Мәдениеттану
Петербургте —
М.Ломоносов атындағы ф арф орлы қ
зауытта мүсіншілер тобы жүмыс істейді. Олар көпшілікті
мүсін шығармаларын жасап шығарады. Кейіннен бүл
ш ы ға р м а л а р ы к л а с с и к а л ы қ т ы * б о л ад ы . Б ү лар :
Е.Л ансеренің*,
Н .Ч ехониннің*,
Н.Даньконің*
шығармалары.
Мүсінде — ең алғашында мүсіншелер (статуэткалар)
кең тарауын алады. Мүсінше — дегеніміз бүл — кіші-
лікті ескерткіш. Бүл натуралық көлемділікті жартылай,
тіпті азд ы л ы қты м ү сін д ік бейнелеу. М үсінш елер
көбінесе, темірден, тастан, саз мүсіннен, пілдің сүйегі-
нен, шыныдан, ағаштан, т.б. жасалады, қүйылады.
Айтылған жабдықтаулардан жасалған бүйымдар —
заттар, мүсіндерге қарағанда, арзаншылықты болды.
А л ғаш ы н д а б ү л а р д ы , о р та б а р ш а л ы қ т ы с ы бар
адамдармен қүрбандылық әкелу үшін және көбінесе
табынулық пүттар ретінде, жерлеу тастары, сыйлықтар,
ойыншықтар, әшекейлік бүйымдар ретінде кең пайдала-
нылады. Сазмүсінділік (терракоталық*) мүсіншелер
негізділі көп сақталған. Бүлар Антикалық* қоғамның
түрмысы туралы және оның театры туралы таусылмайтын
білулердің деректісі болып келеді.
Мүсіншелер үлы шығармалардың сирексіз көшірме-
лері болып келеді. Бүлар арқылы түпнүсқалар туралы
ой жүгіртіп пайымдаймыз.
Мүсіннің тағы бір түрі бүл —
статуя. Статуя — бүл
да мүсін. Статуя — өзін ің м аңы зды лы қты көлемі
бой ы н ш а- ш еңберлі м үсін н ің ш ығармасы . Статуя
(тастағы, темірдегі)
Қүдайлардың, ер атанғандардың,
жеңімпаздардың, жануарлардың, үндестілікті көрінісін
алуы. А дамның түла бойы, әдетте бойына қарасты
орындалады. Осыған сәйкестілі, табиғилыққа жақын
немесе үлкен, толы қ, үш өлшемділікті колем мен
100
Мәдениеттану
мөлшерлігіне иемделеді. Осы үғымда статуяның негізділі
әр түрлісі жасалады; стол үстіндегі мүсіннің өлшеміндегі
м ү с ін , и н т е р ь е р л е р д і ә ш е к е й л е у ү ш ін қ ы зм е т
атқаратынды мүсінше деп атайды, ал үлкен өлшемдегі
шығармашылықты —
КОЛОСС деп атайды. Бүл үғым
өнер тарихына байланысты пайдаланады.
Ә л ем н ің 7 (ж еті) ға л а м а т ы н ы ң бірі бүл —
Достарыңызбен бөлісу: