каркындылыкты табуға болады. Шамасы бірдей каттылыкты кисыктардын
жиынтығын колданып, әртүрлі жиіліктегі каттылыкты
оған сәйкес келетін
каркындылыкты табуға болады. Айталык, 100 Гц жиіліктегі дыбыстың кар-
кындылығы 60 дБ болсын. Бұл дыбыстың каттылығы кандай?
8.4-суреттен координаталары 100 Гц, және 60 дБ болатын нүктені табамыз.
Ол каттылығын 30 фон болатын кисыктың бойында жатыр. Демек жауабы осы.
Түрлі дыбыстар туралы түсінік алу үшін
8
. 1-кестесінде олардың физикалык
сипаттамалары берілген.
8.1-кесте
Дыбыстың жобалы
сипаттамасы
Дыбыстың
қарқындылығы,
Вт/м2
Дыбыстың
қысымы,
Па
Дыбыс қарқындылығының
есту табалдырыгымен
салыстырғандағы деңгейі, дБ
(немесе 1 кГц жиілігі ушін
қаттылық деңгейі, фон)
Есту табалдырығы
10-2
0,00002
0
Стетоскоп арқылы алынған
10-"
0,000064
10
жүректіңтондары
Сыбдыр
Ю-to
0,0002
20
іо-9
0,00064
30
Сөйлеу:
іо -
жай
іо-7
0,002
40
қалыпты
іо-6
0,0064
50
қатты
0,02
60
Көшедегі шу
іо-5
0,064
80
Айғай
10-
0,2
80
Шу:
метродағы поезда
10-
0,64
90
мотоциклде (максимал)
10-2
2
100
қозғалтқышта үшақта
10-
6,4
110
Жақындағанда
10°
20
120
Ауруды сезіну
10
64
130
табалдырығы
Есту өлшеу әдісін аудиометрия деп атайды. Аудиометрия әдісімен әртүрлі
жиіліктегі адамның есту табалдырығын аныктайды, алынған кисыкты аудиог
рамма деп атайды. Ауру адамнын аудиограммасын
сау адаммен салыстырып,
аурудың есту мүшелерінін лиагностикасын жасайды.
Шудың каттылык деңгейін объективті түрде өлшеу үшін шу өлшеуіші кол-
данылады. Ол кұрамдык жағынан 8.3-суреттегі сызбаға сәйкес келеді. Шу
өлшеуіштің касиеті адам кұлағының касиетіне ұксас (8.4-суретіндегі бірдей
каттылыкты кисыктарға караңыз), ол үшін әртүрлі
диапазондағы каттылык
үшін түзегіш электр сүзгіштері колданылады.
8.4-сурет
8.3. КЛИНИКАДА ДЫ БЫ СТЫ Қ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІНІҢ
Ф ИЗИ КАЛ Ы Қ НЕГІЗІ
Дыбыс жарык сиякты акпарат көзі болып табылады, онын мәні осында. Та-
биғагтағы дыбыстар, айналадағы адамдар дауысы,
мотордын шуылы бізге көп
нэрседен хабар береді. Адамға айналадағы дыбыстың каншалыкты мәні бар
екенін көз жеткізу үшін кұлакты бітеп койсаныз болады.
Сөз жок дыбыс адамның ішкі мүшелерінін күйі туралы акпарат көзі бола
алады. Көп таралған әдіс дыбысты тындау аркылы емдеу (аускультация) біздін
дәуірімізге дейінгі II мын жыл бұрын белгілі болған. Аускультация үшін
сте
тоскоп
немесе
фонендоскоп
колданылады. Фонендоскоп (8.5-сурет)
адам де-
несіне коятын куысты капсуладан
1
, дыбыс беретін
2
мембранадан, дәрігердін
күлағына салатын 3 резиналы түтіктен тұрады. Куыс капсулада ауа бағана-
сынын
резонансы болып, дыбыс каттырак естіледі. Өкпенін аускультациясы