Ауыл шаруашылық малын өсіру және селекция емтихан сұрақтары
)Ауа-райының құбылмалы жағдайына малдың бейімделу қабілеттілігі
жүктеу/скачать 252,79 Kb.
|
| 12)Ауа-райының құбылмалы жағдайына малдың бейімделу қабілеттілігі.
Аймақтық тип ауа райында ерекшкліктері бар жағдайына жақсы бейімделеген, тұқымының үлкен бір бөлігі.Кез-келген тұқымда аймақтық тип болуы шарт емес.Ол тек ареалы кең, әр түрлі аймақтарда өсуге жақсы бейімделген мал тұқымының құрамында болады.Мысалға Украинада өсетін қырдың қызыл сиырының республикамызда қазақстандық аймақтық типі бар.Сиырдың симменталь тұқымы бойынша қазіргі уақытта елімізде украиналық,воронеждік, қазақстандық т.б. аймақтық тип қалыптасты.Олардың әрқайсысының өсіп отырған әкологиясына бейімделу нетижесінде өзіндік ерекшеліктері бар. Қалыпты жайылым маусымы кезінде жоғарғы киім әдетте минималды. Егер жайылым жоғары сапалы болса, онда сиырлар жүктіліктің ортасына дейін, тіпті төлдегенге дейін жақсы жүре алады азықтандыру жоқ. Егер құрғақшылыққа байланысты жем шектеулі болса немесе басқа қолайсыз ауа райы жағдайлары, ірі қара жайылымдар мол немесе қамтамасыз ететін басқа жерлерге ауыстырылады қосымша тамақтандыру. Қыс мезгілінде жоғары қарлы жануарларға шөп немесе басқа қоспалар беріледі Мәдени және интенсивті мал шаруашылығы жағдайларында қолдан сұрыптау негізінде творчествалық роль атқарады.алайда тұқымды жетілудің немесе жаңа тұқымды жетілдірудің немесе жаңа тұқым шығарудың барлық кезеңдерінде табиғи сұрыпталу сөзсіз әсер етеді.Оның әсерімен жануарлардың белгілі бір тіршілік ету жағдайларына бейімделгіштік, төзімділік, ауруларға қарсы тұра алушылық секілді бағалы қасиеттері орнығып, күшйе түседі.Табиғи сұрыпталудың әсерінен жеткілікті ескермеу малдың дене бітімінің сөзсіз нашарлауына,демек, бұл жұмыстың нәтижесіз болуына әкеп соқтырады. Селекциялық бағдарлама-шароле, абердин-ангусс бұқалары мен қазақтың ақбас сиыры тұқымдарын пайдалану арқылы үш тұқымдық будандары өз ішнде өндіріп-өрбіту мақсатын көздейді. Бұл тұқым өздерінің шыққан тегінің ең таңдаулы қасиеттерін бойына жинақтаған: шароле тұқымының өсу қарқындылығы, абердин-ангусс тұқымының жоғарғы еттілік сапасы және қазақтың ақбас сиыры тұқымының жергілікті мал өсіру жағдайларына бейімділігі. Бұл жаңа тұқым малы қазақтың ақбас сиыры тұқымына қарағанда өзінің еттілігімен, етінің жоғары сапалылығымен, сондай-ақ Солтүстік Қазақстанның далалық аймақтарының қатал табиғат жағдайларына бейімділігімен ерекшеленеді (кең кеуделі дене бітімі ұзынша және енді, бөксесі мен саны етті). Қазақстанның қатаң континентальды ауа-райына жақсы бейімделген, таза тұқымды қазақтың қос өркешті түйелері саналады. Қазақстанда және Қазақстанға жақын мемлекеттерде түйенің бес түрі өсіріледі: оларға қазақтың қос өркешті, қалмақтың қос өркешті, моңғолдың қос өркешті, қазақтың аруанасы және түркіменнің аруана түйелері жатады. Бұдан басқа Қазақстанда түйелерді аралық будандастыру жүргізіледі. Табиғи іріктеу жасанды іріктеумен бірге ауылшаруашылық жануарларын іріктеудің ажырамас бөлігі болып саналады. КСРО кезінде Қазақстандағы түйе саны 1,2 миллионнан артық болған, ал қазіргі кезде олардың саны азайған. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасындағы түйелер саны 170 мыңнан асады. Олардың ішінде өнімділігі жоғары түйелер 60 мыңды құрайды. Оның ішінде сүтті түйелер 17 мың бас. жүктеу/скачать 252,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|