Іі халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференциясы ғылыми баяндамалар



Pdf көрінісі
бет29/82
Дата09.03.2017
өлшемі13,88 Mb.
#8634
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   82

Әдебиеттер тізімі

1. Валеева Л. А. (2008), «Дж. Дьюидің дидактикалық жүйесін құру және жүзеге асыру», автореферат, 

«Татар мемлекеттік  гуманитарлық-педагогикалық университеті»

2. Выгодский Л. (2000)«Психология»

3. Дьюи Д. (1919),«Біз қалай ойланамыз», 1919 жылы орыс тіліне аударылды.

4. «Мұғалімдерге  арналған  нұсқаулық»  Сыныптағы  балалар  мен  жасөспірімдерге  арналған  сыни 

тұрғыдан ойлауы  48, 49 бет

5. Тренерлер мен мұғалімдерге арналған бірінші  «Бетпе-бет» кезеңінің материалдары. 

6. «Мұғалімдерге арналған нұсқаулық» Диалог арқылы сыни ойлауды дамыту, 49-50 б

7. Баланың не үйренгені туралы сыни тұрғыдан ойлау, 52-53-б)

8.  Тренерлер  мен  мұғалімдерге  арналған  бірінші  «Бетпе-бет»  кезеңнің  материалдары  TrHW4_D5_

DataColl_Evaluating your lessons equence

9. Сайт материалдары: wikikurgan.orbitel.ru/.../Valeeva_N.A._FM-2010-t.

ДОПОЛНИТЕЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ В СФЕРЕ СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ,  КАК 

ЭФФЕКТИВНОЕ СРЕДСТВО ТВОРЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ ЛИЧНОСТИ УЧЕНИКА

Б.А. Мукушев

Семипалатинский государственный педагогический институт

Республика Казахстан

Аңдатпа

Мақалада  орта  мектеп  жүйесіндегі  қосымша  білім  берудегі  оқушының  шығармашылық  қабілетін 

дамытудағы рөлі мен орны қарастырылған.

Аннотация

В статье рассмотрены роль и место дополнительного образования в творческом развитии личности 

ученика.

Abstract

The article examined the role and place of further education in the creative development of the individual 

student

Дополнительное  образование  является  необходимым  компонентом  современного  образования. 

Дополнительное  образование  как  понятие  появилось  с  выходом  Закона  Республики  Казахстан  «Об 

образовании» 7 июня 1999 года и продолжает свое эволюционное развитие [1].

Вслед за этим, 22 июня 2001 года постановлением Правительства Республики Казахстан утверждается 

«Положение  о  деятельности  внешкольных  организаций»,  регулирующее  все  вопросы,  связанные  с 

внешкольными  учреждениями,  перед  которыми,  согласно  Положению,  ставятся  следующие  задачи: 

обеспечение необходимых условий для личностного развития, укрепления здоровья, профессионального 



200

самоопределения,  творческого  труда  детей,  реализации  их  способностей;  организация  содержательного 

досуга;  формирование  гражданского  самосознания,  общей  культуры,  здорового  образа  жизни 

подрастающего поколения; адаптация детей к жизни в обществе [2].

Дополнительное  образование  детей  имеет  значительный  педагогический  потенциал:  выступает  как 

мощное средство формирования мотивации развития личности; в процессах дополнительного образования 

неисчерпаемы возможности создания ситуации успеха для каждого ребенка, что благотворно сказывается 

на воспитании и укреплении его личностного достоинства. Дополнительное образование, исходя из своего 

своеобразия,  стремится  к  органичному  сочетанию  видов  организации  досуга  с  различными  формами 

образовательной  деятельности  и,  как  следствие,  сокращает  пространство  девиантного  поведения  через 

решение проблемы занятости детей.

В  течение  длительного  времени  задача  развития  творческих  способностей  детей  не  занимала 

должного  места  в  комплексе  задач,  решаемых  системой  образования.  Сегодня  же  актуальность  этой 

проблемы признана теорией и практикой образования, в этой сфере особая роль отводится внешкольному 

воспитанию. Неотъемлемой частью непрерывного воспитания остается сфера внешкольной работы, где 

также осуществляются возможности творческого совершенствования всех школьников. Именно система 

внешкольных  организаций:  внешкольные  различные  кружки,  центры  творчества  детей  и  юношества, 

станции юных натуралистов, техников, туристов, школы искусств, детские музыкальные, художественные, 

спортивные  школы,  подростковые  клубы  и  др.  позволяют  вовлечь  школьников  в  процесс  саморазвития 

творческих способностей.

Так  как  внешкольные  организации  строят  свою  деятельность  на  принципах  доступности, 

добровольности, то ребенок, пассивный в школе, может проявить свою творческую активность на занятиях 

в кружке, клубе, секции, студии, другом творческом объединение по интересам.

Работу  по  выявлению  и  поддержке  наиболее  одаренных,  талантливых  детей  необходимо 

продолжать.  Целенаправленно  должны  действовать  как  учреждения  дополнительного  образования,  так 

и  общеобразовательные  школы.  Сегодня  и  родителям,  и  детям  важно,  чтобы  система  дополнительного 

образования вместе со школой активно помогала ребенку не только проявить, развить свои способности, 

но  и  сделать  правильный  выбор  своей  профессии,  что  наиболее  актуально  теперь  в  свете  перехода 

образования  на 12-летнее  обучение.  Для  того,  чтобы  дети  в  условиях  внешкольного  воспитания  могли 

проявить свои дарования, нужна умная поддержка со стороны взрослых.

Важным  сегментом  дополнительного  образования  является  организация  работы  школьников  над 

научными проектами. Проектная работа – научно- поисковая  работа, в которую учащиеся привносят свои 

собственные мысли, по-новому раскрывают тему, видят в ней такие аспекты, какие не замечают другие. 

Тема  проектной  работы  отличается  от  других  форм  самостоятельной  работы  школьников  тем,  что,  не 

выходя за рамки школьной программы, углубляется школьная тема и интегрируются вопросы из различных 

сфер науки. Любая проектная работа должна  решать или найти возможные пути решения поставленной 

проблемы; иметь собственные выводы по проблеме [3]. 

Проект,  или  проектная  деятельность  учащихся – совместная  учебно-познавательная,  творческая 

деятельность школьников, имеющая общую цель, согласованные способы деятельности, направленная на 

достижение конкретного общего результата деятельности или продукта. Непременное условие проектной 

деятельности – наличие заранее выработанных представлений о конечном продукте деятельности. Главная 

ее ценность – свершение, преобразование, поэтому все средства подчинены  достижению результата. 

Непредсказуемость, «чудо» творческого озарения, поиск истины, представление малоизвестных вещей в 

другом ракурсе, то есть нахождение новых методов и подходов к раскрытию свойства исследуемого объекта 

– таковы характеристики проектной деятельности учащихся. Именно это зачастую в исследовательской 

деятельности  школьников  отсутствует.  Вместо  увлекательно-познавательного  занятия  им  предлагает 

суррогат: «Вот тебе тема научного проекта, иди и сделай исследовательскую работу». На многочисленных 

семинарах,  проводимых  нами  с  учителями  разной  специализации  и  уровней  квалификации,  один  из 

первых вопросов: «Не можете ли Вы помочь нам в выборе тем исследования для школьников?». Желание 


201

учителей иметь «на складе» запас тем и выдавать их ученикам по мере необходимости можно понять. Но 

с точки зрения психологических основ исследовательского подхода в обучении, мы имеем дело с ранней 

вербализацией темы исследования, что влечет за собой жесткие ограничения возможностей творческого 

поиска иного исследования. Да и начинать надо не с темы. 

В настоящее время, существует достаточно четкое представление о нормах проведения исследования, 

его  этапах.  Предлагаемые  нами  видение  решения  проблемы  придерживается  учеными  из  факультета 

«Педагогики» Кембриджского университета [4].

В начале, нужно определить степень одаренности учащихся и их склонности к тому или иному  научному 

направлению. Для этой цели можно использовать следующие методы педагогической диагностики: 

- наблюдение за детьми, беседа с ними, анкетирование и тестирование;

- написание эссе, где ученик должен проявить свои научные интересы, идеи и другие;

- выполнение школьниками творческих заданий;

- обучения их построению план работы над небольшими исследовательскими работами  и выполнение 

их;

-  формирование  у  учащихся  рефлексии  и  критического  мышления  по  отношению  к  выполненным  



работам.

На современном этапе сложились следующие этапы исследования: постановка проблемы или выделение 

основополагающего вопроса;

- изучение теории, связанной с выбранной проблемой, степени ее изученности;

- выдвижение гипотезы исследования;

- подбор методик и практическое овладение ими;

- сбор собственного материала;

- его анализ и обобщение;

- собственные выводы;

-  представление  выполненного  исследования  в  выбранной  (требуемой,  стандартной)  форме.  Это 

презентация на ИКТ, баннеры, постеры и другие;

 - по мере возможностей опубликовать результаты научных проектов (в газетах и научных журналах 

для школьников).

В  настоящее  время  в  Семипалатинском  государственном  педагогическом  институте  развернута 

организационная  и  экспериментальная  работа  в  данном  направлении.  Например,  на  кафедре  физики  

успешно работает ряд научно-исследовательских кружков, членами которых являются не только студенты, 

а также школьники города. 

С  этого  года  начала  свою  работу  «Студенческая  научно-экспериментальная  лаборатория»,  где 

разрабатываются  и  создаются  уникальные  физико-технические  приборы  и  оборудования,  необходимые 

для активизации учебной и исследовательской деятельности студентов и школьников.

Студентами  и  школьниками  были  созданы    научные  проекты  по  физике,  информатике,  технике, 

математике, экологии, географии, экономике, лингвистике,  которые заняли призовые места  на различных 

научных конкурсах республиканского и международного уровня. 

В заключении отметим, что умелое организация работы над научными проектами школьников кафедрами 

педагогического института не только активизирует исследовательскую деятельность школьников:

во  первых,  это  создает  благоприятные  условия  для  успешной  реализации  основных  задач 

дополнительного образования в современной школе.

во вторых, устанавливается органическая связь между  кафедрами пединститута и общеобразовательными 

школами;

в  третьих,  автоматически  реализуется  профориентационная  работа  кафедр,  необходимая  для 

формирования студенческого контингента по педагогическим специальностям;

и  наконец,  кафедры  института  выступают  в  качестве  внешкольных  учреждений,  призванных 

осуществить некоторые функции дополнительного образования.  


202

Использованная литература

1. Закон Республики Казахстан от 07.06.1999 N 389-1 «Об образовании»- http://www.pavlodar.com/

zakon/?dok=00117&ogl=all (10.11.2012 г)

2. Об утверждении Положения о деятельности внешкольных организаций

Постановление Правительства Республики Казахстан от 22 июня 2001 года N 849. http://adilet.minjust.

kz/rus/docs/P010000849 (10.11.2012 г)

3. Обухов А. С. Рефлексия в проектной и исследовательской деятельности / Исследовательская 

деятельность школьников. -  2005. -  №3



ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ МҰҒАЛІМНІҢ ТҰЛҒАСЫ

Мурсалимбаева Б. Қ.

«№34 жалпы орта білім беретін мектеп» КММ

ШҚО, Семей қаласы, Қазақстан Республикасы

Аңдатпа

Осы  мақалада  қазіргі  заман  талабына  сай  мұғалімнің  іскерлігі    мен  кәсіби  шеберлігінің    ұрпақты 

тәрбиелеудегі ролі туралы айтылған. 

Аннотация

В  данной  статье  автор  затрагивает  тему  о  роли  современного  учителя,  о  его  профессиональном 

мастерстве в воспитании подрастающего поколения.

Abstract

In this article the author work about theme «The role of modern teacher and his professional skill in bringing 

up children»

Бала тәрбиесі ең алдымен аға ұрпақтың жас жеткіншекке деген сүйіспеншілігі мен қамқорлығынан, 

ұрпақтан  ұрпаққа  жалғасқан  адамгершілік  ізгі  қасиеттердің  жиынтығынан  туындайды.  Атадан  балаға 

ұласатын асыл құндылықтар ересектердің әңгімесінен, іс-қимылынан танылып, сезім арқылы жүректен- 

жүрекке танылып, беріліп отырған.

Сондықтан егеменді ел жастарының санасына осы ұлттық, ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні 

зор. Яғни мұғалімдердің, тәрбиешілердің адамның адам болып қалыптасуында ролі зор.

Отандық бастауыш мектеп дамуының принциптері, мақсаттары мен бағыттары қоғам алдында тұрған 

көптеген  мәселелерді  шешуге  себін  тигізеді.  Алайда,  оларда  жаһандық  дүниетанымы  бар  оқушыны 

қалыптастыру  мүмкіндігі  аз,  басқа  өмір  салтына,  мәдениетке,  менталитетке  деген  тілектестік  және 

толерантты  қатынасты  қалыптастыруға  жеткілікті  көңіл  бөлінбейді.  Бұл  кемшіліктерді  заманғз  сай 

арнайы дайындығы бар бастауыш сынып муғалімі толтыруы керек.  Алайда, ең алдымен, бастауыш сынып 

мұғалімін дайындаудың жалпы мәселелерін тарихи және қазіргі заман көзқарасы бойынша қарастырайық.

Мұгалім кадрларын дайындау - біпім беру жүйесінің іс-әрекетіндегі ең маңызды бағыты. «Кім муғалім 

бола алады?», «Мұгалім қандай болу қажет?» деген бұрыннан келе жатқан сұрақтар қазір де әлеуметтік 

маңызын  жойған  жоқ.  Педагогикалық  білімнің  әр  түрлі  қырларына  деген  тұрақты  назардың  себебі.  бір 

жағынан,  оның  қоғам  өміріндегі  маңыздылығы  болса,  екінші  жағынан,  заманға  сай  талаптарға  сәйкес 

келмеүі.


Өткен  күндер  мен  қазіргі  уақыттағы  педагогтар  мен  философтардың  еңбектерінде  мұғалімнің 

ролі  әлеумет  мәдениетін  жинақтауға,  сақтауға  және  жеткізуге  қабілеті  бар  маман    ретінде  зерттеліп, 

ашылған[1,14].

Я.А.Коменский    мұғалімге  энциклопедиялық  білімі.  жоғары  дамыған  кәсіби  қасиеттері  бар 

педагогикалық іс-әрекеттің технологиясын білетін маман ретінде. өз халқыньің тілін, мәдениетін, салт-


203

дәстүрін білетін және басқа мәдениеттерге түсіністікпен қарайтын адам ретінде жоғары талаптар қойған. 

Оның ойынша, гуманизм идеялары бойынша тәрбиеленген жаңа мұғалімді қалыптастыру бүкілхалықтық 

іс болып табылады

П.П.Блонский  мұғалім  өз  білімі  мен  шеберлігін  үздіксіз  жетілдіріп  тұратын  тәрбиелі  әрі  өте  білімді 

адам болуы керек, өмірді сүйетін, қызықты жеке тұлға болуы қажет деп тұжырьімдаған. Ол, сондай-ақ 

теориялық пен тәжірибелік дайындықтың тұтастығына. педагогикалық теория мен мектеп тәжірибесінің 

тығыз байланысына шақырған.

Бзстауыш  сыныл  мұғалімін  дайындау  мәселесін  зерттеуге  көрнекті  кеңес  педагогы  А.С  Макаренко 

үлкен үлес қосты. Ол мұғалім іс-әрекетінде педагогикалық шеберліктің ролін баса айтып, оны игерудің 

жолдарын керсеткен, мұғалім педагогикалық теория мен педагогикальіқ процестің технологиясын терең 

игеруі қажет деп есептеген.

Ф.М.Достоевскийдің  «Өзіңнен  өзіңді  ізде,  өзіңе  өзің  бағын,  өзіңді  өзің  тани  біл», - дегеніндей,  әр 

мұғалім өзінің бала болғанын, өзінің ата-ана екенін, өзінің оқытушы болып қалыптасып келе жатқанын ой 

елегінен жиі-жиі еткізіп отырса, өзге алдындағы жауапкершіліктің сыры бірден айқындала бастайды[2,45].

Белгілі кеңес педагогы Н.М.Гонобалин балаға сүйіспеншілік мұғалімнің еңбегіне деген сүйіспеншілікті 

тудырады,  бұдан  мұғалім  ісінде  шеберлік  пайда  болады  дейді.  Ал    В.А.Сухомлинский  «балалармен 

күнделікті қарым-қатынаста болу адамға сүйіспеншілікті, сенімділікті арттырады», - деп жазды.

Ал, қазақстандық психолог Мәжит Мұқанов келесі тұжырымды ұсынады «мұғалімнің негізгі қызметі - 

білім беру емес, оқушының оқуға танымдық қызығуын арттыру, итермелеу, түрткі болу».

Қазіргі таңда бүгінгі күн талабына жауап беретін маман даярлау күрделі, әрі шығармашылықты талап 

ететін процесс.

Ол  педагогтың  өзінің  жеке  басының  қасиеттерін  шыңдауды  келешек  мамандардың  санасына  жол 

табуды, тәрбие жұмыстарының әдіс-тәсілдерін ұдайы жетілдіріп отыруды талап етеді.

Шынында  да,  қазіргі  заман  мұғалімнен  өз  пәнінің  терең  білгірі  болу  емес,  тарихи  танымдық, 

педагогикалық-психологиялық  сауаттылық,  саяси-экономикалық  білімділік  талап  етілуде.  Ол  заман 

талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне 

еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебёр меңгерген жан болғанда ғана білім мен білігі жоғары жетекші 

тұлға ретінде ұлағатты саналады[3,25].

Қазіргі жас буын жан-жақты терең білімді, саяси- экономикалық сауатты, яғни интеллектуалдық деңгейі 

жоғары болса, тәуелсіз мемлекетіміздің мықты тірегі болатынына сенімі мол.

Себебі,  дамыған  елдердің  тәжірибесі  көрсетіп  отырғандай,  ұлттың,  мемлекеттің  гүлдену  негізі  үш 

шешуші фактордан тұрады. Олар мыналар:

- азаматтардың ғылыми жаңалықтарды игеруі;

- білімнің деңгейін көтеруі;

- мамандардың кәсіби білімімен айқындалуы.

XXI ғасырдың үлесіне тиіп отырған дүниежүзілік өркениеттілікке жету жолындағы мұндай азаматтық 

міндеттерді жүзеге асыруда білім беру мен тәрбие ісін нағыз гуманистік дәрежеге кетеру бүкіл ғаламдық 

мәдени құндылықтарға қол жеткізу- ұстаздар еншісінде.

Олай болса, өз саясатын әлемдік деңгейде жүргізіп, дүниежүзілік ғаламдану үрдісіне жақындай түскен 

мемлекетіміздің болашақ иелерін емірге даярлайтын ұстаздың жеке тұлғасы мен кәсіптік мәдениеті қандай 

болуы керек?

Қазіргі  білім  беру  жүйесіндегі    парагдималар  жағдайына  мұғалімдердің  кәсіби  шеберлігін,  жалпы 

педагогикалық, ғылыми –теориялық, әдістемелік және мәдени дайындығын көтеру маңызды болып отыр. 

Жаңа  буын  оқулықтары  ,оған  байланысты    жетілдірілген  бағдарламалар  енгізіліп,  жалпы  білім  берудің 

мемлекеттік стандартына сәйкес оқушы білімін бағалау талаптары қойылуда. 

Белгілі педагог К.Ушинский: «Мұғалім-өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды, 

ізденуді  тоқтатысымен  оның  мұғалімділігі  де  жойылады».-дегендей    оқытумен  білім  берудің  ұлттық 

моделіне көшкен  қазіргі мектеп ойшыл зерттеуші, педагогикалық үйлестіруді жоғары деңгейде меңгерген 

психолог, педагогтік диагностика қоя алатын іскер де жаңашыл мұғалімді қажет етеді [4,27-б]. 



204

«Оқытатын адам бала оқыту ғылымын жақсы білу керек»,- деп Ахмет Байтұрсынов айтқандай қазіргі 

ең басты мәселе-өз жұмыс орнына  және бүкіл техникалық тізбекте технологияның үздіксіз өзгерістеріне 

бейімделе алатын орындаушы тұлғасын қалыптасрыу, яғни оқушы білімін халықаралық деңгейге жуықтату. 

Бұл дегеніміз-білім беру саласындағы қазіргі дидактиқалық мүмкіндіктерді, жаңа идеяларды және оқыту 

технологияларын толық пайдалану. 

Қазіргі  мектепке  келген  жас    педагогикалық  кадрлардың  білім  мен  білік  сапалары  сын  көтермейді. 

Өйткені ол мектеп қабырғасында өзі не орташа не нашар оқушы болғаны сөзсіз. Мұны олай дейтін себебім, 

ҰБТ-да көрсеткіші төмен  болған түлек педагогика мамандығын таңдайды. Өйткені көбінесе заң, қаржы 

және техникалық салалардың оқуға қабылдаудағы өту ұпайы жоғары және төлем ақысы да жоғары. Ал, 

педагогика мамандықтары қол жетімді және өту ұпайлары да басқаларға қарағанда төмен. Оқып жүрген 

студент ақысын төлесе болғаны білім сапасы, мұғалімдік іскерлігі және сауаттылығы ескерілмейді. 

Қазіргі заманға лайық тәрбиелеу мен білім беруде рухани , этно-мәдени дәстүрді сақтап, дамыта отырып 

шығармашылық  ізденіспен  жұмыс  істейтін  ұстаз  тұлғасы  өз  мамандығын  жоғары  қоя  білетін,  оқыту 

мен тәрбиелеу ісіне ұлттық сана мен мәдени құндылықтарды ескеріп оны жетік білетін, педагогикалық 

қалыптасққан  жақсы  үрдістерді  қазіргі  заманның  ұстанымдарына  сай  қолдана  білетін,  білім  беру  тек 

жетекші  ғана  емес , оқушыны  өз  бетімен  оқып  үйренуге  сенімді  баулитын , оның  жан-жақты  дамуына  

ынтымақтастық педагогикалық негізінде ықпал ете алатын , педагогикалық мәдениеті жоғары деңгейдегі 

зиялы адам. 

Ал,  кәсіби  шеберлігі  мен  біліктілігі,  болжауға,  жоспарлаға  диагностикалау  мониторингілеуге  

қабілеттілігімен , оқу-тәрбие  үрдісінде , педагогикалық  іс-әрекетке  жаңашыл  және  обьективті  талдау 

жасай  алуымен,  технологиялық  білім  мен  білікті , бірлікті  игеру  арқылы  деңгейлі  және  көп  нұсқаулы 

оқытушылыққа дайындығымен, өз мамандығы бойынша теориялық білімін үздіксіз жетілдіріп, ғылым мен 

ұштастыруға ұмтылысымен даярлануы қажет. 

Республикада  оқыту  мазмұны  жаңартылып,  жаңа  буын  оқулықтарының  негізінде  жасалған 

бағдарламалар  бастауыш  мектептің    жаңа  жүйеге  көшуін , әрбір    мұғалімнен  жаңаша  жұмыс    істеуін, 

батыл шығармашылық ізденісін,  оқушылардың белсенділігі мен  қызығушылығынын арттыруын талап 

етеді. А.С. Макаренко оқушыларды сабаққа тарта білу, олардың оқуға қызығушылығын арттырып, білімге 

құмартуына аса көңіл  бөледі. Оның пайымдауынша, қызығушылығық сапалы оқудың негізгі жолы, ешбір 

қызығусыз тек қана зорлық күшімен жүргізілген оқу оқушы бойындағы білім алуға деген құштарлықты 

жояды.

Жас  бала  не  нәрсеге  болса  да  құмар,  қызыққыш,  қолымен  ұстап,  көзбен  көргенді  жақсы  көреді.  



Оқушылардың    қызығушылығын  арттыру  жақсы  ұйымдастырылған  сабаққа  байланысты.  Сондықтан, 

әрбір сабақта бұрыннан белгілі мәліметтерді қайталай бермей, оқытудың жаңа әдіс, тәсілдерін іздестіру 

қажет[5,59-б] 

Қазіргі заманда әрбір мұғалім келесідей ережелерді ұстанғаны жөн:

-  ізгіліктің  тәрбие  бағытына  қайшы  келетін  дәстүрлі  әдіс,  форма  құрал-шараларын  ұдайы  жаңарған 

талаптарға  сәйкес  реттеп,  өзгерте  қолдануымыз  қажет.  Себебі,  олардың  бәрі  педагогикалық  құндылық 

болғанымен,  басқа әлеуметтік-экономикалық жағадайларда қалыптасқан;

- оқушылардың өз міндеттерін адал орындауға болған ұмтылысын қолдап-қуаттау;

-  оқшының  келеңсіз  қылықтарын  дәйекті,  қатал  талдап,  оған  мұндай  әрекеттердің  орынсыз  екенін 

тілектестік және шыдамдылықпен түсіндіру;

- оқушының жіберген қателіктерін аңдауға көмектесіп, жұмысына орын алған олқылықтарды шыдаммен 

дәйекті ұғындыру;

- оқушының көңіл-күй қалпының жайлы болуын қамтамасыз ету;

- оқушыда ұнамды өзіндік бағалау, күрделеніп отыру, жеткен нәтижелерді бекіту;

- қажетті бағытта тұлға әрекеттерінің белсенділігін көтеруге ат салысу;

- оқушыны сүйе де құрметпен қабылдай отырып, тәртіп талап етуді ұмытпау;

-  оқушы  толғаныстарымен  қызығуларына  баса  көктеп  араласпай,  әдептілікпен  әрі  үйлесімді  бағыт 

беріп отыру;



205

-  өз  кемшіліктерің  мен  жетістіктеріңді  пайымдай  біліп,  бала  тәрбиесінде  ұнамды  болған 

басылымдылықтарды  ғана  пайдалану.  Оқушыға  үлгі-өрнек  екеніңізді  ұмытпай , әр  қадамыңызды 

қадағалаңыз;

- өз шәкіртіңіздің әрқандай табысына қуана біліңіз;

- оқушыға өз болмысын тіктеп , танытуға мүмкіндік беріңіз;

- оқушыға қандай талап қоятыныңызды және одан не күтетініңізді үздіксіз ескеріп отырыңыз;

-  оқушының  қалпы  мен  көңіл-күйін  ескеріп  отыру  қажет.  Зауқыт  болмаса,  көңілін  көтерудің  жолын 

іздеңіз, шектен тыс шашылып бара жатырса, тиым салыңыз;

-  оқушыны  үлкен  зейінділікпен  тындаңыз,  сол  мезеттегі  жұмыстарыңызды  қоя  тұрсаңыз  да,  зиян 

болмас;

- тәрбие үдерісін таңдалған ұзақты мұрат бағытынан шығармау;



- оқушымен оның қалауына сай әңгімелесу;

- ізгілік тәрбие бағытын бала өсіп жаттқан отбасында дамыту.

Жаңа типті мұғалімнің әлеуметтік қажеттілігін қанағаттандыру нәтижесі - бұл мұғалімдерге арналған 

ұзақ  және  қысқа  мерзімді  курстарды  ұйымдастыруда  жаңа  инновациялық  үдерістер  болып  табылады. 

Мұғалімнің  педагогикалық  қызметіне  инновациялық  үдерістерді  ендірудегі  теориялық  білімдер  мен 

практикалық  тәжірибені белсенді таратуда білім жетілдіру жүйесінің алатын орны айрықша.

«Ғасырдың мектебі мен мұғалімі қандай болу керек?» деген негізгі сұраққа жауап ізделуде. Мұғалімді 

даярлау барлық кезеңдерде мәнін жоймайтын мәселелер қатарына жатады, себебі қоғамның әлеуметтік-

экономикалық міндеттері өзгеріске ұшырап отырады, өскелең ұрпақты өмірге даярлау талаптары күшейеді, 

ап мұның бәрі педагог кадрларын мамандық даярлау жүйесіндегі көзқарасгарды байыта қарауға жетелейді.

Сондықтан  баланы  өзінен  төмен  көретін,  көп  ақыл  айтатын,  іскер  емес  мұғалімдерді  олардың 

жан-дүниесі  қабылдамайды.  Яғни  этнопедагогика  мен  этнопсихология  негіздерін  меңгеріп,  ез  ісінде 

инновациялық әдістерді пайдалануы қажет-ақ. Сонда ғана ұстаз деген ұлағатты атқа лайық бола аламыз.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   82




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет