы түсінік алады.  

Ұлы  педагог  А.С. Макаренко  ойынға  үлкен  мән  бере  отырып,  өзі 

басқарған  мекемелерінде  ойынды  тәрбиеленушілер  өміріне  міндетті  түрде 

енгізіп  отырады.  Ойын  баланың  өмірін  қызыққа,  қуанышқа  бөлеуін 

қамтамасыз  ету  үшін  ол  балалардың  ойынға  деген  сүйіспеншілігі  мен 

қызығушылығын тәрбиелейді, – деп қарастырады. 

Ойын  –  халық  педагогикасының  құрамды  бір  бөлігі.  Ұлттық  ойындар 

халықтың  әлеуметтік  –  экономикалық  жағдайларына  байланысты  туып, 

дамығанына  қазақ  халқының  ұлттық  ойындарымен  таныса  отырып,  көзіміз 

әбден жетеді. Мысалы: қазақ халқы саусақ ойыны арқылы баланың сөйлеуге 

деген  талпынысын,  қабілетін дамытып,  ынтасын  арттырарын білген.  Саусақ 

ойынын  ойнай  отырып,  балалар  қоршаған  ортадағы  заттар  мен 

құбылыстарды, жан-жануарларды, құстарды, ағаштарды бейнелей алады. 

Ойынның да өзіне тән мотивтері болады. Мысалы, мазмұндық, рөлдік 

ойындар баланың зейінін, есін, ойлауын, қиялын қалыптастыруда зор маңыз 

атқарады.  Ойын  әсері  арқылы  бала  өз  қасиетін  қалай  қанағаттандыра 

алатынын,  қандай  қабілеті  бар  екенін  байқап  көреді.  Ал,  ақыл-ой 

ойындарында  белгілі  бір  ережелерді  сақтап  ойнайды.  Ол  ойындар  баланың 

тапқырлығын,  байқағыштығын,  зейінділігін  арттырумен  қатар,  ерік  сезім 

түрлерін  де  дамытады.  Ойын  түрлері  көп.  Соның  ішінде  өзім  кішкентай 

бүлдіршіндерге  сабақтарда  пайдаланатын:  ойын-сабақ,  ойын-жаттығу, 

сергіту  ойындары,  дидактикалық  мақсаттағы  ойындар,  сөздік  ойындар, 

логикалық  ойын  есептер,  ұлттық  ойындар,  т.б.  Бұндай  ойындар  оқушыны 

жан-жақты дамытып, білімді толық игеруіне көмектеседі.  

Ал,  енді  мен  қолданып  жүрген  осы  балаларды  дамытатын,  еске  сақтау 

қабілеттерін  дамытатын  бірнеше  ойынның  түрін  алдарыңызға  ұсынайын 

(плакаттан,  немесе  интерактивті  тақтадан  көрсету).  Бұл  ойындар  арқылы 

менің  балаларымның  ойлары,  есте  сақтау  қабілеттері,  тілі,  танымдылығы 

дамиды, сана қалыптасады. 

Кез-келген  сабағын  қызықты  өткізу  үшін  ізденіс,  жаңаға  ұмтылу 

жұмысын  жүргізу  –  әрбір  ұстаз  үшін  бұлжымас  қағида.  «Оқытып  жүріп, 

268 

 

өзіміз  де  үйренеміз»  қағидасын  ұстанған  ұстаз  үшін  өзінің  әрбір  сабағы 

бірінші өзіне жаңалық болуы тиіс.  

Ұстаздың  өзі  –  ізденуші.  Сонда  ғана  өзі  қызыққан  ұстаз  сабағын 

басқаларға  да  қызықты  жеткізе  алады  деп  ойлаймын.  Әрбір  сабақта  озық 

технологияларды пайдаланып өткізу әрине жақсы нәтижелер береді. Ұстаз әр 

кез  ізденуші  бола  білсе,  өзі  үшін  білім  жинақтайды,  оқушы  үшін  сабақты 

қызықты ете алады.  

269 

 

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: