А б а й и н с т и т у т ы н ы ң хабаршысы



Pdf көрінісі
бет19/20
Дата06.03.2017
өлшемі1,92 Mb.
#8164
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20

 

 

 

олар  əуелі  ел  ішінде  ауызша  айтылып,  тараған. 



Оларды  белгілі  бір  автор  өз  шығармасында  өз 

тұрғысына сай пайдаланған. Осындай ел ішінде 

кең  тараған  сюжеттік  желілерді  жазбаша 

жырлаудың  негізінде  ақындардың  шығарма-

шылық  жарысы,  өнер  жарыстыруы  да  бар  еді. 

Науаидың  өзіне  дейінгі  ақындармен  өнер  жа-

рыстыруында  ерекше  шығармашылық  ұстаным 

болды. Ол өзге тілде жазылған шығармалардағы 

белгілі,  дəстүрлі  тақырыпты,  оқиғалар  желісін, 

образдар  жүйесін  өз  тарапынан  жаңартып,  то-

лықтырып,  байытып  жырлады.  Екіншіден,  бел-

гілі  бір  тақырыпта  хамса  жүйесінде  өзге  тілде 

жазылған келісті шығармаларға қарағанда түркі 

тілінде  олардан  асып  түспесе  кем  түспейтін, 

көркемдігі  кемел  туындылар  жазуға  болатыны-

на  көз  жеткізуді  мақсат  еткен  еді.  Ақын  бұл 

мақсатына жетті.   

Автор  екі  тілдің  сыны  туралы  трактатында  

«Хамса» атымен топтастырылған тамаша бес поэ-

масының өнер сүйер көпшіліктің ыстық ықыла-

сына  бөленгенін  қанағат  тұтып  қала  бермей, 

шығармашылық  ізденістерінің  өрісін  кеңейте 

бергеніне  назар  аударады.  Осы  ізденістерінің 

нəтижесінде «Таңдаулы тауарихын» («Зубдатут-

таварих»)  жазып,  өмірден  өткен  сұлтандардың 

атын тірілтіп, көркем бейнелерін жасады, «Махаб-

бат  самалын» («Насоимул-мухаббат»)  жазып, 

əлемді  əділет  жолында  болғандардың  қасиетті 

рухының  сəулетімен  əрледі,  заманының  белгілі 

ақындарының шығармашылық өмірінің өнегесін 

«Зиялылармен мəжіліс» («Маджалис ан-нафа’ис») 

кітабында баяндады, «Сүйген жүрек» кітабында 

қоғамдық,  əлеуметтік  ойларын,  философиялық 

көзқарастарын  жинақтады,  өлең  өлшемдерінің 

теориясы  туралы  «Өлең  өлшемінің  таразысы» 

(«Мезонул-авзон»)  атты  еңбегін,  басқа  да  шы-

ғармаларын  жазды.  Аталған  шығармалардың 

тобында  ақынның  «Қырық  хадис»  кітабы  ерек-

ше  дараланады.  Онда  Мұхаммед  пайғамбардың 

(Ғ.С.)  хадистерінен  таңдалып  алынған  қырық 

хадистің əрқайсысының ғибраты төрт жол өлең-

де өрнектеледі.  

Ақын өз шығармаларының көркемдік қасие-

тін  жоғары  бағалап,  олардың  жарығы  мен  жар-

қылы өнер көгінің ең биігінен көрінетіні туралы 

пікір түйеді. Автор бұл пікірінде ешқандай асыра 

сілтеудің  жоқтығын  арнайы  ескертеді,  өзінің 

түркі  тілін  құлай  сүйіп,  парсы  тілін  жетік  біл-

мейтіні себепті осындай пікір білдіргені туралы 

күдіктенушілер  болуы  мүмкіндігін  де  ескереді. 

Мұндай  жандарға  ол    парсы  тілін  өзінен  жетік 

білетін,  парсы  тілінің  байлығы  мен  тазалығын 

ғана емес, оның ең бір нəзік қырларын да өзінен 

артық білетін адамның жоқтығын батыл айтады. 

Мұндай  кемел  деңгейге  жетуінің  сырын  ақын 

өзінің  сөз  өнеріне  жастайынан  құмарлығымен, 

сөз  өнерінің  келісті  үлгілерімен  жасынан  жете 

таныс болуымен сабақтастырады. Оқуға лайық-

ты  шығармалардың  ішінде  өзі  зейін  қойып 

оқымағандарының  аздығын,  ал  Дехлевиден, 

Хафизден,  Жəмиден    көл-көсір  саз  бен  сыр,  ой 

мен  сезім  қазынасын,  шеберлік  үлгісін  тапқа-

нын  жазады.  Өз  ойларының  ажарын  аша  түсу 

мақсатында автор Дехлевидің мына бір даналық 

сөзіне назар аударады: «Егер менің жүз мыңнан 

астам  бəйіттен  тұратын  жинағымдағы  (дива-

нымдағы)  ғазалдар,  бəйіттер,  қасыдалар  бақи-

дың  бетінен  ғайып  болып,  дүниенің  жүзінен 

жуылып  кетіп,  тек  бір  қасыдам  қалса,  онда  со-

ның толықсыған мəні ғылым адамдарының менің 

қадір-қасиетімді лайықты бағалауына жеткілікті 

негіз  болмақ».  Ақын  Дехлевидің  шабытпен,  се-

зім құшағында отырып айтқан осы сөзінен үлкен 

əсер  алады.  Сол  əсердің  түрткі  болуымен  өзін-

өзі сынға салады. Науаи Дехлевидің бір шығар-

масындағы  қасыданың  екі  жолын  мысалға  кел-

тіреді.  Оның  мағынасы  мынадай  болып  келеді: 

Шахтың барабанының іші бос қуыс, бірақ оның 

даңғырынан  бас  ауырады.  Кім  азға  қанағат 

ететін болса, жер мен судың қожайыны – сол. 

Науаи Дехлевидің қасыдасының осы екі жолына 

орай Жəмидің бір шығармасында тектес екі жол 

өлең  барын  көрсетеді.  Оның  мəнісі  мынадай: 



Падишахтың  сарайының  төбесіндегі  əшекей 

тістер  Сатурн  сарайынан  биік,  бірақ  одан 

иман  қамалының  қабырғаларына  жарықшақ 

түседі.  Екі  ақынның  шығармаларының  жүйесін-

дегі осы ойлардың маңызын  аша отырып, ақын 

өзінің  бір  шығармасынан («Тухфатул-авкар») 

екі  жол  өлең  келтіреді.  Ол  мынадай  мағынада: 



Падишах киген тəжге сəн беріп тұрған шоқтай 

рубин – балқыған  көмір,  оның  басындағы  шикі 

ойларды сол пісіреді. 

Ақынның  ой  сарабынан  өткен  өлең  жол-

дары,  Дехлеви  айтқандай,  өлең  біткен  өшсе  де 

өшпейтін  ақындық  даналық  үлгісі  туралы  ойдың 

аясында пайымдалған. Ақындық өнердің өшпес 

жарығын  автор  осы  жолдардағы  ойлардың  тең-

дессіз тереңдігімен шендестіріп сипаттайды. 

Науаи  өзінің  қаламынан  туған  өлең  жол-

дарын  көкке  көтеріп,  оны  мақтауда  сыпайылық 

сақтағанын  айтады.  Негізі,  өзінің  қабілетін, 

ақындық артықшылығын тануға, бағалауға кел-

генде, ақын тартынып қалмайды, ашық айтады, 

бейнелеп,  əсірелеп  айтады.  Бірақ  шындықтан 

таймайды, өзі айтып отырғандай, сыпайылықты 

да  сақтайды.  Жақын  туысқандарының  өлең 

өнеріне  жақындығы,  дастарқан  басында,  басқа 

жерлердегі басқосуларда олардың өзге ақындар-

мен бірге жазған өлеңдерін жатқа оқулары оның 

сөз  өнеріне  деген  құштарлығын  ерте  оятып, 

бойындағы  ақындық  қабілеттің  ерте  жетілуіне 

ықпал етті. Үш-төрт жасында-ақ  қонақтардың ал-


90                                                                                                                        Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011

 

 



 

дында  жатқа  өлең  айта  бастағанын  ескергенде, 

ақынның  өз  өнері  жайында  ашық  айтқан  сыр-

ларында ешқандай асыра сілтеушіліктің жоқты-

ғына көз жеткізуге болады.  

 

Науаидың екі тілдің сыны туралы трактатында 



түркі  əдеби  тілінің  сөздік  қорының  байлығы,  сөз 

тудыру  тəсілдерінің  көптігі,  тіршілікте,  тілдік 

қарым-қатынаста  аңғарылған  əрбір  нəзік  мағына-

ны  білдіретін  арнайы  жаңа  сөз  жасау  мүмкінші-

лігінің молдығы жайында маңызды, ғылыми мəні 

терең  пайымдаулар  жасалды,  жеткілікті  деңгейде 

дəлелденген тұжырымдар негізделді. 

Ақын  өзінің  ғибрат  сөздерінде  əрбір  иман 

ұялаған  жүректе  ар-ожданның  болатынын,  ар-

ождан  бар  жерде  иманның  тұратынын  айтты. 

Кімде  иман  болмаса,  онда  ар-ождан  да  бол-

майды, ал кімде бұл екеуі бірдей болмаса, онда 

адамшылық  та  болмайды  деп  білді [13]. Осы 

ұстаным,  осы  тұрғы  оның  шығармашылығына 

да кемел қасиет дарытты. Мұндай биік көзқарас, 

шығармашылық  даналық  Науаидың  иманы 

берік, ар-ожданы таза, адамгершілігі үлкен ұлы 

тұлға болғанын білдіреді.  

Əлішер – кемел шығармашылық тұлға. Əлі-

шер  бектің  түркі  тілінде  жазған  теңдессіз  тама-

ша  шығармалары,  ойлары  мен  толғаныстары – 

түркі  халықтарының  ортақ  игілігі.  Əлішер 

Науаи – түркі  тілі  мен  əдебиетін  жаннан  артық 

ардақтаған,  аялаған,  түркі  тілі  мен  əдебиетінің 

дамуына  өлшеусіз  зор  үлес  қосқан  данышпан 

ақын.  Ол – түркі  халықтарының  ортақ  мақта-

нышы.  

 

Əдебиет 



1.  Алишер  Навоий.  Мукаммал  асарлар  туплами. 20 

томлик (1987-2003) // 

http://navoi.natlib.uz/

 

2. 



http://www.alishernavoiy.ru/index.php

 

3.  Навои.  Филологический  трактат  «Суждение  о  двух 



языках» / перевод А.Мелеховой // 

http://www.tyurk.ru



 

4. Бабур-наме. Записки Бабура. – Ташкент, 1993. 

5.  Бабыр  Захир  ад-дин  Мұхаммед.  Бабырнама / орыс 

тілінен аударған Б. Қожабеков. – Алматы, 1990. 

6.  Мырза  Мұхаммад  Хайдар.  Тарих-и  Рашиди / Вве-

дение, перевод с персидского А.Урунбаева, Р.П. Джалило-

вой, Л.М. Епифановой. – Ташкент, 1996. 

7.  Бертельс  Е.Э.  Новои //Бертельс  Е.Э.Избранные 

труды. Навои и Джами. – М.: Наука,1965. – С.13-208. 

8.  Бертельс  Е.Э.  Роман  об  Александре  и  его  главные 

версии  на  Востоке//Бертельс  Е.Э.  Избранные  труды. – С. 

283-416.  

9.  Жирмунский  В.М.  Алишер  Навои  и  проблема 

Ренессанса  в  литературах  Востока // Жирмунский  В.М. 

Сравнительное  литературоведение.  Восток  и  Запад. – Л., 

1979. – С. 174-184. 

10. Конрад Н.И. Запад и Восток. – М., 1966. 

11.  Əуезов  М.  Əлішер  Науаи // Əуезов  М.  Жиырма 

томдық  шығармалар  жинағы. – ХҮІІІ  том.  Зерттеулер, 

мақалалар. – Алматы, 1985. – 291-301 б. 

12. Стеблева И.В. О стабильности некоторых ритмиче-

ских структур в тюркоязычной поэзии // Тюрклолгический 

сборник. 1972. – М., 1973. – С. 218-230. 

13. 



http://www.pritchi.net/PRT/Main/rus_s.html

 

 

 

АБАЙ ИНСТИТУТЫНЫҢ ЖАҢА КІТАПТАРЫ 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



  ІV Қабдолов оқулары: халықаралық ғылыми-

теориялық конференция материалдары. – Алматы: 

Қазақ университеті, 2011. – 421 бет. 

 

ISBN 978-601-247-380-3 



«ІV Қабдолов оқулары» деген атпен өтетін 

дəстүрлі  халықаралық  ғылыми-теориялық  кон-

ференция  əл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық 

университетінде биыл төртінші рет өтіп отыр. 

Қазақ  əдебиетінің  тарихы  жəне  теориясы 

кафедрасының  ұжымы  шығарып  отырған  бұл 

жинаққа  шет  елдік  жəне  отандық  белгілі 

ғалымдар мен докторанттардың, магистрант-

тардың зерттеулері еніп отыр. 

Конференция  материалдарының  жинағына 

енген    мақалаларда  əдебиеттану  ғылымы  мен 

фольклористиканың  жəне  салыстырмалы  əде-

биеттанудың өзекті мəселелері бүгінгі ғылыми 

таным мен талап тұрғысынан қарастырылған. 

Əдебиет  тарихы  мен  əдеби  байланыстар,  мə-

тінтанудың маңызды проблемалары мен қазіргі 

əдеби үдеріс мəселелері жаңаша сараланған. 

 

 

  

Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011                                                                                                                       91 

 

 

 



 

ЖАС ҚАЛАМ 



                                       

                                              

 

 

 

 

 

 

Абай ғылыми-зерттеу институты қазақ əдебиетінің таңдаулы үлгілерін орыс жəне басқа шетел 

халықтарының тілдеріне аудару ісіне зор көңіл бөледі. Студенттер мен магистранттардың көркем 

аударма саласында мамандануына тиісті қамқорлық жасайды.  Қ. Мұқамбетқалиевтің «Жұлдызды 

түндер» шығармасын қазақ тілінен ағылшын тіліне аудару – осы бағытта жасалған жұмыстардың бір 

үзік нəтижесі. Əңгімені ағылшын тіліне аударған Дастан Ембергенов, аударма теориясы жəне əдіснамасы 

кафедрасының студенті (ІІІ курс). 

 

 

 

K. Mukambetkaliev 

 

Star Nights  

 

– Hei, Sarsen! It’s time to move if you have 

decided to give to this guy a lift. It’s getting dark. 

– Do not hurry aksakal! Oh, it’s nearly  

10 o’clock. Hm… 

– So, I’m saying that you are late. 

– Don’t be stubborn, aksakal! It’s not supposed 

to when your nephew comes once a year. Let’s 

have one glass each, then… 

– Help yourself to drink! Who forbids you? I just 

said that his mother has been waiting for so long. 

– We will get you there before you know it, – 

said Sarsen and turned to the driver. – won’t we 

shopyr bala? 

Driver Kairakbai smiled: 

– Let’s get going. 

– Come on, then! Well old man. Oh, my 

stomach is burning… Let’s go! 

… We are rushing along the rugged, dusty road. 

From the cabin comes a crackling voice of Sarsen. 

He is singing. However, he can’t help yawning. He 

stops singing, starts to teach Kairakbai something 

then sings again. He does these all in order to drive 

his overcoming sleep away.  

The moon had just risen from Ulanbel. It 

flooded the wide valley with fiery light. Then the 

moon faded like an worn out cloth. Also it seemed 

as if the moon reduced in size. Through its gorgeous 

light ridges and mountain passes became clearer. 

Sarsen sang again with his hoarse voice: 

 

No moon, it’s hard to find your way to go. 



No mirth, the filth in your soul will grow

– Hei, guy, why are you not joining? – he asked 



me. 

… I was lost in my thoughts. I didn’t answer 

him and continued sitting, falling deep in my 

thoughts and staring at the full moon. “I will be at 

home very soon… Mummy, probably she is on the 

tenterhooks. And where is Rahim? If only he met 

me at Kumsai, where the road forks as it was 

before.” 

I was reeling from side to side and was lapsed 

into my sweet dreams. My heart was breaking and I 

wanted to get to my nest as soon as possible. 

Suddenly the car twitched hard and stopped. 

Sarsen’s head appeared from the window of the 

cabin. 


– Well, guy, you stay here. 

I jumped out of the car saying “yes”. Before I 

had time to look round I felt somebody run up and 

hug me tightly. I recognized Rahim right away. 

– Who is he? What he cares here for? – cried 

Sarsen, but Rahim didn’t even pay attention. He 

was trying to show his love towards me first 

throwing himself on me, then on my bags, then 

again to my arms. 

– Mummy said that she had had a dream today 

and you might come. And exactly at lunchtime 

manager of the firm called on us and brought news 

about you. He said that you would arrive at 

Kumsai, where the road forks and would get off 

here. I had to run to be in time… 

– I also wanted to see you here waiting for me. 



92                                                                                                                        Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011

 

 



 

– I didn’t have anything to do. I just waited for 

the sunset. 

As we were talking with each other we missed 

the car moved and left. 

– Let’s go! – said Rahim. 

… It is a good chilly night in the middle of 

summer. Only me and Rahim are walking towards 

the long hill pacing along the road. Night cricket-

singers are trilling unceasingly and locusts are 

jumping from side to side around the road. This 

narrow road led us to the sandy place. Here the bulk 

of hill came forward from the darkness which was 

lying low recently. There are bushes, weeds and 

torangyls on its blackened slopes. I can feel it with 

all my heart more than I can see it. Everything is in 

my memory: that at this time weeds get black, 

round brown grains fall from torangyl, how the 

feather-grass bloom. Even it seems that jerboa had 

just rushed by. And looking to lots of intricate 

tracks, which were left by the nimble quick moving 

animal, the morning picture appears in front of me. 

These pictures of native land’s life and nature are 

very dear and close to me rather than to strangers. 

And I take a deep breath filling my breast with 

pleasure and happiness. 

– How are your lessons? – suddenly asked 

Rahim, – How did you pass the exams? 

– Not bad! 

– In winter my classmate, Altai’s brother was in 

Almaty. He said that you studied better than other 

villagers. Me and mother were very happy. 

He switched the suitcase to the other hand: 

– Whatever happens study hard! – he said as if 

teaching me. In his voice sounded didactic, grown-

up notes. Rahim had really stretched and had 

became taller, stately dzigit. However, his delicate 

face had grown thin, his eyes showed the sadness. 

Suddenly we heard bark of the dog. When we 

got to the top of the grey hill poured with the 

moonlight, the view of aul appeared in front of us. 

Lights were glittering from some houses, in which 

people are not yet in bed. 

– Mother seems to be still waiting. – said 

Rahim showing the last yurt. – She hasn’t even put 

the light… 

Probably our voices had reached the aul in the 

night silence, dogs were running towards us 

barking loudly. 

– Down, Mailyaiak! – shouted Rahim, when the 

first dog run up totally near. The big black dog with 

white spots obeyed to the familiar voice and stood 

wagging as if apologizing for mistaking him, then 

went back. 

Tokenzhan, my dear! – suddenly cried my 

mother. I didn’t know how I was enveloped in a 

warm, strongly missing arms.  

• • • 


What a beautiful night! The sky is open, filled 

with innumerable stars thrown into. The white 

moon is skating slowly over the thin, translucent 

clouds and whitening the place. 

I didn’t know why, but when I return from a long 

journey I feel as if I was refreshed, reborn. I was lying 

with Rahim on bed near the yurt. We couldn’t sleep. 

Mummy was doing something and uttering repeatedly 

the word “my dear”. There in a hollow comes a snort 

and clatter of hooves of horses. 

– Token! – whispered Rahim. 

– Yes? 


– Are you writing a lot of verses? 

I was lying mute, my heart full of happiness.  

I didn’t want to break the silence. 

– I read them from newspapers… Why aren’t 

you telling me, or you think that I didn’t 

understand? 

– What about you? Are you drawing a lot? 

– Nothing to say. I don’t even have the right 

paints.  

… He could draw even when he was at school 

age. One day he went to the bank of Karaozek and 

drew the picture called “Steppe in autumn”, which 

was praised a lot by teachers. But he stood with his 

head down and saying “Teacher I don’t have the 

right paints.” Everybody laughed at him. He was 

near to cry. I was angry with myself when I 

remembered it. “Why didn’t I bring paints with me 

from the town”. 

– Do you know, Token? I want to draw 

fantastic pictures! 

Then he started to talk with his gentle voice 

about our steppe, peerless nights, green and fresh 

air of this place. According to him coach-grasses 

were not just simple plants, they were the face, 

wonderful pictures of the steppe. And it was like 

blowing with heroism from the barrows. 

– Listen, you can study too. We will be 

together. I live in an apartment there. 

– Mummy will be left alone then. 

Rahim became quite looking at the moon. 

There was no doubt he was thinking of something. 

There was sadness in his brown eyes.  

– It will be difficult for mummy if I leave too. 

– No. It won’t make any trouble. 

I wanted to say more, even turned my face to 

him, but I couldn’t. I know, he understood that I 

was about to say something. 

– No! first you finish your study! – he said 

interrupting me. – If you study well it makes both 

of us very happy. Don’t give up writing verses.  

He was silent again, then: 

– Do you know? I like hearing praises of you… 

– Rahim! – my voice was almost trembling. – 

You have to study too. 



Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011                                                                                                                        93 

 

 

 



– No! I don’t even want to go to the town now. 

– Why? 


 There was no reply from him. 

 

• • • 



I spent all summer in my village swimming, 

sunbathing and relaxing. Rahim really got used to 

me, so we were together everywhere. Today was 

not an exception, we were together, both lying and 

having a sunbath by the river. Rahim was slowly 

strewing hot sand over his legs and I was fully 

buried into it. 

– Token, – he said suddenly, – Token, are you 

listening? 

– Oh, yes… 

– I didn’t understand you till this time. Forgive 

me! 


– Forgive what? – I didn’t recognize how I 

tossed my head and turned over. 

– That I didn’t understand you, – he said with 

guilty voice. – There were rumors in the air that 

you had been dating with Saule and you had gone 

with her to the theatre… You know about us. 

– Yes 

– Saule wrote me a letter, in which she said that 



she was going to marry, – he said confused. – to a 

pilot. 


Suddenly I remembered the girl with her lock 

blowing in the wind, with her short funny plaits and 

the beautiful student, whom I met before my 

departure. Then the picture of my childhood passed 

by. 

… Those days in spring aul would move to the 



Kumsai and would spend all summer in that place 

rich in water and grass. In autumn, when it is time 

for studies all children would go to the center, by 

the river Zhem. Children were carried on a very 

old, half-broken carriage, which seemed to be left 

untouched under the sun for a long time. As Rahim, 

Saule and I were the elders, we just followed the 

carriage. Only Saule walking with weary steps 

would have a seat at the back of the carriage and 

rest her legs. Rahim and I liked walking on foot. 

However, Saule would pull us to sit with her in 

order to hide her weakness. She knew how stubborn 

and obstinate person I was and usually Rahim got 

her sly invitations. So, Rahim, who was very 

obedient was her easy victim. Rahim wouldn’t sit 

for long. However, Saule, whom this was enough to 

make her proud of herself that she managed to 

command somebody, used to tease him: 

– You see? You also sat on the carriage. Like 

me. 


In that situation Rahim would turn red in the 

face, his eyes would wink as if looking for support 

and would not be able to say anything. And I would 

sulk with her, even her plaits would make me angry 

as if they were laughing at him too. 

People say that Rahim is the son of my father’s 

sister, who was born at the same time with him. 

However, I never saw her, she died earlier. So, we 

were brought up and grew up together. “This is 

Rahim’s place! These are Rahim’s things! Do not 

offend him!” These orders have been deeply kept in 

my mind. That is so, I meddle in everywhere and even 

Saule's joke seemed to me like a torture for Rahim. 

Then I understood that there was more than 

friendship between them. However, I haven’t ever 

thought about that. It turned out that Rahim, our 

Rahim had fallen in love with her. That is why he 

kept her pictures in his album… 

– I think that is why she didn’t come on 

summer holiday. It is written on the 20

th

 of August. 



Today is the 20

th

 of August.  



– What? 

– I mean, her wedding. Today is the 20

th

 of 


August. – he repeated. He strewed the sand over his 

legs again. He was trying to hide his feelings, what 

was happening inside him but without success.  

I felt pity for him. I wanted to reassure him. But 

couldn’t find a word. 

– I saw her… She didn’t say anything. 

– So, she didn’t tell you too… 

He got up quickly and directed his steps 

towards the river. Before I got near him he dived 

into the river. 

When his head appeared from the water I saw 

his red eyes. 

– Let’s go back home… We have stayed here 

for a long. – he said as he pick up his clothes. 

– OK, let’s go! 

We didn’t talk with each other since we were 

far away from the river. He was busy with his own 

thoughts. He was walking and beating the top of the 

bush which were growing on the roadside. He 

seemed to be more matured during this short period 

of time.  

– Are you going to Almaty tomorrow? – he 

asked suddenly. 

– Yes 


– Then I would close the red yurt and go to the 

center. I’ll be back. Even at night. OK? – he said, 

showing that he wanted me to wait him. 

– OK 


… Rahim returned when everyone was 

sleeping. He brought something with him. He 

thought I was sleeping as well, so he entered the 

home trying not to make any sounds. Then he 

started to pack something with papers.  

– Rahimzhan, is it you? Where have you been? 

– asked mummy, who was half asleep. 

– As Token is leaving tomorrow I asked from 

that little-stingy accountant 100roubles, but he kept 

on saying that he had no money. So, I borrowed 

from the director begging to help. 


94                                                                                                                        Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011

 

 



 

– My dear. Don’t we have a little money at 

home? Why do you need more? 

– I didn’t want him to be short of money. At 

least he will buy some clothes if he has extra 

money. Others give money to their children every 

month, though they are not studying well. Even 

Tashim gives to his son, who was expelled from the 

university time and again 100roubles. I have seen it 

many times. 

Rahim was talking about other things too. He 

was getting angry and angry. This is the first time I 

have seen his matured character. Probably, this is 

what we call a maturity… 

 

• • • 


I started looking for Saule when I returned to 

the town. 

I remembered Tashim’s son say when I met 

him: “She lives on Kastekskii road 7. We’ve been 

at her house recently. Her husband is a real camel. 

We drank so much cognac.” 

I went into my room and took Rahim’s gift 

from the bottom of the suitcase. Rahim had 

meticulously packed it with a poster. You can see 

his prudence. I went out holding it. 

It turned out that Kastekskii street was not far 

from the hostel. And the seventh house was also a 

few steps away. Her house was slated on top and 

had a big garden. 

Middle-aged woman opened the door. 

– Does Saule live here? – I asked stepping back. 

– Yes, come, my dear! 

Saule, tied with apron, was cleaning the table. 

When she saw me she was astonished for a while, 

blushed with shame. 

– Well, we are going to watch a television. My 

dear, give a seat to the guest. – said the woman who 

opened the door. Then she went to the other room. 

– Take a seat. Here. Saule, bring a chair. – said 

a tall man with white face. 

Probably, it is her husband the way he gives 

orders. 

– Oh, yes, sit down. – she said getting over her 

shame before I could thank him. – When did you 

come from the aul? – she asked her voice trembling 

a little. She said the word “aul” in a way that her 

husband could clearly hear it. 

– Not long ago. 

– Are you from the same place? – he asked. 

– Yes, we studied together. 

– This is for you from Rahim. 

While taking it Saule looked at her husband. 

Her big, black eyes shining like guilty one’s 

glanced at him. I haven’t seen what was in the 

bundle of papers. At last it was long-awaited time 

to see her gift. Her husband stood up to take a look 

at it. Wonderful! It was a picture. Picture of moonlit 

night with whitish grey paints. There the moon was 

swimming in the foam of clouds. The hills and 

mountains showed black from a distance. The 

valley, which was in front view was lying still as if 

listening to the singing of myriad stars and 

unraveling mysterious tales of night.  

– Is it the painting made by a fellow from your 

village? We were looking for a suitable painting to 

hang it over the sofa in the hall. Shops sell such a 

big paintings and their prices are so dearing. We 

didn’t want the wall stay naked, so this painting 

came very opportunely, didn’t it, Saule? 

The man clipped the painting with his arm went 

to the second room. Suddenly… I had a strange 

feeling. I wanted to tear the Levitan’s painting 

“Golden autumn”, which was hanged on the wall in 

front of me. For me it seemed that the leaves on this 

painting were not painted with care and love but 

torn by someone. The pictures here seemed to be 

taken captive by that man. And I thought Rahim’s 

painting would be one of them.  

– What can I do?, said Saule with her head 

down, – he didn’t look for me, even didn’t utter a 

word. Anyway, as long as he is well and healthy. 

… I came back to my room and threw myself 

into bed not switching on the light and without 

changing my clothes. With a pain in my heart I 

tried to unravel the wisdom behind of this fateful 

life of Rahim. Suddenly, the picture of Saule’s tall, 

handsome  husband appeared. He was happy and 

wealthy. On the contrary there stands Rahim, 

heartbroken but steadfast. “Why is it that there are 

some people bestowed with outer beauty and still 

has all the luxury in life whereas others are like 

Rahim, who in spite of all his accomplishments and 

virtuous life, are deprived of earthly pleasure. Does 

Rahim not worth a felicity? What has he done 

wrong? He didn’t have enough of his mother’s 

affection and he lost his priceless love Saule…” 

I was lying silent, looking through the window. 

There I caught the sight of the glaring moon. It was 

strolling along the sky and trampling on the stars on 

its way. 

   


 

 

 



Абай институтының хабаршысы.  № 4 (10). 2011                                                                                                                        95 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет