А. Б. Ахметова аударма теориясы мен тәжірибесінің негіздері

аударма  мәтініне  әкелетін  негізгі  ақпаратты  беруде  тиісті  жол  табуға  тиесілі. 

Осындай аударма түрінде негізгі мәтіннің тілдік құрамына, емес оның мазмұны 

мен  эмоциональді-эстетикалық  маңызы  басты  объект  есебінде  болады. 

Функциональді аудармадан коммуникативтік аударма негізгі төрт материалдың 

қысқартуын,  не  жай  келтіруін  қаламайды.  Сөйтіп,  күнделікте  әдеби  деп  жиі 

аталатын,  жеке  түрдегі  көркем  аударма,  негізінен,  коммуникативтік 

қабылдаушының  прагматикасын  немесе  бағдар  жасайтын,  не  меңгерілетін 

аударма болып саналады. 

Бұл  аударма  түрі  көркем  әдебиеттің,  публицистиканың,  ғылыми-

теоретикалық пен ғылыми көпшілік мәтіндері көптеген түрлеріне тиімді болып 

есептеленеді. Коммуникативтік аударманың кәсіптік баламасы ретінде көптеген 

поэтикалық    аудармалар  болып  саналады,  себебі  шығармашылық  мәтін  өзінің 

табиғаты  бойынша  жай  семантикалық,  осыған  қоса  дәлме-дәл,  кейбір 

верлибрдің  үлгілерінен  басқа  аудармаға  жатпайды.  Тақпақтық  мәтінді 

прозамен,  толығырақ  оның  лексика-семантикалық  пен  грамматикалық 

жақтарын сақтауымен аударуға талпыныс, ештемені өзгертпейді, себебі бұндай 

жағдайда 

өлеңнің 

маңызды 

– 

оның 

пен 

сапасы  басқа  мәтінге  ауысып,  коммуникативтік  мақсаттарды  шектеу  үшін 

қызмет  етеді.  Мысал  ретінде  «Гамлетті»  прозалық  түрде  М.  Морозовтың 

аудармасын  келтіруге  болады,  актер,  режиссер  мен  басқа  алушылар  немесе 

Анна Ахматованның ағылшын тіліне аударылған оқу құралы ретінде жасалған 

прозалық аудармалар (мәтіннің жолдарын бөлуін сақтауда) қазіргі американдық 

аудиторияның аудармашысымен келтірілген. 

Аударманың қай  түрін  қалауын  аудармашы  барлық  жағдайлардың  басқа 

аударма процесінде аударманың бір түрі таза күйінде сирек кездеседі, көптеген 

күрделі  мәтіндер  әртүрлі  аударма  түрін  қолдануымен  аударылады,  дегенмен 

олардың  біреуі  жетекшілік  жасайды  да,  бүтін  негізгі  мен  аударма  мәтіндер 

арасында қатынастық сипаттамасын, көрсетуде, негізгі мәтіннің бөлу жағдайын 

беруде және аударма бірліктерін анықтауда, осыған қоса негізгі мәтінді аударма 

мәнге келтіретін аударма тәсілдерін таңдауда анықтамалар береді.