83
сөзжасамдық
мағынасы, сыңарлардың түп негіздегі мағынасы арқылы
айқындауға болады. Демек, күрделі аталымдарды лексикалық бірлік ретінде
танытатын,
қалыптастыратын, сөзжасамдық мағынаны жасайтын тірек
семантикалық бірліктер болады. Мәселен, жоғарыда келтірілген мысалдардағы
ханзада, бекзада, ерзада; бекзат, ерзат, перизат, пакизат, шаһизат
сөздерін
жеке-жеке алғанда, әрқайсысындағы мағына – лексикалық мағына, ал
бәріне
бірдей ортақ сөзжасамдық мағынаны қосқан
зада
және
зат
тұлғалары. Бұл
сөздердің мағынасы, оны жасаушы
семантикалық тірек бірліктер, сол
аталымның арғы негізін білдіретін
тек
-тің семасы. Осындағы
хан, ер, бек, асыл,
паки (таза), шаһи (құлпырған), пери (пері)
– бір сөзжасамдық типке жатады.
Қазіргі тіл қолданысында
бекзат, асылзат
көнерген аталымдар
адамның
ерекшелігін айқындауда, көбінесе біртуар, ерекше жаратылған адамға
теліп
айтылады.
Сонымен қатар
«зат»
тұлғасы антопонимдік атауларда
(Перизат,
Пакизат, Шаһизат, Нұрзат, Айзат, Ерзат, Гүлзат)
түбірге үстеме мағынада
бірігіп айтылады.
Келтірілген аналитикалық тәсіл арқылы жасалған күрделі
аталымдар екі
лексема арқылы жасалған, бірақ күрделі сөзерде олардың әрқайсысы өзінің
жеке тұрғандағы мәнін сақтамай, бір тұтас мәнге көшкен.
Сөзқосым тәсілі
арқылы жасалған туынды сөздер біріккен (кіріккен)
сөздер деп аталады. Сөзқосым тәсілінің өз ішінде
біріктіру, кіріктіру
тәсілдері
бар екенін «Қазақ грамматикасында» түсіндірілген.
Дегенмен, ақындар
шығармаларында
сөзқосым тәсілінің
біріктіру амалы
арқылы
жасалған
көнерген аталымдар мол да,
Достарыңызбен бөлісу: 
