Бірпартиялық жүйе өзінен басқа, әсіресе бәсекелес партияларды болдырмайды. Ол тоталитарлық және авторитарлық қоғамдарға тән. Мұндай тәртіпте басқарушы партия бақылаушы және сынаушы оппозициялық партиялардың жоқтығын пайдаланып, саяси билікті бүтіндей қолына алып, басқа мемлекеттік органдарды ығыстырады. Ондай партия бұрын КСРО-да болды, қазір Қытай, КХДР, Кубада бар.
Екіпартиялық жүйе.Көптеген саясаттанушылар саяси жүйе бірқалыпты жұмыс істеуі үшін екіпартиялық жүйе тиімді деп есептейді. Мұның тиімділігі билік басындағы партияны екінші оппозициялық партия толық бақылауға алуы. Сондай-ақ жеңіске жеткен партия тұрақты үкіметті құруға қол жеткізеді. Бұған мысал ретінде АҚШ-тағы республикалық және демократиялық, Ұлыбританиядағы консерваторлар мен лейбористер партиясы. Германияда христиандық демократтар мен социал-демократтар жатады.
Көппартиялық жүйе.Батыс Европаның көптеген елдерінде көппартиялық жүйе өмір сүреді. Көппартиялық жүйе елде қалыптасқан әлеуметтік-саяси жағдайға және иделогиялық бағыттылыққа тәуелді.
4.Саяси партиялар генезисінің кезеңдері:ариситократиялық саяси клубтар, бұқаралық партиялар.Саяси партияларды мыиалардан айыра білгсн жоіг. біріншідсн, партия үшін сипатты үйымдық қүрылымы мсн саяси багдар-ламасы жоқ саяси козгалыстардан, скіншідсн, мсмлекетгік би-лікті жсңіп алуға үмтылыс жасамайтын, тек оиы жүзеге асыра-тьійдарға ықпал жасауга үмтылатин қі.ісым корсету топтарынаи
айыра білген жөн.
Қазіргі замангы копшілік партиялар Еуропада XIX гасырдын, екінші жартысында қүрылды. Саясат гылымында партиялардьщ тарихи орнығу процссі М.ВсбСр үбыніан схема бойынша қарас-
тырылады:
а) ақсүйектср үйірКісліірі (котсриялар);
б) саяси клубтар;
в) көпшілік партиялар.
Партиялар кодімгі ішкі бірлсстіктсрі бар, томеннен жогарьна бағынышты түракты үйымдар болын табылады. Партия қүры-лымы мыналарга болінеді:
а)тартий кошбасшылары;
б)акылдасу штабы, партия идсологгары;
в)партия торсшілдні;
г)торешілдіккс жатпайтын партия активі;
д)партияның самарқау мүшслсрі.
