Тапсырма №5 Сурет бойынша еліктеу сөздерді қатыстырып, шағын мәтін құрастыр. 22 23 Шылау сөздер

22

23
Шылау сөздер.
Тілімізде толық лексикалық мағынасы жоқ, бірақ сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып немесе сөзге қосымша мән үстеп тұратын көмекші сөздерді шылау сөздер лейміз.
Шылау сөздер мағынасына қарай 3 түрге бөлінеді.Олар:

1. 
   Жалғаулық шылаулар- мен,бен, пен, да, де,та, те, және, бірақ, алайда, дегенмен, біресе, бірде, кейде, не, немесе, себебі, өйткені, сондықтан.
   
2. 
   Септеулік шылаулар - үшін, туралы, жөнінде, жайлы, арқылы, дейін, шейін, бері, кейін, бірге, қатар, қабат, сайын, тәрізді.
   
3. 
   Демеулік шылаулар – ма, ме, ба,бе, па,пе, ақ,ау,ай,да, де, та,те, қой,ғой,ды, ді,ты, ті, ғана, қана, тек, түіл, тұрмақ.
   

1. 
   Латифа кітап оқу ... кітапханаға барды.2.Мен кітапханаға Латифамен ... бардым. 3. Кітапханадан ... үйге қайттық.4. Латифаны үйіне ... шығарып салдым. 5. Сабақтан ... театрға барамыз. 6. Күн ... кітап оқуды әдетке айналдырдым.
   

1. 
   Жаман да болса, көршіңді жамандама.
   
2. 
   Жаманға сейіл де сейіл,
   

3. 
   Қорқақ пен қорқақ қорықпай көрісер.
   

Сөйлемдерді көшіріп жазып, шылау сөздердің астын сыз. Оларды түрлеріне қарай ажырат.

1. 
   Үйдің үлкені де, кішісі де – осы.2. Азамат болу үшін өмір сүрсек қой. 3.Қолына тек домбыра берсең болды, шырқайды да кетеді.4. Өтірік пе, шын ба?5. Бала «азаматсың ғой» дегенге мрейленіп қалды. 6. Ақындық пен әншілікті қатар алып жүру оңай емес. 7.Өмірден өз орнын тапқан-ды.
   

1. 
   Ол бүгін аңшы туралы ... (или) табиғат туралы мәтін оқыды. 2. Күйтабақта Құрманғазы ... (и) Тәттімбеттің күйлері жазылған. 3. Оқығанымның бәрін түсінемін ...(но) айта алмаймын.4. Қазақ тілін бұрын оқыған жоқпын, ...(потому что) Ресейде тұрғанмын.5. Өткен сабақта болған жоқпын, ...(поэтому) тапсырманы орындай алмадым.6. ... (если)айтқаны дұрыс болса, ешқашан қателеспейміз.7. Сен қазақтың белгілі әншілерін білесің ... (ли)?
   

24

Тапсырма №5

Сөйлемдерді аяқтап, жалғаулық шылауларды қызметіне назар аудар.

1. 
   22 наурыз күні біз демаламыз, өйткені ... .
   
2. 
   Наурыз көжеге жеті түрлі дәм қосады, себебі ... .
   
3. 
   Табиғат адамға бәрін береді, бірақ біз ... .
   
4. 
   Менің табиғат ғажайыптары туралы көп білім келеді, сондықтан ... .
   
5. 
   Біресе мәтін оқимын, біресе ... .
   
6. 
   Қазақстанның солтүстік аймағы қыста суық болады, бірақ ... .
   

1. 
   Іле өзені Қапшағайдан ... Балқан көліне құяды. 2. Әміре Қашаубаев Париждегі концерттен ... Еуропаға белгілі болды.3. Мақал-мәтелдердің мазмұны ... мұғалім әңімелеп берді. 4. Құрманғазы өзінің күйлерін не ... шығарған. 5. Шешендік сөздерді оқығаннан ... әдебиетке қызығып жүрмін.6. Үш ай қыстан ... көктем болады.7. Отан ... отқа түс күймейсің.