қоңсы қонса ұшар
қанат, Кімнің бақыты қара болса,− депті,− даразас»
(Ерімбет). Отты қузаған
өшірер,
Қоңсыны қузаған көшірер
(Мақал). Қорамсақ – оқшантай, садақ оғы салынатын ерте кездегі соғыс бұйымы. Алып бер жылдам, жеңеше, Қалмақтың қару-жарағын.
Қорамсақ толы жебесі, Жасаулы тұрған садағын
(Нұртуған). «Жау осымен келген» деп,
Жағаға таман барады. Төрт қырлаған жебені
Қорамсақтан алады
(Нұртуған). Бұл сөзді айтып Қобыланды
қорамсаққа қол салды, Бір салғанда мол салды
(«Қобыланды батыр»). Қорамсаққа оқ салмай, Қозы жауырын оқ алмай
(М. Өтемісұлы). І Қосшы −
жәрдемші, көмекші, ат қосшы. Қосшы ертіп қасыма, Күнде
думан айналам! Бұл күндері ондай бақ, Маңдайыма сыймаған
(Нұртуған). «Барма!» деген тілді алмай, Қапелімде іс қылды. «Жүремін» деп ат ерлеп, Бір
қосшы алып қасына Қара нарға қос артты
(Нұртуған). Қасындағы қос артқан
Қосшысына «жүр!» деді. Жасына жетпей жас бала Адамдықты көздеді
(Нұртуған). Қастарына Жанәлі де, Шәкірдің ат
қосшы жігіті де келіп, бәрі
сөйлесіп тұрды
(С. Сейфуллин); ІІ Қосшы − қазақ даласында Кеңес үкіметі алғашқы орнағанда кедейдің біріккен тобы. Өйткені кедей бірігіп келеді, Сыбағасын алып тіріліп келеді,
Қосшы, жалшы ұйымдарын ашып, Партия, кеңеске кірігіп келеді
(С. Дөнентаев). Қосын −
әскер, қарулы қол, жасақ. Парсы тілінде
гошун –
армия, әскер дегенді білдіреді
(ПРС., М., 1959, 507). Су ішіп, дәнге тойып шалықтамай,
Сәлем айт, ноғайлыға біз тараптан! Сәлем айт Жасаралдай асылыма, Күн қайда
аман жетер
