қосарлану
тәсілі
арқылы жасалған аталымдар жиі кездеседі. Қосарлану тәсілінің тілде
қалыптасқан заңдылығы бар.
Қосарлану тәсілі
негізінде қос сөз жасауда оның
сыңарлары кез клген сөзден бола алмайды, оның сыңарлары бір сөз табынан
ғана болуы – міндетті шарт.
Ақындар шығармаларындағы
қосарлану тәсілі
арқылы жасалған
аталымдардың бірі, немесе екеуі де қазіргі кезде пассив қабаттағы көнерген
аталымдар. Нұртуған ақын шығармаларында қосарлану тәсілімен жасалған
аталымдар былайша сипат алады: ¤
Парасын тығып жалақтап,
Бай-манап
жүр алақтап. ¤ «Бұл балам мен өлсем ғана хан болад» деп, Жаздырған жоқпа
еді патша
қағаз-көнге.
¤ Молланың түсі сұп-суық, Мені салды
«тек-текке».
¤ Сол бір кездер есімде Сан мың
жарлы-жақыбай,
Қайыр сұрап жүретін.
¤ Өкпелепсің хандарға,
Халық-қалия,
қарындас, Жасы жеткен шалдарға.
¤ Арызын тыңдап іс қылдым, Теңгердім
пақыр-қаріпті.
¤ Қой бағып, отым
жаққан
құл-құтандар,
Күң қылмақ, білдіреді бізге сыңай. ¤ Жақсы басшы
шам-санат,
Жарығы түсер халқына. ¤ Қарасай,
топырақ-жасын
берсін
саған, Жеткерсін жаратқан хақ талабыңнан. ¤ Әуелі
бай-кулактан
құтқарылдық, Аздырып біздің жеткен түбімізге! ¤ Дауласып келді екеуі
Әмір-
шахқа,
Шешімін, өз аузынан тыңдамаққа. ¤ Ақ отаудың ішіне
Бағылан-
сырбаз
байлатты. ¤ Мең-зең болып манаурап,
Заң-шарғыдан
жаңылып.
¤
Достарыңызбен бөлісу: |
