Ерғалиев Қуаныш Советұлы Асанбаева Елдана Бақытқызы газет тақырыпаттарының прагматикалық Қызметі
жүктеу/скачать 1,99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Антитеза не шендестіру
| Қара
алтынның " қадiрi артты » (ЕҚ. – 09.09.2009), « Тілсіз жаудан шығын көп » (ЕҚ. – 28.08.2012), « Африка ренессансы немесе қара құрлықтың айы оңынан туар күн жақын » (З-Қ. – 08.05.1998), « Төртiншi билiктiң төрешiсi кiм? » (З-Қ. – 24.10.1997). Осындай тақырыпаттар оқырманның оларды бейнелі, образды түрде қабылдауына үлкен әсер етеді. Публицистикада тілшілер тарапынан үлкен құлшыныспен тақырыпат ретінде қолданылатын тағы бір тілдік құрал – ирония . «Кемшілікті, мін-мүлтікті астармен перделеп сынау, сықақтау, мысқылдау, кекету» [139, 134] – күрделі тақырыптағы ақпаратты оқырманға қарапайым, қызықты әрі бейнелі түрде жеткізудің таптырмас жолы. Мұндай тақырыпат құру арқылы автор өзінің «сөз зергері» ретіндегі жеке құзыреттік кәсіпқойлығын да тағы бір айқындай түсетіндей: « Ақтау түрмесiнен камикадзелер қашқан ба? Бiздегi жағдайды америкалық кинорежиссер естiмей-ақ қойсын, "фильм түсiремiз деп" Әдiлет министрiн әуре етер... » (ЖА. – 06.07.2010), « Әблязов қырығында "қамал бұзды" » (ЖА. – 15.05.2003), « Премьер-тақсыр, айтқаныңыз орындалады! » (ЖА. – 24.11.2009). Фигура (латынша «келбет», «бейне») яки айшықтау – «сөз тіркестерін дағдылы синтаксистік қалыптан гөрі өзгешелеу ораммен, айрықша айшықпен құру» [141, 233]. Заманауи публицистикалық мақалалардың тақырыпаттарында айшықтаудың антитеза, параллелизм, арнау, риторикалық сұрақ, оксюморон, инверсия сынды түрлері мейлінше көп кездеседі. Антитеза не шендестіру (грекше «қарама-қарсылық) – «бір- біріне кереғар құбылыстарды, мән-мағынасы әр тарап ұғымдарды, түр-түсі әр бөлек нәрселерді өзара бетпе-бет қою арқылы бұлардан мүлде басқа бір құбылыстың, ұғымның, нәрсенің суретін сыр- сипатын, кескін-кейпін анықтау, аңғару, елестету» [141, 236]. Бір- 82 біріне қайшы ұғымдарды өзара тең қойып, бір тақырыпаттың көлемінде ұштастыра білу мұндай мақала атауларына айрықша экспрессивтілік сыйлап, оқырман назарын өзіне баурайды, келесі мысалдар соның дәлелі: « Сүйегi – қазақ, етi – қырғыз » (З-Қ. – 23.08.1996), « Мысыққа ойын, тышқанға өлiм » (Ақ. – 1992. №8), « Жаһандану ма, жабайылану ма? » (ЖА. – 20.11.2014). Қарапайым публицистикалық тақырыпаттың мазмұндылығын сақтай отыра, оның құрылымын өзгерту арқылы оқырманға «әдемі қаптамамен» безендіруде жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|