Лекция жинағы Шымкент, 023 лекция
жүктеу/скачать 5,68 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың мақсаты : Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау және дамыту және жеке тұлғаға типологиялық сипаттама беру. Сабақтың түрі
|
№5 семинар Тақырыбы: Тұлғаның жеке типологиялық сипаттамасы. Жоспар: 1. Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау және дамыту. 2. Темпераментті анықтау. Темперамент түрлері: холерикалық, сангинді, флегматикалық және меланхоликалық. 3. Мінезі мен білімін акценттеу. Сабақтың мақсаты : Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау және дамыту және жеке тұлғаға типологиялық сипаттама беру. Сабақтың түрі: Түсіндірмелі және іскерлігі мен танымдық белсенділігін қалыптастыру сабақтары. 1. Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау және дамыту. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы үлкен мәселе екенін бір сөзбен жеткізіп айту өте қиын. Биологиялық тіршілік иесі ретінде өмірге келген адамның әлеуметке қосылып адам болып тұлғалануының негізінде жатқан нәрсе сөзсіз осы – тұлғаның кәсіби дамуының психологиялық ерекшеліктері екендігі еш дау тудырмаса керек. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы үлкен мәселе екенін бір сөзбен жеткізіп айту өте қиын. Биологиялық тіршілік иесі ретінде өмірге келген адамның әлеуметке қосылып адам болып тұлғалануының негізінде жатқан нәрсе сөзсіз осы – тұлғаның кәсіби дамуының психологиялық ерекшеліктері екендігі еш дау тудырмаса керек. Адамның эволюциялық даму жолында тек еңбек әрекеті ғана, яғни адамды адам еткен еңбек екенін көреміз. Осылайша, адам еңбек әрекеті арқылы қарадүрсін жабайы қоршаған ортаны игерілген, өңделген мәдени ортаға айналдырып өзгертті және өзі де өзгерді әрі мәдениленді. Осындай жасампаздық әрекеті арқасында адам қарапайым еңбек әрекетін күрделендірді әрі түрлендірді. Еңбек бөлінісіне байланысты орай болған күрделі еңбектен жеке-жеке кәсіп түрлері бөлініп шығып, кәсіппен айналысқан адамдар белгілі бір білімдерді игеріп, дағдылар қалыптастырып, тәжірибе жинақтап, шеберліліктерін шыңдап барып кәсіпке кіріскен. Адамның тұлғалық дамуы мен кәсіби дамуы арақатынасы әрине бар. Ол қоршаған ортаға, адамдарға, материалдық және рухани мәдениет заттарына, отбасына және өз мамандығына деген жақсы қатынастардан байқалады. Сонымен, кәсіби дамудың негізгі ерекшеліктері - кәсіби байлықтар приоритеті, жұмысқа кірісіп кету, берілу. Адамның тұлғалық дамуы мен кәсіби дамуы арақатынасы әрине бар. Ол қоршаған ортаға, адамдарға, материалдық және рухани мәдениет заттарына, отбасына және өз мамандығына деген жақсы қатынастардан байқалады. Сонымен, кәсіби дамудың негізгі ерекшеліктері - кәсіби байлықтар приоритеті, жұмысқа кірісіп кету, берілу. Сондықтан да, қазіргі ғылымдағы кәсіпке дайындалу ұғымы, бір жағынан топтардың, таптардың, ұлттардың жалпы әлеуметтік жүйесінің құндылық стандарттарымен, екінші жағынан тұлғаның мотивациялық бағдарлауымен тығыз байланысты. Қоғамдағы маңызды құндылықтар интериоризациясы мінез-құлықтағы әлеуметтік нормативтерді игеру арқылы келеді. Құндылықтық бағдарлау қоғамдық маңызды істерде және мінез-құлықтарда пайда болатын сананың, мінез-құлықтың белгілі бір бағыттылығында өзін көрсетеді немесе өзі жөнінде мәлімет береді. Индивидті, кәсіби және тұлғалық даму темптерінің сәйкес болуы дегеніміз адамдардың өзін-өзі еңбекке бейімдеуі және оны жүзеге асыруымен сипатталатын қатынас. Жалпы айтқанда, адамның индивидті, тұлғалық және кәсіби дамуы оның индивидуалды өмірінде өзара әрекеттесіп, кәсіби өмір сценарийінің кең спектірін құрайды. Адамның шыңға жетуі тұлғалық кәсіби қалыптасуының әр кезеңдерінде орналасады. Кәсіби қалыптасу адам өмірінің ұзақ кезеңін қамтиды (35-40 жыл). Осы уақыт аралығында өмірлік және кәсіби жоспарлар өзгереді, әлеуметтік жағдайлар мен жетекші іс-әрекет ауысады, тұлға құрылымының қайта құрылуы жүреді. Осыған байланысты кәсіби қалыптасудың үздіксіз процесінде кезеңдердің бөліну критерийлері туралы сұрақ пайда болады. «Ресурстар» ұғымы психикалық шындықты зерттеуге байланысты әр түрлі зерттеулерде қолданылады. Соңғы жылдары гуманистік психологиядан бастау алған психологияда ресурстық тәсіл кең тарала бастады, оның шеңберінде өмірдің қиын жағдайларын жеңуге мүмкіндік беретін тұлғаның сындарлы басталуын зерттеу маңызды орын алды. Э.Фромм өмірлік қиын жағдайларды жеңу үшін адами ресурстар ретінде белгіленген үш психологиялық категорияны бөліп көрсетті: - үміт - өмір мен өсуге ықпал ететін болашақты күтуге дайындықты, өзін-өзі дамытуды және оның болашағын көруді қамтамасыз ететін нәрсе; - рационалды сенім - көптеген мүмкіндіктердің бар екендігі және осы мүмкіндіктерді уақытында тауып, пайдалану қажеттілігі туралы хабардар болу; - ақыл-ой күші (батылдық) - үміт пен сенімге қауіп төндіріп, оларды жалаңаш оптимизмге немесе иррационалды сенімге айналдырып, оларды жою әрекетіне қарсы тұру қабілеті, «бүкіл әлем« иә »дегенді естуді қалаған кезде« жоқ »деп айту қабілеті. қазіргі психологияда тұжырымдаманың мазмұны» ресурстар »психологиялық стресс теориясын дамыту шеңберінде әзірленуде. В.А. Бодров оған келесідей анықтама береді: «Ресурстар дегеніміз - бұл адамның физикалық және рухани мүмкіндіктері, оны жұмылдыру оның стресті болдырмау немесе жеңілдету үшін өзін-өзі ұстау бағдарламасы мен әдістерін (стратегияларын) жүзеге асырады.» Ресурстардың екі класы бар: жеке және экологиялық (басқаша, психологиялық және әлеуметтік) ... Жеке ресурстар (психологиялық, кәсіптік, физикалық) адамның дағдылары мен қабілеттерін білдіреді, экологиялық ресурстар адамның әлеуметтік ортада (отбасы мүшелерінен, достарынан, әріптестерінен) көмек көрсетуге (инструментальды, моральдық, эмоционалды) қол жетімділігін және стрессті бастан өткерген адамдардың өмірін материалдық қолдауды көрсетеді немесе стресстік жағдайларда. Сонымен, жеке ресурстарды тұлғаның өмір сүру ортасымен қарама-қайшылықтарын жою, қолайсыз өмірлік жағдайларды еңсеру, оның бағытын белгілейтін және өзін-өзі жүзеге асыруға негіз жасайтын тұлғаның құндылық-семантикалық өлшемдерін өзгерту қабілеттері жүйесі ретінде ұсынуға болады. жүктеу/скачать 5,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|