Ақан сері (Ақжігіт) Қорамсаұлы
(1843–1913)
Туған жері: Көкшетаудың күнбатыс жағындағы Қоскөл деген жер.
Қызметі: ақын, әнші, сазгер, домбырашы, шешен, бүркітші, аңшы.
Әкесі Ақан серіні 13 жасында молдаға діни оқуға берген.
Ғабит Мүсірепов Ақан сері–Ақтоқты оқиғасының желісінде пьеса жазды. Бұл спектакль 1942 жылдан бері республикалық театрларда қойылып келеді.
Сыдық Мұхаметжанов пен Ғабит Мүсірепов жазған «Ақан сері–Ақтоқты» операсы 1982 жылдан Абай атындағы Қазақ академиялық опера және балет театрында қойылып келеді.
Сәкен Жүнісовтің «Ақан сері» романы Ақан сері өмірін тұтастай қамтыған.
«Құлагер» әні негізінде, әннің туу оқиғасына құрылған Ілияс Жансүгіровтың «Құлагер» поэмасы бар.
«Балқадиша» әнінің оқиғасы бойынша Серік Тұрғынбекұлы «Ақан сері–Балқадиша» атты дастан жазды.
«Заман адамы» деген туындысында қазақтың артта қалу себебі: еріншектік пен жалқаулық дейді.
Ақан сері өмірінің соңына қарай Қоскөл бойында жалғыз өмір сүрді.
І.Жансүгіров:
Тұсында сері болсын, пері болсын,
Ұнайды өмірімен Ақан маған.
Өлеңдері:
«Сырымбет»
«Жайықтың ақ түлкісі аралдағы» (сұлулықты сүйсіне жырлаған өлеңі)
«Ақ көйлек»
«Жақсы мен жаман» өлеңі
(мәтін керек)
Жаманға жазатайым ісің түссе,
Жабысып қалады екен аспан жерге.
АБАЙ (ИБРАҺИМ) ҚҰНАНБАЙҰЛЫ
(1845–1904)
Туған жері: қазіргі Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей облысы), Абай ауданына қарасты Қасқабұлақ деген жер.
Қызметі: қазақ халқының данышпаны, ұлы ақын, кемеңгер ойшыл, жазба әдебиетінің негізін салушы, аудармашы, ағартушы-ұстаз, әділ би, заңгер, қоғам қайраткері. «Адамды, Алланы, әділетті сүй», «Әкеңнің баласы емес, адамның баласы бол», «Біріңді қазақ, біріңді дос, көрмесең, істің бәрі бос» деген қасиетті нақылдар қалдырды.
Қазақ әдебиетіне сыншыл реализм бағытын алып келді.
Руы – Тобықты.
Достарыңызбен бөлісу: |
