Пайдаланған дерек көздері

120 
 
Мухаметрахимова Р.Ж., 
7 сыныптың сынып жетекшісі 
Өскемен қаласы әкімдігі «Оралхан Бөкей атындағы  
№44 мектеп -лицейі» КММ 
 
«ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНА  ОТЫРЫП, ОҚУШЫЛАРДЫҢ 
ҮЗІЛІС  КЕЗІНДЕ  ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУ» 
 
1.  Тірек  сөздері:  Шығармашылық,  диагностика,  өзін-өзі  басқару,  бәсекеге 
қабілетті тұлға. 
2.  Тақырыптың өзектілігі: 
  Қазақстан Республикасының “Білім туралы” Заңының 5-тарауындағы 41-
баптың 1-бөліміндегі “педагог қызметкерлер өз біліктілігін арттыруға міндетті” 
деп көрсетілуі, “Қазақстан-2050” стратегиялық бағдарламасында Елбасының “біз 
балаларымызға  өзіміздің  жақын  және  алыс  көршілерімізбен  достық  қарым-
қатынасымызды  мұра  етіп  қалдыруымыз  керек”  деген  сөзі  бүкіл  ағартушы 
қауым  алдында  “Оқу-тәрбие  үрдісіне  жаңа  педагогикалық  технологияларды 
енгізу  арқылы  оқушылардың  білім  сапасын  арттыру,  шығармашылық  қабілетін 
дамыту” өзекті мәселелер енгізіп отырғаны белгілі. 
Осы  мемлекетіміздің,  Елбасының  білім  саласына  қойып  отырған 
талаптарын  ескере  келе,  Оралхан  Бөкей  атындағы  №44  мектеп  –  лицейі 
«Жаратылыстану-математикалық  бағыт  негізінде  оқушыларға  білім  берудегі 
бейінді  оқытудың  жаңа  әдіс  -  тәсілдері»  өзекті  тақырыбы  бойынша  жұмыс 
жасайды. Бүгінгі таңда жаңа білімді адамды қалыптастыру барысында мектептің 
қызметі  күннен-күнге  ұлғая  түсуде.Сондай  қызметтерінің  бірі-үзіліс    кезінде 
оқушының  уақытын  тиімді  пайдалану.  Сoндықтaн  мeн  өзімнің  сыныбымда 
«Жаңа  технологияларды  пайдалана  отырып,  үзіліс    кезінде    оқушылардың 
шығармашылық  қабілеттерін  дамыту»  тақырыбын  алдым.  Халқымыздың  ұлы 
ұстазы  Абай  өзінің  қарасөздеріңде  «Бала  өмірге  келгендегі  қабілеттерін  ары 
қарай дамытып, шыңдау қажет. Ол назардан тыс қалса, бара-бара жойылып, жоқ 
болады»,-деп  атап  көрсеткен.  Бала  бойындағы  шығармашылық  қасиеттерді 
дамыту  үшін, алдыма төмендегідей  мақсат қоя отырып, өзекті тақырыбыммен 
жұмыс жасап келемін. 
3.   Мақсаты:  Жеке тұлғаны жан-жақты дамытудың алғы шарты ретінде  жаңа 
технологияларды пайдалану арқылы шығармашылық қабілетін дамыту. 
Міндеттері : 
1.   Тәрбие үрдісіне диагностикалық талдау жасау 
2.   Оқушының жеке тұлғасының мониторингісін құру 
3.   Тәрбие үрдісін ізгілендіруді жүзеге асыру  
4.   Зерттеу нысаны: 12-13 жастағы оқушылар, 7-«М2» сыныбы. 
5.   Сипаттама:
  
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаев:  «Ғасырлар 
мақсаты  -қоғамның  нарықтық  қарым-қатынасқа  көшу  кезінде  саяси-
экономикалық  және  рухани  дағдарыстарды  жеңіп  шыға  алатын,  ізгіленген  ХХІ 

121 
 
ғасырды құрушы, іскер, өмірге икемделген, жан-жақты мәдениетті жеке тұлғаны 
қалыптастыру»,-деп тұжырым жасады. 
 
Қоғамның осындай дарынды адамдарға деген қажеттілігін қанағаттандыру 
талабы білім беру жүйесінің алдына баланың жеке қабілетінің дамуына жол ашу, 
шығармашылық   қабілеті  зор  жеке  тұлғаны  қалыптастыру  міндетін  қойып 
отыр.Оқушының  шығармашылық  қабілетін  дамыту  деген  қабілет  ұғымының 
мәнін  ашудан  бастау  алады.«Қабілет-іс-әрекеттің  белгілі  бір  түрін  ойдағыдай 
нәтижелі орындауға көрінетін адамның жеке қасиеті»десе  Т.Тәжібаев, «Қабілет 
–  білім  алуға  қажетті  адамның  психологиялық  ерекшеліктері»,-дейді 
А.В.Петровский.  Осының негізінде  «Жаңа технологияларды пайдалана отырып, 
үзіліс  кезінде  оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту» атты жобам 
оқушы  білімді,  тәрбиені  өмірде  қолданып  қана  қоймай,    көрген-түйгенін 
дәлелдей  білуге,  елдегі  қоғамдық-саяси  және  экономикалық  жағдаймен, 
адамзаттың  ғаламдық  мәселелерімен  салыстыра  біліп,  қорытынды  жасауға, 
біліктілігін  шыңдауға,  үзіліс  кезінде  оқушылардың  қызығушылығын  тудыруға, 
уақытты тиімді пайдалануға жетелейді.  
 6.  Ақпараттық-коммуникативтік технологиялар, стратегиялар: 
Мәлік  Ғабдуллиннің  мына  сөзі  менің  тәрбие  туралы  ойыма  ой  қосты.  «Тәрбие 
дегеніміз  баланың  үстіне  кигізе  қоятын  дайын  киім  емес.  Тәрбие  жұмысының 
мыңдаған түрі мен қыры бар. Олар тәжірибеде сынала келе нәтижеге ие болады. 
Осы  сөздерді  көкейіме  түйе  отырып,    оқушыларымның  бойында  
шығармашылығын  дамыту  мақсатында    тәрбие  өнері,  өзін-өзі  басқару  (И.П 
Иванов),  «жұлдызды  сәт»  жобасы  (сыныптан  тыс  уақытта  және  үзіліс 
уақытында), технологияларын  тәжірибеме енгіздім.  
Осы  жұмыстың  нәтижесі  жеке тұлғаның  жалпы адами құндылықтарды 
ұғынуына және жаңа құндылықтар құруға бағытталған өзіндік шығармашылық 
қызметін жетілдіруге мүмкіндік туғызды. 
ІІ тарау: Жобаны жоспарлау. 
1.Жобаның  сипаттамасы:  
Осы зерттеу тақырыбымен жұмыс жасай бастаған кезден нәтижесін байқауда 
сынып оқушыларына  әр түрлі психологиялық, педагогикалық бақылау жүргізіп 
отырдым.
 Және төмендегідей әдіс-тәсілдерді қолдандым: 

 
Баланың отбасылық жағдайын зерттеу; 

 
Шығармашылық қабілетін анықтау; 

 
Сауалнамалар, тренингтер өткізу; 

 
Әр түрлі  сайыстарға  қатысу 
 
 
 
 
 
 
 
 

122 
 
Кесте 1 – 7 «М2» сыныбының Гарднер әдістемесі бойынша диагностика 
 
 
Ақыл- ой типі 
 
 
Ақыл- 
ой 
типінің 
тән түрі 
№  Аты-жөні 
н
ат
ур
ал
и
ст
ік
 
му
зы
к
ал
ы
қ
 
Логик
ал
ы
қ
  
тұ
л
ға
ар
ал
ы
қ
 
мот
ори
к
ал
ы
қ
 
Верб
ал
ды
 
л
и
н
гви
ст
и
к
ал
ық
 
Ішкі 
жеке 
тұ
л
ға
л
ы
қ
 
Ви
зу
ал
ды
 
к
еңістікт
і  
ақ
ы
н
ды
қ
 
әрт
іст
ік
 
аспазды
қ
 
спорттық
 
М
ат
ем
ат
и
к
ал
ық
 
зерт
те
уш
іл
ік
 
1.
 
 
Айдарбекұл
ы Әли 
6 
4  4 
5  6 
7 
8 
7 
4 
4 
6 
6 
6 
Вербалд
ы  
лингвист
икалық, 
ішкі 
жеке 
тұлғалық 
, 
визуалд
ы 
кеңістікт
і 
2.
 
 
Аймуханова 
Назерке  
4 
2  5 
2  2 
4 
3 
3 
2 
0 
4 
7 
4 
Логикал
ық,  
спортты
қ 
3.
 
 
Ануарбеков
а Жания  
4 
6  2 
2  2 
4 
3 
2 
2 
1 
3 
3 
1 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық,  
музыкал
ық 
4.
 
 
Асанова 
Нуржамиля 
3 
2  3 
2  5 
6 
5 
7 
3 
3 
6 
5 
3 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық,  
визуалд
ы 
кеңістікт
ік, 
аспаздық  
5.
 
 
 Әлибекова 
Шұғыла 
1 
1  0 
1  1 
3 
1 
2 
1 
1 
1 
1 
1 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық 
6.
 
 
Байборинов  1  2  1 
1  4 
2 
2 
2 
1 
1 
1 
2 
1 
Моторик

123 
 
Әлішер  
алық  
7.
 
 
Бакытбеков
а Малика  
2 
1  2 
3  4 
2 
4 
1 
0 
0 
5 
4 
0 
Аспазды
қ, ішкі 
тұлғалық  
8.
 
 
Бейбіт 
Ботагөз  
6 
3  2 
3  3 
2 
2 
3 
2 
2 
3 
5 
3 
Натурал
истік, 
спортты
қ  
9.
 
 
Бисаринов 
Дарын  
0 
1  0 
2  1 
0 
1 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
Тұлғаара
лық  
10.
 
 
Бишуинов 
Әбілмансур  
2 
2  3 
1  2 
2 
3 
1 
2 
1 
1 
2 
2 
Логикал
ық, ішкі 
жеке 
тұлғалық 
11.
 
 
Зияда 
Аружан  
2 
2  1 
3  2 
2 
2 
2 
1 
2 
1 
1 
2 
Тұлғаара
лық 
12.
 
 
Еңсегенова 
Асем 
2 
1  1 
1  2 
3 
1 
1 
1 
2 
1 
2 
1 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық 
13.
 
 
Зәкенов 
Әлихан  
3 
1  0 
4  3 
2 
3 
3 
0 
3 
0 
6 
2 
Спорттт
ық, 
тұлғаара
лық 
14.
 
 
Ибраимов 
Ермахан  
3 
2  4 
4  5 
1 
4 
2 
1 
2 
2 
2 
2 
Моторик
алық, 
ішкі 
тұлғалық 
15.
 
 
Кизаметдин
ов 
Темирлан  
6 
7  5 
7  4 
7 
5 
3 
4 
3 
4 
10  9 
Спортты
қ, 
математ
икалық 
зерттеуш
ілік 
16.
 
 
Қабдылман
апов 
Досжан  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17.
 
 
Қалибекқыз
ы Тогжан 
2 
1  1 
4  2 
3 
2 
1 
1 
1 
1 
4 
1 
Тұлғаара
лық, 
спортты
қ  
18.
 
 
Мейірман 
Алуа  
3 
2  3 
6  3 
3 
6 
1 
0 
4 
6 
6 
2 
Тұлғаара
лық, 
аспаздық

124 
 
, 
спортты
қ 
19.
 
 
Молдабаева 
Айша  
2 
2  7 
6  5 
2 
4 
4 
1 
2 
3 
2 
2 
Логикал
ық, 
тұлғаара
лық  
20.
 
 
Нұрахметов 
Ерхат  
3 
4  4 
5  4 
6 
4 
10 
3 
3 
3 
3 
4 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық, 
визуалд
ы 
кеңістікт
ік 
21.
 
 
Сакыбаева 
Анеля 
3 
2  3 
2  3 
4 
2 
3 
2 
4 
4 
3 
2 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық, 
әртістік, 
аспаздық  
22.
 
 
Серикбаева 
Айша  
0 
1  3 
1  3 
1 
2 
2 
4 
2 
4 
6 
3 
Ақынды
қ, 
аспаздық
, 
спортты
қ  
23.
 
 
Сейсембино
в Арсен  
1 
1  1 
0  0 
4 
1 
1 
1 
1 
0 
1 
1 
Вербалд
ы 
лингвист
икалық, 
24.
 
 
Советқанов 
Досжан  
1 
5  2 
3  6 
3 
0 
0 
4 
4 
3 
2 
7 
Математ
икалық 
зерттеуш
і, 
музыкал
ық  
25.
 
 
Хамза 
Ерасыл  
1 
2  3 
4  2 
2 
2 
3 
0 
2 
1 
4 
1 
Тұлғаара
лық, 
спортты
қ  
 
 
4  
% 
8  
% 
12
% 
2
9 
% 
8  
% 
33%  16
% 
12
% 
4
% 
4
% 
20
% 
33
% 
8  
% 
 

125 
 
 
Гарднер  әдістемесімен  жүргізілген  диагностика  қорытындысы  бойынша  
оқушылардың    4%      натуралистік,  8%    музыкалық,  12%  логикалық,  29% 
тұлғаралық,  8%  моторикалық,  33%  вербалды  лингвистикалық,  16%  ішкі  жеке 
тұлғалық,12%  визуалды,4%  ақындық,  4%  әртістік,  20%    аспаздық,  33% 
спорттық,  8%  математикалық  қабілеттері  бар  екендігі  анықталды.  Бала 
бойындағы  шығармашылықты  анықтау  мақсатында  ата-ана-балаға,  бала-балаға, 
ұстаз-балаға  психологиялық  портретін  ашуда  «Ағаш»  сауалнамасы  алынып, 
«Қандаймын?», «Қандай болғым келеді?»  бағаны (критерийі) сараланды. 
2.
 
Іс-шаралар:  
Диагностикаға сүйене отырып,  балаларды төрт топқа бөлдім.  
Бірінші  «Өнер»  тобы  үзіліс  кезінде  ән  мен  би    өткізуді  жоспарлап,  жүйелі 
жүргізіп отырды. Оқушылар қызығушылығы күннен-күнге артты. 
Екінші  «Қолөнер»  тобы  қазақтың  тұрмыс-  салтына  қажетті  әшекей 
бұйымдардың  маңыздылығына  тоқталып,  көрме  ұйымдастырылды.  Оқушылар 
белсенділікпен қатысты.  
Үшінші  «Жайдарман»  тобы  үзіліс  кезінде  оқушыларға  көтеріңкі  көңіл-  күй 
сыйлап, жас ерекшеліктеріне сай әзіл-сықақ ұйымдастыра білді. Әрі рөлді жақсы 
сомдап, қойылым ойнауға бейім екендігін көрсетті. 
Төртінші «Спортшылар» тобы спорттық ойындардың маңызына тоқтала отырып, 
қазақтың  ұлттық  ойындарының  денсаулыққа  пайдалы  екенін  де  атап  көрсетті. 
Мәселен,  «Аудырыспақ»  ойынын  ойнағанда  алма  кезек  арқаға  салу,  иықтың 
қозғалыста болып, арқа ауруларын алдын алады екенін түсінді. 
3.   Күтілетін нәтиже:  
1  Сынып  жетекші  оқушылармен  жұмысты  тиімді  жоспарлай    білсе,  оқушымен 
қарым-қатынас нығаяды, қызығушылықтары арттады. 
2.Үзіліс кезінде артық жүгіру, тәртіпсіздік орын алмайды. 
3. Сынып белсенділерінің міндеттері арта түседі. 
4. Оқушы, ата- ана, сынып жетекші арасындағы байланыс күшейеді. 
5. Жеке тұлғаны дамытуға мол мүмкіндік жасалады. 
6.  Елбасымыз  айтқандай:    «Бәріміз  біріміз  үшін,  біріміз  бәріміз  үшін»  деген 
қағиданы біз де басшылыққа аламыз. Бағына білсең, басқара білесің. Сондықтан 
өзін-өзі  басқару  технологиясы  арқылы,  әр  оқушы  өз  міндетін    дер  кезінде 
орындап отырады. 
4.Мониторинг: 
Сыныптың өзін-өзі басқару жүйесін келесі кестеден көруге болады: 
 
Схема 2 - Өзін-өзі басқару жүйесі 
 
 
 
 
 
 

126 
 
 
 «Өнер» тобы    «Қолөнер»        «Жайдарман» тобы    «Спортшылар» тобы 
 Әр оқушы  бір-бірлеріне, сынып әкімі  мен ата-ана комитетінің төрайымы тізбек 
бойынша  бағынып, жүйелі қарым-қатынаста болады. 
 
Кесте 3 - Сыныптан тыс үйірмелерге қатысуы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сынып  оқушыларымның  90%    әр  түрлі  үйірмелерге  қатысады.  Сонын 
ішінде  65%  оқушы  спорт  үйірмелеріне  қатысса,  25%  өнер  үйірмелеріне 
қатысатының көруге болады. Оқушылар уақытты тиімді пайдалана біледі. 
 
 
ІІІ тарау: Қорытынды 
Әр  сынып  жетекші  өз  оқушыларына  шын  көңілімен  беріліп,  оқушылар  есінде 
қалатын  жұмыстарды  жоспарлап,  төменірек  түсіп  тұрған  баған  бойынша 
жоспарлы  түрде  жұмыс  жүргізсе,  алынбайтын  асу  болмайды.  Дегенмен  заман 
талабына  сай  жана-жақты  бәсекеге  қабілетті  тәрбиелеуде  әлі  де  болса  көбірек 
мән беретін жағдайлар бар: 
1.
 
Облыс, республика, халықаралық деңгейге дарынды  оқушыларды шындауда 
бала санының аз болуы. 
2.
 
Дарынды балалардың шығармашылық есептерінің жүйелі жүргізілмеуі. 
3.
 
Баланың өз-өзіне деген сенімінің аздығы. 
4.
 
Оқытушы мен оқушы арасындағы байланыстың сирек жүргізілуі. 
  Сондықтан төмендегідей нұсқаулықты басшылықта алған жөн: 
1.
 
Диагностика жүргізу-үздіксіз жүйе; 
2.
 
Өзін-өзі басқаруды дамыту, біріне- бірі бағына отырып басқару; 
3.
 
Оқушылардың жүйелі түрде даму қабілеттерін шыңдап отыру; 
4.
 
Баланың  жеткен  жетістігімен  тоқтап  қалмай,  басқа  қырынан  ашылуына 
бағыт-бағдар беру; 
5.
 
Көбірек сыныптан тыс шараларға қатыстыру; 
6.
 
Салыстыра отырып жетістігіне баға бере білуге үйрету. 
7.
 
Әр  түрлі  жаңа  технологиялардың    талабы  бойынша  оқушыларды  мадақтап, 
марапаттап отыру. 
 Жаман  оқушы  болмайды,  дұрыс  жолын  көрсете  біліп,  қажет.  Жіберген 
кемшіліктерін  көріп,  қорытынды  жасауға  үйрету-жетекші  міндеті.  Мектеп,  ата-

127 
 
ана,  жетекші  болып  жұмыс  жасасақ, жан-жақты дамыған жеке  тұлға  тәрбиелеп 
шығаратынымыз сөзсіз. 
 
Пайдаланған дерек көздері: 
1.
 
Елбасы  жолдауы  «Жаңа  әлемдегі  –Жаңа  Қазақстан»,  Егемен  Қазақстан.- 
2012.  
2.
 
Кенжебеков  Б.  Маманның  кәсіби  құзіреттілік  мәселесі.  Ұлт  тағылымы.-  
2004. 
3.
 
Қазақстан  Республикасының  2015  жылға  дейінгі  білім  беруді  дамыту 
тұжырымдамасының жобасы // Егемен Қазақстан. - 2003.  
4.
 
Иманбекова Б.И. Тәрбиеге жетекші. – Алматы, 2004. 
5.
 
Шығармашылық  қабілеттер  және  дамыта  оқыту  Б.А. Тұрғынбаева 
Алматы, 1999 ж.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

128 
 
Нургалиева Н.М., 
преподаватель казахского языка и литературы 
КГУ « Средняя школа №26»  
г. Усть-Каменогорск 
 
ПАТРИОТИЧЕСКОЕ ВОСПИТАНИЕ ШКОЛЬНИКОВ НА ОСНОВЕ 
КУЛЬТУРНО-ИСТОРИЧЕСКИХ ТРАДИЦИЙ И ЦЕННОСТЕЙ 
 
В полной мере и здоровой натуре тяжело лежат на сердце судьбы Родины; 
всякая  благородная  личность  глубоко  осознаёт  своё  кровное  родство,  свои 
кровные  связи  с  отечеством…  Любить  свою  Родину  значит  пламенно  желать 
видеть  в  ней  осуществление  идеала  человечества  и  по  мере  сил  своих 
споспешествовать этому 
Белинский В.Г.                                             
Любовь  к  Родине  у  детей  начинается  с  создания  простейших  духовных  и 
материальных  ценностей  и  восхищения  красотой  окружающего  мира. 
Дальнейшее  воспитание  этого  чувства  связано  с  осознанием  и  присвоением 
традиционных  ценностей  отечественной  культуры:  долгом,  любовью  и 
самопожертвованием,  уважением  старших,  духовным  развитием,  сохранением 
исторического  и  культурного  наследия  Казахстана,  национальной  культуры, 
исторической  преемственностью  поколений,  национальной  и  религиозной 
терпимостью,  культурой  мира,  культурой  межэтнических  отношений, 
толерантным  сознанием.Патриотическое  воспитание  подрастающего  поколения 
всегда являлось одной из важнейших задач современной школы, ведь детство и 
юность  самая  благодатная  пора  для  привития  священного  чувства  любви  к 
Родине. 
Под 
патриотическим 
воспитанием 
понимается 
постепенное 
формирование  у  учащихся  любви  к  родному  краю,  стране,  её  природе, 
национальной  и  самобытной  культуре.  В  современных  школах  работа  по 
патриотическому  воспитанию  не  менее  важна  и  актуальна.  Она  направлена  на 
знакомство с истоками национальной культуры, формирование чувства любви и 
гордости  за  свою  страну,  за  свой  народ,  уважения  к  его  свершениям, 
героическому  прошлому,  формирование  чувства  любви  к  родному  краю,  к 
природе.  
Планомерная  работа  по  патриотическому  воспитанию  школьников 
непременно  даст  положительные  результаты.  Большими  потенциальными 
возможностями  в  патриотическом  воспитании  обладают  внеклассные 
мероприятия в школе.  
Развитие  казахстанского  государства  и  общества  ставит  новые  задачи  в 
области  воспитания  молодого  поколения.  В  свете  этих  задач  повышается 
значимость патриотического воспитания учащихся общеобразовательных школ. 
Данное направление воспитания должно внести весомый, а в некоторых случаях 
и  решающий  вклад  в  дело  формирования  достойных  граждан,  подготовки 
умелых и сильных защитников Отечества.  
Важность патриотического воспитания молодежи подчеркивает Президент  

129 
 
Казахстана Н.А.Назарбаев. В своём ежегодном Послании народу Казахстана 
«Стратегия  «Казахстан-2050»  -  новый  политический  курс  состоявшегося 
государства»  отметил:  «что  новый  казахстанский  патриотизм  –  основа  успеха 
нашего  многонационального  и  многоконфессионального  общества.  Наша 
главная цель в данном направлении проста и понятна: мы должны сохранить и 
укрепить  общественное  согласие.  Это  –  непреложное  условие  нашего 
существования как государства, как общества, как нации.  
Фундамент  казахстанского  патриотизма  –  это  равноправие  всех  граждан  и 
их общая ответственность за честь Родины.»  
Также  лидер  нации  выделил  и  то,  что  без  уверенности  в  будущем  нельзя 
построить полноценное государство. Жизненно важно, чтобы цели государства и 
гражданина  совпадали  по  всем  основным  направлениям.  Это  и  есть  главная 
задача государства.  
Граждане доверяют государству только тогда, когда есть перспектива, есть 
возможности для развития, личного и профессионального роста.  
Государство и народ должны это осознавать и работать вместе.  
Надо  воспитывать в  себе  и наших  детях новый  казахстанский  патриотизм. 
Это, прежде всего гордость за страну и ее достижения.  
Но сегодня на новом этапе состоявшегося государства такое понимание уже 
недостаточно. Мы должны прагматично посмотреть на этот вопрос.  
Мы любим страну, мы ею гордимся, если государство гарантирует каждому 
гражданину качество жизни, безопасность, равные возможности и перспективы.  
Только  такой  подход  дает  нам  прагматичный  и  реалистичный  взгляд  на 
вопрос патриотизма и его воспитания.  
Наши дети и внуки также должны предпочесть жизнь на родине, потому что 
им  здесь  гораздо  лучше,  чем  на  чужбине.  Каждый  гражданин  нашей  страны 
должен обрести чувство хозяина на своей земле».  
Таким образом, предполагается ориентация школы не только на сообщение 
учащимся определенной суммы знаний, но и на развитие нравственных качеств 
личности, в том числе и патриотизма.  
Воспитательные традиции казахского народа связывались с формированием 
у  юношества  чувства  любви  к  родительскому  дому  и  близким  людям,  к  малой 
родине, к своему Отечеству, стремления собственным трудом приумножить его 
достоинство  и  благополучие.  В  наши  дни  в  задачи  образования  входит 
укоренение в сознании молодого поколения священных понятий, определяющих 
духовную жизнь нации: родина, семья, родной язык, родная природа, народ, его 
история,  вера,  духовная  культура  в  целом.  Все  это  -  фундамент  становления 
личности.  
Проблема  патриотического  воспитания  требует  изучения  и  всестороннего 
анализа  происходящих  в  обществе  изменений,  процессов  и  явлений, 
оказывающих  влияние  на  общественное  сознание,  мнения,  настроения, 
традиции,  взаимоотношения,  на  процесс  воспитания  и  практику  социально-
педагогической  деятельности  в  стране.  Особое  значение  приобретает  поиск  и 
разработка  новых  подходов  к  воспитанию  школьников,  учитывающих  систему 

130 
 
их  ценностей  и  интересов,  соответствующих  тенденциям  развития 
казахстанского общества и системы образования.  
Актуальность  педагогического  наблюдения  за  проблемой  патриотического 
воспитания  у  современных  казахстанских  школьников  обосновывается  в 
следующем :  
во-первых,  необходимостью  более  глубокого  и  всестороннего  анализа 
сущности,  содержания,  структуры  патриотизма,  его  роли  и  места  в  системе 
воспитания  подрастающего  поколения  в  контексте  основных  изменений, 
происходящих в обществе и его военной организации.  
во-вторых,  противоречием  между  огромным  потенциалом  патриотизма 
(особенно 
духовно-нравственным, 
социальным, 
деятельностным) 
в 
формировании важнейших качеств современных школьников.  
в-третьих,  необходимостью  коренного  улучшения  деятельности  по 
воспитанию  патриотизма  у  школьников  с  учетом  их  возрастных,  психолого-
педагогических  особенностей,  личных  и  групповых  интересов  и  ценностей, 
происходящих  в  обществе  изменений  на  основе  создания  в  начале  XXI  в.  в 
нашем  государстве  условий,  способствующих  патриотическому  воспитанию, 
реализации  соответствующих  сегодняшним  реалиям  методов,  форм,  средств 
воспитания патриотизма у школьников.  
в-четвертых, 
необходимостью 
обеспечения 
большей 
научности, 
системности, 
целеустремленности, 
активности 
и 
результативности 
патриотического воспитания школьников.  
в-пятых, потребностью государства в обеспечении защищенности личности, 
общества  и  государства  с  учетом  наличия  многочисленных  внешних  и 
внутренних  угроз  национальной  безопасности,  в  первую  очередь  связанных  с 
резко  активизировавшейся  деятельностью  террористических  и  экстремистских 
организаций.  
Всё вышеизложенное позволяет сделать вывод о том, что концептуальное и 
технологическое  решение  проблемы  патриотического  воспитания  учащихся 
общеобразовательных  школ  является  весьма  актуальным  для  развития 
педагогики, в целом для казахстанского общества.  
Патриотическое  воспитание  школьников  призвано  педагогическими 
формами и методами формировать и развивать у юного гражданина важнейшие 
морально-психологические качества, которые необходимы ему и как  будущему 
защитнику Отечества, готовому и способному вносить свой вклад в обеспечение 
безопасности  личности,  общества,  государства,  так  и  в  целом  как  человеку, 
личности, 
труженику, 
гражданину 
Казахстана: 
твердость 
характера, 
ответственность,  трудолюбие,  самоотдача,  законопослушность,  решительность, 
настойчивость.  
Героические  события  отечественной  истории,  выдающиеся  достижения 
страны  в  области  политики,  науки,  военного  дела,  культуры  и  спорта  еще 
сохранили  качества  нравственных  идеалов  для  граждан,  что  создает  реальные 
предпосылки проведения мероприятий патриотического воспитания учащихся.  

131 
 
Главная цель патриотического воспитания современных школьников может 
быть  сформулирована  следующим  образом:  воспитание  патриотизма  как 
важнейшей  духовно-нравственной  и  социальной  ценности,  воспитание  и 
развитие  школьника,  обладающего  важнейшими  социально  значимыми 
качествами,  способного  проявить  их  в  созидательном  процессе  в  интересах 
своей личности, государства и общества, в том числе и в тех видах деятельности, 
которые связаны с обеспечением его защиты и безопасности.  
Главной  задачей  патриотического  воспитания,  определяемой  его  целью, 
является  повышение эффективности  этой деятельности, особенно за счет более 
целенаправленного  воспитания  школьников  в  духе  высокой  социальной 
активности, мобилизация всех сил общества, его социальных и государственных 
институтов на активное участие в создании и реализации необходимых условий 
для  воспитания  патриотизма  у  школьников  как  духовно-нравственной  и 
социально значимой составляющей развития Казахстана.  
Сегодня  все  большая  часть  граждан  понимает,  что  настоящее  и  будущее 
Казахстана во многом зависят от судьбы ее образования  - сферы общественной 
практики,  наименее  защищенной  от  влияния  бездуховности,  социальных  и 
экономических катаклизмов, кризиса культуры. Философы, педагоги, социологи, 
политологи  обращаются  к  культурно-историческим  традициям  Казахстана  и, 
прежде  всего,  к  концепции    идеи  -  идеи  о  неповторимости  и  самобытности 
казахской  культуры,  о  месте  Казахстана    в  мировой  цивилизации,  ее 
миссии.Таким образом, можно сделать вывод о возможности и целесообразности 
рассмотрения  и  реализации  патриотического  воспитания  современных 
школьников как педагогической программы, включающей совокупность средств, 
форм,  методов,  приемов,  обеспечивающих  достижение  целей  патриотического 
воспитания.  При  этом  основную  нагрузку  по  военно-патриотическому 
воспитанию  подрастающего  поколения  должны  нести  образовательные 
учреждения, среди которых особую роль призваны играть общеобразовательные 
школы.Выводы:  Система  работы  по  гражданскому  становлению  и 
патриотическому  воспитанию  с  опорой  на  изучение  истории  своего  края  и 
культурных ценностей населявших его народов позволяет: 
1)  сформировать  важные  нравственные  качества  личности  ребенка: 
патриотизм, гражданственность, национальное самосознание; 
2)  пробудить  у  обучающихся  интерес  к  дальнейшему  изучению  истории, 
малой родины, самообразованию; 
3) приобщить детей к традиционному в Казахстане  пониманию жизни как 
беззаветного служения Родине. 
 

жүктеу/скачать 2,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: