Алтын қабақ ату –
ертедегі нысана ату, мергендікті байқау. Қалыңдықтың ауылында мал сойылып, той басталады. Ат шабыс, күрес,
алтын қабақ ату сықылды қызғылықты сауықтар жасалады
(Ы. Алтынсарин). Аймауыт –
ерте кездегі батырдың киетін темір сауыты (ТС., Іт., А., 1959, 20). Айттыру –
ескі дәстүр бойынша қыздың басын күні бұрын біреуге байлап, меншіктеп қою, атастыру, құда түсу. Сол қызды ең кенже баласы
Байдалыға
айттырып, алып берді
(С. Мұқанов). Ақ −
1) айыпсыз, таза; 2) анық, рас; 3) құдай, тәңір . Қазіргі қазақ
тілінде
ақ сын есімімен тіркесе айтылатын біраз көнерген аталымдар бар.
Ақ сөзі кейбір түркі тілдерінде
құдай деген мағынаны білдіреді. Бұл сөздің
құдіретті құдай, тәңір мағынасын Нұртуған шығармаларының тіліндегі
материалдан да байқауға болады. Әмірші
аққа сеніп ішке енді, Көшеден түрлі
жандар кездеседі
(Нұртуған). Кенжекей, қош болып тұр көріскенше, Әзелде,
осылайша
ақтың ісі. Болсақ та біздер пері – хақтың құлы Аллаға амалың не,
жетед күші?!
(Нұртуған). Ақ сәлдесі басында, Сырлы асасы қолында, Өзі
ақтың жолында Бір диуана келді де, Асамен түртіп оятты
(«Алпамыс»). Ақтың отын ақымақ сөндіре алмайды
(Мақал). Өмірге деген құштарлығын,
ақ махаббатын кескінінен байқауға болады
(Х. Әбілов). Бағамын қойды өзім-ақ,
Жүрмісің ұлдан кем көріп. Тұжырым солай, сөзім
ақ , Болса егер осы менде
ерік, − дейді Зылиха
(О. Иманәлиев). Жұмыр басты пендеге − өлім
