Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері

192 
 
Казахстанского государственного университета им. М. Ауэзова. ЮКГУ им. М. Ауэзова поддерживает 
тесную связь с работодателями. Работодатели часто встречаются с выпускниками университета.  
     Ныне,  по  данным  работодателей,    на  заводах  произошли  существенные  изменения;  в 
частности,  устаревшее  оборудование  заменено  на  новое,  сложное,  в  то  же  время  прогрессивное; 
технологии  также  обновляются.  Новое  оборудование  снабжено  контрольно-измерительной, 
управляющей  аппаратурой  и  программными  средствами  нового  поколения.  Заметим,  что  сложное 
оборудование  плохо  осваиваются  ныне  работающими  на  заводе  пожилыми  людьми.  В  связи  с  этим 
завод  нуждается в  энергичных молодых  специалистах,  обладающих  профессиональным  интеллектом, 
грамотно  эксплуатирующих  оборудование  завода,  хорошо  знающих  IT-технику,  которые  могут  в 
конечном итоге преобразить завод. 
    В  последнее  время,  в  выступлениях  работодателей,  прозвучала  мысль:  на  предприятиях 
используется сложная техника, сложное оборудование; один человек не может знать принцип работы 
установленных  на  заводе  всех  аппаратов  и  установок,  знать  протекающие  в  них  процессы, 
управляющие  программы.  В  связи  с  этим  необходимо  внести  изменения  в  рабочие  учебные  планы 
университета; иными словами кадры надо готовить по узкой специализации.  
     Кафедра  «Технологические  машины  и  оборудование»  ЮКГУ  им.  М.  Ауэзова  приняло  к 
сведению предложения работодателей. 
     Ныне  на  кафедре  «Технологические  машины  и  оборудование»  практикуется  следующая 
модель  подготовки  кадров.  На  первом  курсе  студенты  группы  специальности  5В072400  - 
«Технологические машины и оборудование»  разбиваются, например, по цехам АНПЗ. На этом этапе 
студенты  заходят  на  сайт  предприятия  и  изучают  историю  цеха,  историю  завода.  Вид  контроля  – 
реферат (см. табл.1). 
     Таблица 1 – Задания студентам 1 курса      
№ 
п/п 
Ф.и.о. студента 
Наименование производства 
Характер задания 
Вид 
контроля 
1 
Баймбетов А.А. 
Установка 
замедленного 
коксования 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
2 
Абдикадир И. А. 
Установка ЭЛОУ-АТ-2 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
3 
Елгелди А. М. 
Установка ЭЛОУ-АВТ-3 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
4 
Жҧмабеков Н. М.  Установка 
каталитического 
риформинга ЛГ-35-11/300-95 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
5 
Калдыбаев Т. С. 
Установка 
производства 
технического азота (УПТА) 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
6 
Кыдырбек М. Н. 
Установка 
газо-реагентного 
хозяйства (УГРХ) 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
7 
Кыстаубай А. Ж. 
Установка  прокалки  нефтяного 
кокса (УПНК) 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
8 
Мелдебек А.  Б. 
Установка 
гидроочистки 
и 
изомерзации бензина 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
9 
Мусилов Б. М. 
Установка 
гидроочистки 
и 
депарафинизации 
дизельного 
топлива 
Изучить  историю  цеха,  историю 
завода 
 
Реферат 
 
     На втором курсе студентам будут даны конкретные задания (см. табл. 2).  
     Таблица 2 – Задания студентам 2 курса  
№ 
п/п 
Ф.и.о. студента 
Наименование производства 
Характер задания 
Вид 
контроля 
1 
Баймбетов А.А. 
Установка 
замедленного 
коксования 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
2 
Абдикадир И. А. 
Установка ЭЛОУ-АТ-2 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
3 
Елгелди А. М. 
Установка ЭЛОУ-АВТ-3 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
 
Реферат 

193 
 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
4 
Жҧмабеков Н. М.  Установка 
каталитического 
риформинга ЛГ-35-11/300-95 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
5 
Калдыбаев Т. С. 
Установка 
производства 
технического азота (УПТА) 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
6 
Кыдырбек М. Н. 
Установка 
газо-реагентного 
хозяйства (УГРХ) 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
7 
Кыстаубай А. Ж. 
Установка  прокалки  нефтяного 
кокса (УПНК) 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
8 
Мелдебек А.  Б. 
Установка 
гидроочистки 
и 
изомерзации бензина 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
9 
Мусилов Б. М. 
Установка 
гидроочистки 
и 
депарафинизации 
дизельного 
топлива 
Изучить назначение и устройство 
установки, 
принцип 
работы; 
составить 
тепловой 
и 
материальный балансы 
 
Реферат 
 
     На 3 курсе студенты выполняют курсовые работы по конкретному цеху (см. табл.3). 
     Таблица 3 - Изучить назначение и устройство установки, принцип работы; составить тепловой 
и материальный балансы. 
     № 
п/п 
Ф.и.о. 
студента 
Наименование 
производства 
Характер задания 
Вид контроля 
1 
Баймбетов А.А. 
Установка 
замедленного 
коксования 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
2 
Абдикадир И. А. 
Установка ЭЛОУ-АТ-2 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
3 
Елгелди А. М. 
Установка ЭЛОУ-АВТ-3 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
4 
Жҧмабеков Н. М. 
Установка 
каталитического 
риформинга  ЛГ-35-11/300-
95 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
5 
Калдыбаев Т. С. 
Установка 
производства 
технического 
азота 
(УПТА) 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
6 
Кыдырбек М. Н. 
Установка 
газо-
реагентного 
хозяйства 
(УГРХ) 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
7 
Кыстаубай А. Ж. 
Установка 
прокалки 
нефтяного кокса (УПНК) 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
8 
Мелдебек А.  Б. 
Установка  гидроочистки  и 
изомерзации бензина 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
9 
Мусилов Б. М. 
Установка  гидроочистки  и 
депарафинизации 
дизельного топлива 
Курсовая работа 
Курсовая работа 
 
  
 
 
 

194 
 
    На 4 курсе студенты выполняют дипломную работу по конкретному цеху. 
    Таблица 4 – Выполнение дипломной работы по конкретному цеху. 
 
    № 
п/п 
Ф.И.О. студента 
Наименование производства 
Характер 
задания 
Вид контроля 
1 
Баймбетов А.А. 
Установка 
замедленного 
коксования 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
2 
Абдикадир И. А. 
Установка ЭЛОУ-АТ-2 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
3 
Елгелди А. М. 
Установка ЭЛОУ-АВТ-3 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
4 
Жҧмабеков Н. М. 
Установка 
каталитического 
риформинга ЛГ-35-11/300-95 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
5 
Калдыбаев Т. С. 
Установка 
производства 
технического азота (УПТА) 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
6 
Кыдырбек М. Н. 
Установка 
газо-реагентного 
хозяйства (УГРХ) 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
7 
Кыстаубай А. Ж. 
Установка  прокалки  нефтяного 
кокса (УПНК) 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
8 
Мелдебек А.  Б. 
Установка 
гидроочистки 
и 
изомеризации бензина 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
9 
Мусилов Б. М. 
Установка 
гидроочистки 
и 
депарафинизации 
дизельного 
топлива 
Дипломная работа 
Дипломная 
работа 
 
     После завершения обучения выпускники будут трудоустроены в соответствующих цехах 
     Таблица 4 – Трудоустройство выпускников в соответствующих цехах.   
№ 
п/п 
Ф.И.О. студента 
Наименование производства 
Характер задания 
Вид 
контроля 
1 
Баймбетов А.А. 
Установка 
замедленного 
коксования 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
2 
Абдикадир И. А. 
Установка ЭЛОУ-АТ-2 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
3 
Елгелди А. М. 
Установка ЭЛОУ-АВТ-3 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
4 
Жҧмабеков Н. М.  Установка 
каталитического 
риформинга ЛГ-35-11/300-95 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
5 
Калдыбаев Т. С. 
Установка 
производства 
технического азота (УПТА) 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
6 
Кыдырбек М. Н. 
Установка 
газо-реагентного 
хозяйства (УГРХ) 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
7 
Кыстаубай А. Ж. 
Установка  прокалки  нефтяного 
кокса (УПНК) 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
8 
Мелдебек А.  Б. 
Установка 
гидроочистки 
и 
изомеризации бензина 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
9
9 
Мусилов Б. М. 
Установка 
гидроочистки 
и 
депарафинизации 
дизельного 
топлива 
Трудоустройство выпускника 
Отзыв 
работодателя 
     В заключение отметим, что результаты являются обнадеживающими. 
 
Литература 
1.
 
www.anpz.atyrau-city.kz.-ТОО «Атырауский
 нефтеперерабатывающий завод». 
2.
 
www.pnhz.kz.-АО
 «Павлодарский нефтехимический завод». 
3.
 
www. Petrokazakhstan.kz.-ПетроКазахстан Ойл Продактс. 
4.
 
www. Ontustikmunaigaz.kz.-АО «ОңтҥстікМҧнайгаз». 
5.
 
www. Kazphosphate.kz.-ТОО «КАЗФОСФАТ». 
6.
 
www. Pmk.kz.- ТОО «Прикаспийский машиностроительный   комплекс». 
7.
 
www. Anm.kz. – ТОО «АтырауНефтеМаш».  

195 
 
ӘОЖ 378 
 
МОДУЛЬДІК ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
Момбиева Г.А.  
Абай атындағы ҚазҦПУ, Алматы, 
Сугирова Б., Әлімбекова А. 
«Ӛрлеу» біліктілікті арттыру ҧлттық орталығы» АҚ филиалы ОҚО бойынша Педагогикалық 
қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты, Шымкент,  
Қазақстан 
 
Резюме 
В статье поднимаются вопросы, рассматривающие проблемы по организации и внедрению новых учебно-
педагогических технологий в начальных классах, определяют теоретические и методологические основы 
технологии проблемно-модульного обучения, содержательной структуры модульного обучения, его 
организационная сторона. 
 
Summary 
In clause the questions considering(examining) problems on organization and introduction of new еducational-
pedagogical technologies in initial classes rise, define(determine) theoretical and methodological bases of 
technology of problem-modular training, substantial structure of modular training, his(its) organizational party. 
 
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің ӛзіндік ҧлттық ҥлгісі қалыптасуда. Бҧл процесс білім 
парадигмасының ӛзгеруімен қатар жҥреді. Білім берудегі ескі мазмҧнның орнына жаңасы келуде. Я.А. 
Коменскийдің,  И.  Гербарттың  дәстҥрлі  объект-субъектілі  педагогикасының  орнын  басқасы  басты,  ол 
балага  оқу  қызметінің  субъектісі  ретінде,  ӛзін-ӛзі ӛзектілендіруге,  ӛзін  танытуға  және  ӛзін-ӛзі жҥзеге 
асыруға  ҧмтылатын  дамушы  тҧлға  ретінде  бағытталған.  Мҧндай  жағдайда  педагогикалық  процестің 
маңызды  қҧрамы  оқу  ісіндегі  субъектілер  —  оқытушы  мен  оқушының  тҧлғалық-бағытталған  ӛзара 
әрекеті болып табылады. 
Жаңа  білім  парадигмасы  бірінші  орынға  баланың  білімін,  білігі  мен  дағдысын  емес,  оның 
тҧлгасын, білім алу арқылы дамуын қойып отыр. 
Егер  «жеке  тҧлға»  ҧғымының  мазмҧнын  талдап,  тҥсінік  беретін  болсақ,  біздің  ойымызша, 
тӛмендегідей анықтама неғҧрлым дәл келеді: 
«Жеке  тҧлға  —  бҧл  адамның  психикалық,  рухани  мәні,  ол  әр  тҥрлі  жинақталган  қасиеттер 
жҥйесіне тән:  
•
 
адамның әлеуметтік маңызды қасиеттерінің жиынтығы; 
•
 
ӛзіне және ӛзімен-ӛзінің, дҥниеге және дҥниемен қатынастарының жҥйесі; 
•
 
іс жҥзіне асырылып жҥрген әлеуметтік рӛлдер қызметінің жҥйесі, мінез-қҧлық әрекеттерінің 
жиынтығы; 
•
 
айналадағы қоршаған әлемді және онда ӛзін-ӛзі жете тҥсінуі; 
•
 
қажеттілік жҥйесі; 
•
 
шығармашылық мҥмкіншілігі мен қабілеттерінің жиынтығы; 
•  сыртқы жағдайларға әсерінің жиынтығы және т.б.» (Г.К. Селевко).  
Қазіргі  уақытта  педагогика  ғылымының  бір  ерекшелігі  —  баланың  тҧлғалық  дамуына 
бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ҧмтылуы. 
Ғылымға  мықтап  енген  «педагогикалық  технология»  ҧғымына  әртҥрлі  тҥсініктемелер  берілген 
(В.П.  Беспалько,  В.М.  Шепель,  И.П.  Волков,  М.  Чошанов.  М.В.  Кларин,  Г.К.  Селевко  және  т.б.). 
Дегенмен, барлық анықтамалардың ортақ басты негізі бар, бҧл, біздің ойымызша, келесі тҥсіндірмеден 
айқын кӛрінеді: 
«Педагогикалық  технологиялар  —  бҧл  білімнің  басымды  мақсаттарымен  біріктірілген  пәндер 
мен әдістемелердің; оқу-тәрбие процесін ҧйымдастырудың ӛзара ортақ тҧжырымдамамен байланысқан 
міндеттерінің,  мазмҧнының,  формалары  мен  әдістерінің  кҥрделі  және  ашық  жҥйелері,  мҧнда  әр 
позиция  басқаларына  әсер  етіп,  ақыр  аяғында  оқушының  дамуына  жағымды  жағдайлар  жиынтығын 
қҧрайды» [1].
 
Модульдік  технологиялардың  ерекшелігі:  тек  білімді  меңгерту  емес,  оқушының  танымдық 
қабілетін  және  танымдық  процестерді  жадының  алуан  тҥрлерін  есту,  кӛру,  қимыл  ойлауды,  ынтаны 
қабылдау қабілетін дамытып, оны бекіту, шығармашылық деңгейін арттыру. 
Сабақтың қызықты, сапалы ӛтуі тікелей мҧғалімнің шеберлігіне байланысты болады. Осы орайда 
белгілі  ғалым  Ахмет Байтҧрсынҧлы  «Шеберліктің  белгісі  –  тҥрлі  әдісті  болу»,  -  деген  ӛткен  ғасырда 

196 
 
айтылған  сӛздері  ойға оралады. Бір  сабақтың  әр  кезеңдері  тҥрлі  әдістері  орнымен  пайдалану  арқылы 
кӛп нәтижеге жетуге болады.  
Оқушы  санасына  білімді  жҥйелі  тҥрде  меңгеруіне  және  қабілет  деңгейлерін  дамыту. 
М.Жанпейісованың  «Модульдік  оқыту  технологиямының»  маңызы  ерекше  екені  мәлім.  Себебі 
аталмыш  технология әдістері  оқушыларды  ӛз  бетімен  жҧмыс істеуге,  қорытындылар  жасауға,  жҥйелі 
білім алуға жетелейді, ӛзін-ӛзі ӛзгені де бағалай білуге ҥйретеді. 
Оқушының  оқу  және  танымдық  әрекеттерінің    белсенділігін  арттыру  –  ең  негізгі  әдістемелік 
мәселе.  Модуль  арқылы  оқыту  сы мәселені  шешуге  мҥмкіндік беретін  тиімді жолы  болып  табылады. 
Модуль арқылы оқыту технологиясының ӛзіндік ерекшеліктері қағидалары, белгілі бар. 
Тиімді  белгілерінің  бірі  –  оқышының  оқу  белсенділігі.  Бҧл  технологияның  бір  ерекшелігі 
сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық  жҧмысты ҧсынуға болады.  
Сӛздікпен  жҧмыс  кезінде  оқушының  шығармашылығы,  мҥмкіндігіне  қарай  сӛз  тіркесін, 
сӛйлемдерге  сӛзжҧмбақ,  ребус  немесе  сканворд  қҧрастыру  мҥмкіндігін  тудыру  болса,  жаңа 
материалмен жҧмыс істеген кезде ӛз ойын сызба немесе сурет, тірек конспектілері арқылы жеткізуіне, 
жаңа тақырыпты бекіту кезеңінде ӛз пікірін шағын шығарма, ӛлең, жҧмбақ, қағида немесе ереже қҧрап 
жазу арқылы беруге болады [2]. 
Оқушының белсенділігін оның ойлау, есте сақтау, елестету, қабылдау қабілеттерін, жадысы мен 
зейінін  дамытып,  қызығушылығын  арттырады.  Сабақ  формаларының  ӛзгеріп  отыруы,  әсіресе  топтық 
формалар  оқушылар  арасында  қарым-қатынастың  нығаюына  ықпалын  тигізеді.  Оқушының 
тапсырманы ӛзінің орындау мҥмкіндігіне қарай таңдап алуға еріктілігі, оның ӛз кҥшін, шама-шарқын 
бағалай  білуге,  ӛзін  қауіпсіз  сезінуіне,  қиындыққа  дайын  болуға  және  оны  жеңуге  тырысуына 
жетелейді.  
Модульдік оқыту технологиясының негізі – модуль. Осы технологияны басшылыққа ала отырып, 
бағдарламада  берілген  тақырыптарды  логикалық  бір  жҥйеге  келтіріп,  модульдерге  бӛлдім.  Бҧл 
модульдік оқытудың негізгі идеясы – жаңғырту. Оның мазмҧны: 
1.
 
оқытудың жалпы мақсатын қою; 
2.
 
жалпы қҧрылған мақсатты нақтыландыруға кӛшу; 
3.
 
оқушылардың білім деңгейін алдын-ала бағалау; 
4.
 
оқу әрекеттерінің жиынтығы; 
5.
 
нәтижені бағалау [3]. 
Оқушыларды  оқу  мақсатымен  модульмен  таныстырамын.  Оқушылар:  оқу  мақсатын,  ӛзіне 
қойылатын  талапты,  лексикалық  және  грамматикалық  тақырыпты,  модульдің  мазмҧнын,  жҧмыс-
ҥрдісін, нәтижесінің бағаланып және тҥзетіліп отыратынын біледі. 
Оқыту модулі ҥш қҧрылымдық бӛлімнен тҧрады: 
1.
 
кіріспе (модульге, тақырыпқа енгізу) 
2.
 
сӛйлесу бӛлімі (оқушылардың ӛзара сӛйлесуін ҧйымдастыру) 
3.
 
қорытынды бӛлімі (бақылау, тест) 
Әрбір  оқу  модуліндегі  сабақ  санының  ауытқуы  тақырыпқа  байланысты  бестен  тоғызға  дейін 
тиімді деп есептеймін, себебі сӛз қорының молаюы аз мӛлшермен беріліп қайта-қайта жаңартылып, ӛз 
пікірін ортаға сала алатындай болуы керек [4]. 
Сӛйлесу  бӛлімін  педагогика    және  психология  ғалымдарының  жетістіктерін  басшылыққа  ала 
отырып,  оқушылардың  қабылдау  деңгейлері  мен  қабілеттеріне  қарай  ҧйымдастырамын.  М. 
Жанпейісованың  сӛйлесу  бӛлімін  қҧру  қағидаларына  сҥйене  отырып,  жеке  тҧлғаны  дамытатын  кез-
келген  әрекет  емес  орындау  әрекеті  екенін  ескере  отырып,  оқушының  танымдық  қызметпен 
айналысуына, ақыл-ой жҧмысына қанағаттануына жағдай жасаймын. Міндетті тҥрде, сабақ барысында, 
оқушының  іс-әрекетінің  тӛрт  тҥрін:  тыңдау,  оқу,  жазу  және  әңгімелесуді  қолданамын.  Модульдердің  
нәтижелі  болуын  кӛздеп,  сӛйлесу  сабағының  тҥрін  ӛзгерте  отырып,  әртҥрлі  белсенді  формаларды 
пайдалану арқылы іске асырамын. Олар: 
-
 
топтық; 
-
 
жҧптық; 
-
 
жеке топтық; 
-
 
ҧжымдық 
Оқыудың  басты  ерекшелігі  –  оқушылардың  қарым-қатынасы  арқылы  тіл  дамыту,  тҧлғаның 
дамуына жағдай жасау. 
Оқушы  +  оқушымен  +  топпен  +  ҧжыммен  +  мҧғаліммен  қатынаста  болуына  жағдай  тудыру. 
Сӛйлесу  сабағы  ҥстінде  тапсырманың  жеңілдігімен  кҥрделіге  қарай  бірнеше  іс-әрекет  формалары 
ауысып  отырады.  Мысалы:  сабақтың  басында  сӛздікпен  жҧмыс  жҥргізгенде  жҧптық  немесе  бекіту 
кезінде  топтық  форманы немесе жеке  топтық  жҧмысты  қолданамын. Топтарды  ҧйымдастыру  кезінде 

197 
 
оқушылардың  ӛзара  қарым-қатынасын  ескеріп,  олардың  бір-бірімен  білім  алмасуға,  жеке  тҧлғасын 
дамытуға ықпал жасауына кӛңіл бӛлемін. 
Тілді  оқытуда  сӛздікпен  жҧмыс  оқушының  тілін  байытуда  ерекше  орын  алады.  Бҧл  жҧмыс 
оқушының сӛздік қорын молайтып, тілін, ойлау қабілетін дамытады. Сӛйлесу сабағы оқушыларды тек 
қана  қазақ  тілінде  ауызекі  сӛйлеуге  ҥйретіп  қоймайды,  оларды  ойлау,  талдау,  сараптау  және 
қорытындылау қабілеттерін жетілдіреді. 
Тілді  оқытып,  ҥйретудің  сапасын  арттыру  әртҥрлі  жағдайларға  байланысты.  Орыс  мектебінде 
оқытылатын  қазақ  тілі  пәнінің  тҥпкі  мақсаты  –  оқушыларға  қазақ  тілін  меңгерту,  сауатты  жазуға 
ҥйрету, қазақ халқының әдет-ғҧрпын, тілін қҧрметттеуге, Отанды сҥюге баулу. 
Сабақ ӛткізу, оқыту барысында ӛткізілетін ең кҥрделі жҧмыс тҥрлерінің бірі – сабақта мәтінмен 
жҧмысты  ҧтымды  ҧйымдастыру.  Мәтінмен  жҧмыс  дегеніміз  –  сабақта  мәтінмен  жҧмысты  ҧтымды 
ҧйымдастыру.  Мәінмен  жҧмыс  дегеніміз  –  сабақта  ӛтілетін  әртҥрлі  жҧмыстардың  жиынтығынан 
қҧралады. Олар: 
1.
 
Дыбыстармен жҧмыс 
2.
 
Сӛздіктермен жҧмыс 
3.
 
Сӛздік қорларын жетілдіру 
4.
 
Тіл дамыту 
5.
 
Ережемен жҧмыс 
6.
 
Ауызша сӛйлей білуге дағдыландыру. 
Мәтінмен жҧмыс істеу мынадай кезеңдерге бӛлінеді: 
1.
 
Мәтінді оқығанға дейінгі жҧмыс. 
2.
 
Мәтінмен жҧмыс кезеңі. 
3.
 
Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең. 
1)
 
Мәтін  алдындағы жаттығулар мен соған  сйкес жҧмыс  тҥрлері  мынадай  бағытта  жҥргізіледі: 
тілдік тҧлға мен сӛйлем ҥлгілерін мәтінде танып, айыра білу және әртҥрлі қҧрылымдық материалдарды 
(сӛзжасам элементтері, етістіктің жақ, шақ тҥрлері, т.б.) меңгерту. 
2)
 
Келесі  мәтінмен  жҧмыс  кезеңі.  Бҧл  кезеңде  мәтіннің  тілдік  материалы  мен  қҧрылымы 
орындалады.  Мәтін  ішінен  қажет  мәліметті  бӛліп  алу,  айыра  білуге  машықтандыру  жаттығуларын 
әртҥрлі тәсілмен орындау. Мәтінмен жҧмыс былайша ҧйымдастырылады: оқығанның мазмҧнын айту, 
мәтін бойынша сҧраққа жауап беру, жоспар жасату, бірнеше бӛлімге бӛліп оқыту, негізгі жанама ойды 
таптыру, қорытынды жасату. 
3)
 
Шартты тҥрде алып отырған ҥшінші кезеңде мәтінді оқып, тҥсініп, негізгі ойды қазақ тілінде 
жеткізе білу. 
Мәтінді оқығаннан кейінгі жҧмыстар: 
1.
 
Логикалық сҧрақтар 
2.
 
Сӛздік жҧмыстар 
3.
 
Фонетикалық жаттығулар 
4.
 
Сӛйлем қҧру 
5.
 
Мәтінге жоспар қҧру 
6.
 
Аударым 
7.
 
Мәтінге ат қою 
8.
 
Диалог, ситуация қҧру 
9.
 
Мәтіннің мазмҧнын жоспар бойынша айту 
Мәтінді оқытудың мынадай тҥрлерін сабақ ҥстінде қолданамын: 
1.
 
Дауыстап  оқыту  арқылы  оқушының  сӛйлеу  элементерін  меңгергендерін  байқауға  болады, 
тағы да бір тиімділігі – оқушылар бірінің қатесін бірі естіп және тҥзетіп отырады. 
2.
 
Іштей оқу – бҧл жҧмыстың мақсаты оқушылардың шапшаң оқу дәрежесін анықтау. Мысалы: 
оқушыларға іштей шапшаң оқу ҥшін бір мәтін беремін де, қай жерге дейін оқу керектігін белгілеймін. 
Әркім  белгілеген  жерге  келгенде  кітаптарын  жауып,  бітіргенін  байқатады.  Солай  оқушылардың  оқу 
шапшандықтарын мӛлшерін ӛзім белгілеп отырамын. 
Сабақ  тиімділігін  арттыруда  ойын  элементтерін  қолдану  белсенділігін  арттырып,  оларды 
ынталандырады, теориялық білімдерін практикада қолдануға ҥйретеді. Ойын элементтерін сабақта екі 
тҥрлі мақсатта пайдаланамын. Біріншісі – сабаққа қызығушылығын арттыру, тілін дамыту, екіншісі – 
оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, тапқырлыққа баулу. 
Сабақта  қолданылатын  ойындар:  «Бәйге»,  «Кім  жылдам?»,  «Кім  тез  табады?»,  «Ойлан  тап!», 
«Жалғасын  айт»,  «Полиглот»,  «Не,қайда,  қашан?».  Ойын  барысында  оқушының  ойлау  қабілеті, 
тапқырлығы дамиды. 
Модульдік технология мҧғалімнің алдында тҧрған кӛптеген мәселелерді шешуге кӛмектеседі: 
-
 
жалпы білім сапасын жоғарылату; 

198 
 
-
 
сабақтың тиімділігін жоғарылату; 
-
 
дарынды оқушылармен жҧмыс жҥйесін жасау; 
-
 
оқушылардың мақсаттарына  жету жолындағы жетістіктерін есепке алу жҥйесін жасау; 
-
 
жеке тҧлғаның ӛзін-ӛзі реттеуі, ӛзін-ӛзі тәрбиелеуі, ӛзін-ӛзі дамытуы. 
Модульдік  технология  алға  қойған  мақсатқа  оқушылармен  бірлесе  отырып  проблемаларды 
шешуге мҥмкіндік береді. 
Бҧл  жерде  аталмыш  технологияда  оқушылар  оқу  модульдерінен  «шыққанда»,  қорытынды 
(бақылау) бӛлімде оларға білім стандарты деңгейіне сәйкес тапсырмалар берілетіні (ҚР БжҒМ бекіткен 
оқу бағдарламаларын караңыз) есепке алынуы тиіс. Он екі баллдық білім бағалау жҥйесі енгізілсе, оқу 
модулінің  қорытынды  (бақылау)  бӛлімінде  оқушыларға  ҥш  деңгейлік  (сӛйлесу  бӛліміндегі  сияқты) 
тестілер, бақылау жҧмыстарын ҧсыну керек болады. 
2.  Яғни.  тестілер  және  бақылаудың  басқа  да  тҥрлері  «жеңілдетілген  стандартқа»,  білім 
стандартына және «стандарттан жоғары» деңгейлерге сәйкес - 3 деңгейде (нҧсқада) берілуі тиіс. 
III деңгейді (III нҧсқаны) орындағаны ҥшін оқушы 1-ден 4 баллға дейін, II деңгей (II нҧсқа) ҥшін 
- 5-тен 8 баллға дейін және I деңгей (I нҧсқа) ҥшін - 9-дан 12 баллға дейін ала алады. 
3. Оқу модуліне (тақырыпқа) қорытынды балл тек осы жҧмыстар нәтижесінде ғана қойылады.  
Осылайша  білімді бағалау  жҥйесі  сабақта  емес,  тақырыптар  бойынша  іске  асырылады,  ӛйткені 
сӛйлесу  бӛлімінде  оқушылардың  білімін  негізінен  оқушылардың ӛзі бағалап, ол  тек  ынталандырушы 
сипатта болатын. 
 

жүктеу/скачать 5,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: